ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Sunday 2 June 2024

ΔΙΑΣΧΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΜΟΥΡΗΣ

Την Κυριακή 2 Ιουνίου 2024 μια μικρή ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου επιχείρησε παρά τις θερμές για την εποχή συνθήκες την ανάβαση στην δεύτερη ψηλότερη κορυφή των Σητειακών βουνών, τη Μεγάλη Μούρη.

Γιάννης, Ray, Αλέξανδρος, Μαρία, Άρια, Μιχάλης, Γιάννης, Χαρά:
οι 8 "ανθεκτικοί" ορειβάτες στην κορυφή της Μεγάλης Μούρης στα 1.179. Παλιοί και νέοι, ντόπιοι και ξένοι, πορωμένοι όμως όλοι με την ορειβασία!😏💓

Ένα ‘δύστροπο’ βουνό

Η Μεγάλη Μούρη στα 1179 μέτρα υψώνεται ανάμεσα και πίσω απ’ τα χωριά Έξω και Μέσα Μουλιανά απ' τη βόρεια πλευρά ή ανατολικά της Χρυσοπηγής (Ρουκάκας) απ’ τη νότια. Είναι ένα δύσκολο στην ανάβασή του και ‘δύστροπο’, όσον αφορά τις καιρικές συνθήκες βουνό. Και να εξηγηθώ: το 2022 αφού το αναβάλαμε δύο φορές λόγω καιρού, την ανεβήκαμε την τρίτη, μα και πάλι μέσα σε πυκνή ομίχλη, που δε μας άφηνε να δούμε τη θέα. Και καλά τότε ήταν χειμώνας, αλλά και την προηγούμενη Κυριακή 26 Μαΐου με τον Πεζοπορικό, πάλι ομίχλη είχε. Όπως λέει κι η φίλη Άννα από τον Φ.ΟΡ.Σ. Σητείας: «ένα σύννεφο να έχει ο ουρανός πάνω στη Μεγάλη Μούρη θα κάτσει!». Είναι επίσης εκείνο από τα βουνά της περιοχής μας, που λόγω θέσης δέχεται περισσότερα ύψη βροχής, αλλά και χιονοπτώσεων, όταν και αν ρίξει, εξ ου και τα πολλά πηγάδια-λίμνες στους πρόποδες του.

Έναρξη από τα Έξω Μουλιανά Σητείας, όπου ακολουθούμε αρχικά τη σηματοδοτημένη γεωδιαδρομή 18 του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Unesco Σητείας. Το χωριό το οποίο διασχίζει ο ΒΟΑΚ, πήρε πιθανόν το όνομά του από τους Ενετούς Mulliani ή από το ρήμα 'μουλώνω'=σκύβω λόγω της θέσης του στην πλαγιά του βουνού!

Ημι-εγκαταλελειμμένο το Πάνω Χωριό λόγω της ανηφόρας, όμως όσο ζουν οι παλιές νοικοκυρές, οι δρόμοι θα είναι πάντα στολισμένοι με γλάστρες και λουλούδια.

Στα βήματα της Γεωδιαδρομής 18 του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Unesco της Σητείας

Ξεκινάμε λοιπόν από τα Έξω Μουλιανά Σητείας (380μ.) στις οκτώ το πρωί - οκτώ ορειβάτες ακολουθώντας τα σήματα της Γεωδιαδρομής 18 του Γεωπάρκου. Διασχίζουμε ανηφορικά τα σοκάκια του Επάνω Χωριού, στολισμένα με τις όμορφες αυλές και τη φανταστική θέα. Περνάμε από τον γραφικό ναΐσκο του 15^ου αι. του Αγίου Γεωργίου. Στην έξοδο του χωριού συναντάμε εντυπωσιακά ερείπια παλιότερων ανεμόμυλων, ενώ βλέπουμε και το γειτονικό χωριό Μέσα Μουλιανά στα δυτικά. Πιο πάνω ακολουθούν περιφραγμένοι χώροι και παραπήγματα που λειτουργούν ως μαντριά. Σε ένα από αυτά μας οδηγούν τα σημάδια του Γεωπάρκου, ανοίγουμε την πόρτα και την κλείνουμε όταν περάσουμε.

Το παλιό γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου του 15ου αιώνα στο τέλος του χωριού

Θέα του χωριού, καθώς ανεβαίνουμε

Ερείπια ανεμόμυλων στην πάνω -νότια- πλευρά του χωριού αποτελούν 'κάδρα' για ωραίες φωτογραφίες

Συνεχίζουμε με κατεύθυνση ΝΑ ώσπου να βρούμε την κορυφογραμμή πάνω από ένα βαθύ όμορφο φαράγγι, που σχίζει το βουνό. Πρόκειται για τη νότια προέκταση του φαραγγιού του Ρίχτη προς τους πρόποδες της Μεγάλης Μούρης. Είναι βατό και αν το πάρει κάποιος σε 1,5 ώρα φτάνει στο οροπέδιο των Λιμνών. Εμείς ωστόσο επιλέξαμε την πιο μακριά αλλά και πιο ενδιαφέρουσα οδό. Γιατί, αν και ανεβαίνουμε σχεδόν κάθετα, έχουμε απίστευτη θέα στις βόρειες ακτές και βλέπουμε ως το φρούριο του Λιόπετρου. Περνάμε από παλιές εγκαταλελειμμένες αγροικίες βοσκών σφηνωμένες στην κόψη του φαραγγιού. Έτσι όπως είναι φτιαγμένες από την γκρίζα πέτρα της περιοχής, ελάχιστα ξεχωρίζουν απ’ τον βράχο.

Η θέα απλώνεται όσο ανεβαίνουμε: τα δύο Μουλιανά και όλες οι βόρειες ακτές

Ομαδική -πολλές σήμερα, καθώς είμαστε λίγοι και συγκεντρωνόμαστε εύκολα- πάνω στο πέτρινο ρήγμα πάνω απ' το φαράγγι

Εδώ φαίνεται καλύτερα το πέτρινο ρήγμα, που ακολουθεί κανείς για αρκετά μεγάλο διάστημα και πάνω στο οποίο, στην κόψη του φαραγγιού είναι σφηνωμένες παλιές αγροικίες βοσκών (φώτο κάτω δεξιά). Κάτω αριστερά, φαίνεται το φαράγγι, που αποτελεί τη νότια προέκταση του φαραγγιού του Ρίχτη και φτάνει ως το οροπέδιο των Λιμνών

Εντυπωσιακός πέτρινος περίβολος, μάλλον φράχτης για φύλαξη καλλιεργημένων εκτάσεων από τα αιγοπρόβατα

Μετά από δυο και παραπάνω ώρες ανηφόρα κάτω απ’ τον ζεστό ήλιο φτάνουμε στο οροπέδιο των Λιμνών. Όπου ‘λίμνες’ ονομάζονται οι στρογγυλές επενδυμένες με πέτρα μεγάλες πηγάδες για συλλογή νερού. Εδώ έχει εννιά απ’ αυτές!!!

Το οροπέδιο των Λιμνών στους πρόποδες της Μεγάλης Μούρης διακρίνεται μπροστά μας

Η ομάδα στην είσοδο του οροπεδίου. Γίνεται της ..αγκαραθιάς, όπως βλέπετε

Το οροπέδιο είναι γνωστό για τα τεράστια πηγάδια του (λίμνες), 9 στον αριθμό, όπως διακρίνονται απ' τον δορυφόρο.

Αυτή την εποχή το Οροπέδιο είναι καλυμμένο με Γαϊδουράγκαθα (silybum marianum)

Διάσχιση Μεγάλης Μούρης

Ξαποσταίνουμε λίγο και συνεχίζουμε. Παίρνουμε την λαγκαδιά πίσω από τη μόνη κατοικία του βοσκού της περιοχής και θα αρχίσουμε μια επίπονη ανάβαση ως την κορυφή. Η σκληρή βλάστηση από αγκαραθιές και αστοιβίδες μας ταλαιπωρεί. Η ζέστη γίνεται ανυπόφορη, όσο μεσημεριάζει. Η απουσία ανέμου και σκιάς κάνει βαρύ το κάθε βήμα.

Σε μια φτενή σκιά των βράχων λίγο πριν την κορυφή παρατάσσονται οι πρώτοι για ανασύνταξη της ομάδας, ώστε να ανέβουμε όλοι μαζί στην κορυφή. Η αλληλεγγύη αυτή μέσα στην κάψα μού προκαλεί συγκίνηση…. Κι έτσι κάπως φτάνουμε στο ταλαιπωρημένο κολωνάκι της κορυφής στην ανατολική πλευρά του βουνού. Η ικανοποίηση είναι μεγάλη, αλλά το ίδιο κι η ζέστη και δεν αφιερώνουμε όσο χρόνο θέλουμε, γιατί από τούτη την κορυφή βλέπεις σε όλα τα σημεία του νομού, όταν έχει διαύγεια, όπως σήμερα. Εμείς έτσι ταλαιπωρημένοι που είμαστε αρκούμαστε στην καταπληκτική θέα των δυτικών σητειακών βουνών (όρος Ορνό, όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται) απέναντι μας με τη σειρά: Πισκοπιανή (1.131), Μαύρος Λάκκος (), Ασκορδαλιά (1.237), το Σπαθί (1.176) δεν φαίνεται. Αριστερά οι κορφές της Θρυπτής Αφέντης (1.476) και Κλήρος (1.331), δεξιά τα βουνά της Λάστρου (997) και στο βάθος τα λασιθιώτικα, που λέμε, δηλαδή οι κορφές της Δίκτης!

Κορυφή Μεγάλης Μούρης (1.179) και θέα στα βόρεια

Θέα προς τα ΒΔ - διακρίνεται το Αλτσί, το Μόχλος, η Ψείρα κι ο κόλπος Μεραμπέλλου

Οι πρώτοι φτάνουν στην κορυφή

Πιθανολογώ ότι το βουνό ονομάζεται έτσι επειδή η κορυφή του δεν είναι μυτερή αλλά πεπλατυσμένη κι αν την περπατήσεις (κάτι που θέλει κι αυτό τον χρόνο του) μπορείς να ατενίσεις σε όλες τις πλευρές του νομού μας.

Παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής προς τα ΝΔ, κάτι που σημαίνει ότι τραβερσάρουμε όλη την δυτική πλευρά της και παίρνουμε την κατεβασιά πάνω απ’ τα πηγάδια του Πατσού, που είναι ο επόμενος στόχος μας. Ατενίζοντας την κοιλάδα της Χρυσοπηγής με τους άσπρουγές της, θα φτάσουμε τελικά στις τρεις ‘λίμνες] του Πατσού κι έπειτα θα πάρουμε τον ανατολικό φάραγγα του Κοινοπόταμου ως την έξοδό του.

Τραβερσάρισμα στην δυτική πλευρά του βουνού, απέναντι φαίνεται η Πισκοπιανή και στο βάθος τα όρη της Θρυπτής

Κατάβαση από ΝΔ - φάνηκε η Χρυσοπηγή

Και 'προσγείωση στην περιοχή του Πατσού, στον βαθύ αυχένα ανάμεσα σε Μεγάλη Μούρη και Πισκοπιανή

Έχει κι εδώ τρία πηγάδια με πιο λίγο νερό απ' ότι στις 'Λίμνες'

Τα τρία πηγάδια-λίμνες του Πατσού

Γρήγορα θα φύγουμε κι από δω , καθώς κάνει πολλή ζέστη και δεν υπάρχει σκιά ακολουθώντας τον ανατολικό φάραγγα του Κοινοπόταμου δίπλα ακριβώς απ' του Πατσού

Επιστροφή στον πολιτισμό μετά από 8ωρη πορεία

Αν και είμαστε κουρασμένοι, δεν χάνουμε την ευκαιρία για μια κλεφτή ματιά στο όμορφο δασωμένο φαράγγι. Αρχικά είναι στρωμένο από αγκαραθιές κι αστοιβίδες, όμως έπειτα αρχίζει πυκνό πρινόδασος, που δυσχεραίνει το πέρασμά μας. Επιτέλους λίγη σκιά! Αφού διαβούμε το στενό πέρασμα «Πόρτες» μπαίνουμε στο κεντρικό φαράγγι, όπου συναντιούνται όλες οι απολήξεις του, όπως και το πέρασμα για το οροπέδιο Μονοκαράς. Εδώ η κατάβαση γίνεται ομαλά, καθώς διακρίνονται μονοπάτια. Περνάμε τα ψηλά κάθετα τοιχώματα λίγο πριν την έξοδο στο γνωστό νταμάρι του Μαρκάκη δίπλα στον ΒΟΑΚ. Μια στάση στη γειτονική Τουρλωτή, όπου θα πνίξουμε την δίψα της ημέρας σε μια κρύα μπίρα -για τ' 'αγόρια' η καλύτερη στιγμή της ημέρας- επιβάλλεται!

Η είσοδος στο φαράγγι του Κοινοπόταμου ανάμεσα από αγκαραθιές. Στο στενό πέρασμα "Πόρτες" (κάτω) περνάμε στο κυρίως φαράγγι του Κοινοπόταμου

Το φαράγγι ωστόσο είναι καταπράσινο, αφού είναι πνιγμένο στο πρινόδασος. Στα τελειώματά του τα δέντρα ξεπηδάνε μέσα από τα βράχια

Εντυπωσιακά κάθετα βράχια λίγο πριν την έξοδο

Αρκετά τα καμίνια στην πορεία, γιατί όχι; Έχει και ασβεστόλιθο και δέντρα για κάρβουνα εδώ!

Περπατήσαμε συνολικά γύρω στις 8 ώρες με τις στάσεις διανύοντας μια διαδρομή 15 χιλιομέτρων με υψομετρική διαφορά γύρω στα 900 μέτρα σε σχεδόν αποκλειστικά ελεύθερη ανάβαση και κατάβαση. Αρχηγός η Μαρία Μετζογιαννάκη, που είχε ‘φρεσκάρει’ πρόσφατα τη διαδρομή με τον Πεζοπορικό Ηρακλείου (στις 26/5^ου). Τελικό συμπέρασμα ότι σε τέτοιες πορείες πάνε πάντα εκείνοι που ‘το θέλουν πολύ’, οι πορωμένοι! Με κλασικό παράδειγμα την Άρια, που ξεκίνησε 6 η ώρα από Ηράκλειο για να μας προλάβει και να ανεβεί μαζί μας στην κορφή. Ωστόσο και στους 8 της σημερινής παρέας, παλιούς και νέους, άντρες και γυναίκες, περίσσευαν τα κότσια. Και στην άλλη με το καλό, παιδιά!