ΧΙΩΝΑ – ΠΕΤΣΟΦΑΣ – ΣΚΙΝΙΑΣ (ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟ) 

Την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2024, μέρα με φθινοπωρινή διάθεση και πολύ αέρα, διάλεξε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου να πεζοπορήσει στην τέρμα ανατολική πλευρά της Κρήτης, όπου η δύναμη του αέρα πολλαπλασιάζεται. Χαλάλι όμως γιατί Χιώνα, Πετσοφάς, Σκινιάς, Χερσόνησος Πλάκου είναι τόσο εμβληματικά μέρη που σε αποζημιώνουν σίγουρα.

Ομαδική στην κορυφή του λόφου Πετσοφά

Βίντεο εξόρμησης από τον Γιάννη Πάγκαλο:

Στους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής

Ξεκινάμε λοιπόν 9.30 το πρωί (απέχει γύρω στη μιάμιση ώρα η διαδρομή από Άγιο Νικόλαο) από την παραλία της Χιώνας κοντά στον Αγκαθιά Παλαικάστρου. Από εκεί κάνουμε ένα σύντομο πέρασμα από τον Αρχαιολογικό Χώρο του Ρουσσόλακκου, όπου ενημερώνω τους συνοδοιπόρους μου για το σημαντικό όσο και μυστήριο εύρημα του καμένου και κατατεμαχισμένου Κούρου του Παλαικάστρου, που βρίσκεται σήμερα εν μέρει αποκαταστημένος στο Μουσείο της Σητείας, ενός από τα πιο όμορφα και πολύτιμα ειδώλια της μινωικής Κρήτης. Κατόπιν βρίσκοντας ξετρύπια ανάμεσα από ελαιώνες και φράκτες συναντούμε το ανηφορικό σηματοδοτημένο μονοπάτι, που ξεκινά από Αγκαθιά  κι οδηγεί στο ιερό κορυφής του Πετσοφά. Εδώ τα βρήκαμε λίγο δύσκολα, καθώς οι ριπές αέρα δεν αστειεύονταν και στην προσπάθειά μας να σταθεροποιήσουμε το βήμα μας, χάσαμε πολύ απ’ την απόλαυση της μοναδικής θέας που προσφέρει ο λόφος με το κολωνάκι!

Έναρξη της πεζοπορίας από τον δρόμο για Πετσοφά

Ο Αρχαιολογικός χώρος του Ρουσσόλακκου, όπου βρέθηκε (καμένο και πεταμένο σε διάφορα δωμάτια για άγνωστους σε μας λόγους) το μικρό αριστούργημα  του Κούρου του Παλαικάστρου, που κοσμεί το Μουσείο της Σητείας. Πρόκειται για μια μινωική πόλη 50 στρεμμάτων με αποχετευτικό σύστημα, εργαστήρια, ελαιοτριβείο κλπ, που άκμασε στο τέλος της μινωικής εποχής.

Κούρος Παλαικάστρου, αγαλματίδιο  εξαιρετικής τέχνης φτιαγμένο από πολύτιμα υλικά  (διακρίνονται ως και οι φλέβες στους βραχίονες). Βρέθηκε καμένο και πεταμένο σε διάφορους χώρους, πράξη που αποδίδεται από τους αρχαιολόγους είτε σε τελετουργία είτε σε βανδαλισμό από ομάδες διαφορετικής θρησκευτικής πίστης. Ένα αριστούργημα της μινωικής Κρήτης. Βρέθηκε στον Ρουσσόλακκο. Αποτελεί κεντρικό έκθεμα του Μουσείου της Σητείας.

Θέα από τον λόφο του Πετσοφά (με το κολωνάκι του στρατού) στις ακτές του Παλαικάστρου. Διακρίνεται και ο λόφος "Καστρί" με τα ερείπια ενετικού Κάστρου (Paleo Castro, έδωσε το όνομά του στο Παλαίκαστρο).  Η στρατηγική θέση της περιοχής που έλεγχε το εμπόριο και τα περάσματα προς ανατολάς, δεν πέρασε απαρατήρητη στο παρελθόν.

Αρχαιολογικός χώρος και στην κορυφή του λόφου!

Τα λιγοστά ερείπια του Ιερού Κορυφής του Πετσοφάα δεν εντυπωσιάζουν, ωστόσο ήταν πολύς σημαντικός λατρευτικός χώρος των Μινωιτών. Τα λατρευτικά αναθήματα που βρέθηκαν εδώ (πήλινα ομοιώματα μελών του σώματος, μορφές ανθρώπων δεόμενων και ζώων) εκτίθενται στο ανακαινισμένο μουσείο του Αγίου Νικολάου

Η κάθοδος στις ανατολικές ακτές

Μετά από μια σύντομη ανάπαυλα θα πάρουμε ελεύθερη κατεβασιά παράλληλα με τον φάραγγα (που στο Google maps φέρει την ονομασία «Καλογεροπόταμος»). Πορεία άχαρη και αρκετά απαιτητική ανάμεσα στα ξεραμένα θυμάρια της άνυδρης κι ανεμοδαρμένης ΒΑ Κρήτης. Σύντομη στάση στη σκιά μιας χαρουπιάς, του μοναδικού δέντρου της διαδρομής μας! Όσο πλησιάζουμε στις ακτές όμως, η θέα γίνεται μαγευτική. Το βαθύ φαράγγι του Σκινιά, η ερημική ομώνυμη παραλία, το ανάγλυφο των ακτών –μια απ’ αυτές κι η γνωστή «Καρούμες» στην έξοδο του φαραγγιού των Χοχλακιών- πολύ εντυπωσιακά με άγρια ομορφιά! Στο Σκινιά σε αποζημιώνει η φύση με την ησυχία της, παραλία «για μυημένους». Εδώ φτάνει κανείς μόνο με τα πόδια ή με τζιπ από χωματόδρομο. Ακόμα πιο ιδιαίτερη η γειτονική παραλία «Απάνεμα» με όμορφα πετρώματα αντάξια του Γεωπάρκου Σητείας.

Κατεβαίνοντας προς τις ανατολικές ακτές της Κρήτης

Μία μοναχική χαρουπιά μας δίνει καταφύγιο στη σκιά της. Σκληρό τοπίο γενικά, άνυδρο κι ανεμοδαρμένο

Ο σκληρός αγώνας για επιβίωση διακρίνεται στις ρίζες των ταλαιπωρημένων θάμνων

Δύσκολη πορεία χωρίς μονοπάτι

Το άγριο βαθύ φαράγγι δίπλα στην παραλία του Σκινιά, από όπου θα ανηφορίσουμε στη συνέχεια

Επιτέλους φτάνουμε στην ερημική και δυσπρόσιτη παραλία του Σκινιά. Εδώ φτάνει και αγροτικός δρόμος από το Παλαίκαστρο! Πίσω διακρίνεται να σχίζει τις κορφές το φαράγγι των Χοχλακιών που καταλήγει στη γνωστή παραλία Καρούμες. 

Η ερημική παραλία του Σκινιά

Η γειτονική παραλία "Απάνεμα" με εντυπωσιακά πολύχρωμα πετρώματα

Παραλία "Απάνεμα"

Επιστροφή απ’ το φαράγγι του Σκινιά

Μετά από μια σύντομη στάση για μπάνιο (λίγοι τολμηροί αψήφησαν τις ριπές του αέρα) πήραμε τον δρόμο της επιστροφής στην πάνω πλευρά.  Ταλαιπωρηθήκαμε αρκετά στο όμορφο αλλά και άγριο φαράγγι του Σκινιά, όμως τελικά καταφέραμε να βγούμε στον σαθρό αγροτικό δρόμο, που οδηγεί στο μέσο της Χερσονήσου του Πλάκου, μια ξερή κι απομονωμένη περιοχή, πλούσια ωστόσο σε αρχαιολογικά ευρήματα  και με πλήθος ανθρωπογενείς κατασκευές παρελθόντων χρόνων, όπως ξερολιθιές, αλώνια, περίβολους, φράχτες, μαντριά, αγροικίες και μια στεγασμένη δεξαμενή πολύ καλής κατασκευής. Μια περιοχή που χρειάζεται σίγουρα περισσότερο χρόνο, για να ανακαλύψεις τα μυστικά της.

Ανεβαίνοντας το άγριο φαράγγι του Σκινιά

Οι τρεις νησίδες Γκράντες από ψηλά

Ερείπια αγροικιών στη Χερσόνησο του Πλάκου. Σε αυτή την άγρια χερσόνησο έχουν βρεθεί σημαντικά αρχαιολογικά λείψανα όπως κεραμικός κλίβανος, λατομείο κλπ και φαίνεται ότι έσφυζε από ζωή σε παλιότερους χρόνους

Στεγασμένη δεξαμενή πολύ καλής κατασκευής στη Χερσόνησο της Πλάκου

Εμείς για την ώρα κατεβαίνουμε απολαμβάνοντας την φανταστική θέα της αφρισμένης θάλασσας με τις τρεις νησίδες Γκράντες να αντιστέκονται στα κύματα. Όταν φτάνουμε στον παραλιακό αγροτικό δρόμο θα τον ακολουθήσουμε ως την αργιλώδη παραλία «Σκαριά», όπου και αυτός σβήνει.

Έπειτα κάνουμε τα πίσω μπρος κι οδεύουμε προς την αφετηρία μας. Η θέα του λόφου «Καστρί», σαν χωμάτινη πυραμίδα, σαγηνευτική. Καθ’ οδόν συναντάμε πανέμορφες παραλίες: Πηλός, Άσπες, Μπονταλάκι (ονόματα απ’ το Google maps). Κάπου εκεί να σου κι ένα καμίνι σε πολύ καλή κατάσταση! Σύντομα φτάνουμε στην ονομαστή παραλία της Χιώνας (παίρνει τ’ όνομά της από τις άσπρες αποθήκες χαρουπιών, που κάποτε εξάγονταν από εδώ). Οι επισκέπτες πολλοί και οι ταβέρνες γεμάτες. Όσοι πρόλαβαν βρήκαν τραπέζι, οι υπόλοιποι κατευθυνόμαστε για μια μπίρα κι ένα γρήγορο σνακ στην καντίνα δίπλα στα water sports στην μεγάλη γειτονική παραλία του Κουρεμένου πίσω από το Καστρί. Εδώ σβήνοντας τη δίψα μας και χαζεύοντας τους σέρφερς, που σχίζουν τα κύματα άλλοτε με επιτυχία κι άλλοτε χωρίς, θα γραφτεί ο επίλογος μιας όμορφης αλλά απαιτητικής πορείας στις εσχατιές της ανατολικής Κρήτης.

Παραλία Πηλός με πολύ όμορφους χρωματισμούς στα πετρώματα

Πολύ καλά διατηρημένο καμίνι κοντά στις ακτές

Παραλία Πηλός

Ο λόφος Καστρί πάνω από τη Χιώνα, που φιλοξενεί τα ερείπια ενετικού κάστρου.

Ο καιρός εξαιρετικά ανεμώδης φαίνεται απ' τα 'πουλιά' (τα κύματα) της θάλασσας 

Η παραλία της Χιώνας πήρε το όνομά της από τις άσπρες αποθήκες χαρουπιών (ξυλοκεράτων), τα οποία κάποτε ήταν σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν 

Στην πίσω πλευρά του λόφου "Καστρί" βρίσκεται η παραλία του Κουρεμένου

Εδώ είναι ο παράδεισος των σέρφερς λόγω των δυνατών ανέμων!

'Όλα είναι δρόμος'

Περπατήσαμε γύρω στα 13,5 χιλιόμετρα με Υ.Δ. 500 μέτρα κι αρχηγό τον Γιάννη Πάγκαλο (thanks John!) τροποποιώντας παλιότερη διαδρομή, που κάναμε με τον Θανάση Κολοτούρο. Συνολικά με τις στάσεις και το μπάνιο μας πήρε 6,5 ώρες, όμως ο πολύς αέρας κι η έλλειψη μονοπατιού μας κουράσανε λίγο παραπάνω. Ωστόσο η ικανοποίηση ότι τα καταφέραμε στο τέλος ήταν πολύ μεγάλη!

Ευχαριστούμε τον αρχηγό, Γιάννη Πάγκαλο

Και το παπάκι του (εδώ στον Πετσοφά)

ΑΡΧΗΓΟΣ: Γιάννης Πάγκαλος

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος, Μαρία Μετζογιαννάκη, 

ΚΕΙΜΕΝΟ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη

 

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ: Γιάννης Πάγκαλος

Με την υποστήριξη του Wikiloc

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΤΑ ΦΑΡΑΓΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΩ ΜΕΡΑΜΠΕΛΟΥ (ΚΟΥΡΟΥΚΟΥΛΟΥ & ΣΚΙΝΙΑ)

Στα φαράγγια του Πάνω Μεραμπέλλου (Κουρούκουλου και Σκινιά) περπάτησαν 32 φίλοι και μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, την Κυριακή 24 Νοεμβρίου.

Ξεχωριστό από κάθε άποψη το Πάνω Μεραμπέλλο και τα περίφημα, μικρά αλλά ξεχωριστής ομορφιάς φαράγγια του. Εκτός του πιο γνωστό φαράγγι της Φινοκαλιάς ή Σκοτεινής, υπάρχουν και 4-5 ακόμη στην περιοχή. Αυτή την Κυριακή προγραμματίσαμε να διασχίσουμε (για πρώτη φορά) το φαράγγι του Κουρούκουλου και να επιστρέψουμε στην αφετηρία από το γνωστό μας φαράγγι του Σκινιά. Μοιραστήκαμε μια όμορφη κυκλική πεζοπορία ανάμεσα σε ξεχασμένα χωριά, εντυπωσιακά φαράγγια που καταλήγουν σε υπέροχες παραλίες και απολαύσαμε την καταπληκτική θέα προς τη βόρεια ακτογραμμή της Κρήτης.

Ξεκινήσαμε με υπέροχο καιρό στις 8:45 από το μικρό χωριουδάκι του Αγαλιανού, (μετά το Σκινιά και πριν το Πατσόπουλο), ένα σχεδόν ερειπωμένο οικισμό, που πριν από μερικές δεκαετίες έσφυζε από ζωή. Στις "Ηνωμένες Πολιτείες του Μεραμπέλλου", όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τα πολυάριθμα χωριά του Πάνω Μεραμπέλλου, μέχρι τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο κατοικούσαν και βιοπορίζονταν πολλές αγροτοκτηνοτροφικές οικογένειες. Η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου και οι δύσκολες συνθήκες επιβίωσης ανάγκασαν πολλούς (κυρίως νέους) να μεταναστεύσουν. Σήμερα τα περισσότερα χωριά έχουν ελάχιστους μόνιμους κατοίκους (συνήθως ηλικιωμένους), με εξαίρεση κάποια χωριά που λόγω εξαιρετικής θέσης ή γειτνίασης με την κοσμοπολίτικη Ελούντα, έτυχαν τουριστικής αξιοποίησης. 

Από χωματόδρομο και παλιό μονοπάτι κατευθυνθήκαμε προς το φαράγγι με τα πολλά "ου" στο όνομα, το φαράγγι του Κουρούκουλου, ένα άγνωστο μας φαράγγι, με τραχύ, άγριο τοπίο και απότομα, βραχώδη, πρανή. Φτάσαμε στην είσοδο με λίγη ταλαιπωρία, αφού τόσο τα σύρματα των βοσκών αλλά και η μη συχνή διέλευση ανθρώπων από τα μονοπάτια, έχουν σαν αποτέλεσμα να 'κλείνουν' τα περάσματα. Η καταπράσινη ορεινή φύση, με τη βλάστηση να οργιάζει μετά τις τελευταίες έντονες βροχοπτώσεις, μας αποζημιώνει για την απρόσμενη καθυστέρηση.

Μετά από περίπου μισή ώρα, φτάνουμε στο φαράγγι, που ξεκινά από το Αγαλιανό και καταλήγει στη θάλασσα, μεταφέροντας τα νερά της βροχής από την περιοχή του Καρυδίου. Το διαρρέει σε όλο του το μήκος το ρέμα Λαγκός και η κοίτη του, στρωμένη με μεγάλες ποταμόπετρες, είναι βατή για πεζοπορία. 

Βαδίζουμε στην κοίτη, στρωμένη με αμέτρητες  μικρές και μεγαλύτερες πέτρες, ενώ τριγύρω μας μοσχοβολούν αμέτρητες φασκομηλιές και ρίγανη. Όσο προχωρούμε τα πλαϊνά τοιχώματα κλείνουν και ψηλώνουν, ενώ εντυπωσιάζουν με τις αλλεπάλληλες στρώσεις από διαφορετικά πετρώματα. Υπάρχουν και αρκετές βαθιές σπηλιές με σκοτεινά "στόμια", που σε αλλοτινούς καιρούς τις χρησιμοποιούσαν για να μαντρώνουν τα αιγοπρόβατα.



Μετά από πορεία λιγότερο από μια ώρα μας περιμένει και μια έκπληξη: ένα σκουριασμένο αυτοκίνητο βρίσκεται παρατημένο μέσα στο φαράγγι! ΄Αγνωστο πως και από πότε, το "όχημα" μας προκαλεί να σταθούμε για την συνηθισμένη ομαδική φωτογραφία. 
Μετά από πορεία 1,5 περίπου ώρας φτάσαμε στην έξοδο του φαραγγιού στη θάλασσα, όπου σχηματίζεται η βοτσαλωτή παραλία Κουρούκουλου, με μαγευτικό βυθό, ιδανική για καταδύσεις.  

ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΟΥΡΟΥΚΟΥΛΟΥ

Κάναμε το πρώτο μας διάλειμμα δίπλα στο κύμα και στη συνέχεια από παλιό μονοπάτι κατευθυνθήκαμε ανατολικά. Ανηφορίσαμε ανάμεσα από θυμάρια και άλλους αρωματικούς θάμνους προς την κορυφή, που χωρίζει τα δυο γειτονικά φαράγγια. Απολαύσαμε την μαγευτική θέα και την εικόνα των φαραγγιών, που από ψηλά μοιάζουν σαν βαθιές μαχαιριές πάνω στην άγονη γη. Καταπληκτική και η θέα προς την ακτή με τα δαντελωτά ακρογιάλια, το άδεντρο, σκουρόχρωμο τοπίο και την γαλάζια ανοιχτή θάλασσα του Κρητικού πελάγους να συνθέτουν εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς.











Μετά από 20λεπτη κατάβαση, βρεθήκαμε στη μικρή βοτσαλωτή παραλία του Αυλακιού, από τις πιο όμορφες παραλίες της περιοχής. Αποτελεί στην ουσία απόληξη του ομώνυμου φαραγγιού, είναι στρωμένη με άσπρα βότσαλα και έχει καταγάλανα διαυγή νερά.

ΠΑΡΑΛΙΑ ΣΤ'  ΑΥΛΑΚΙ

Κάναμε το απαραίτητο διάλειμμα, χωρίς να καταφέρουμε να αντισταθούμε στον πειρασμό να βουτήξουμε τα πόδια μας στο δροσερό νερό. Στη συνέχεια μπήκαμε στο φαράγγι για την επιστροφή στην αφετηρία. 
Το φαράγγι "Στ' Αυλάκι" ή "Σκινιά" ή "Μαυρογιάννη", ξεκινάει από το χωριό Σκινιάς και καταλήγει μετά από φιδογυριστή διαδρομή στην παραλία στα Βλυχάδια. Το ρέμα του μεταφέρει τα νερά από την περιοχή της Μονής Αρετίου και είναι γενικά ξηρό με χαμηλή βλάστηση, ενώ η πορεία μέσα σε αυτό γίνεται σε βραχώδες έδαφος.

Οι φασκομηλιές και ρίγανη μοσχομυρίζουν, ενώ οι συκιές και οι φουντωτοί σκίνοι, που κλείνουν τη κοίτη, δεν στάθηκαν εμπόδιο στη διέλευση μας αν και χρειάστηκε να αναρριχηθούμε στα κάθετα βράχια, στο σημείο που σχηματίζονται τον χειμώνα 2-3 μικροί καταρράκτες.
Επιστρέψαμε στην αφετηρία μετά από 5,5 περίπου ώρες, έχοντας διανύσει 10,5χλμ. Με περισσότερα από δέκα χιλιάδες βήματα στην περιοχή του Πάνω Μεραμπέλλου, ανακαλύψαμε και αυτή την Κυριακή κρυμμένες ομορφιές του τόπου μας.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Γιώργος Ανδρουλάκης 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ-ΧΑΡΤΕΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων, Karma Brown
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Γιώργος Ανδρουλάκης, Ελένη Λάμπρου