Monday 25 July 2022

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΚΑΒΟΥΣΙ-ΞΕΡΟΜΠΕΛΑ-ΘΕΡΙΟΣΠΗΛΙΟΣ-ΑΓΡΙΟΜΑΝΤΡΑ

Παρά τις υψηλές θερμοκρασίες από τον καύσωνα του Ιουλίου, πεζοπορία σε γνώριμες περιοχές της Ιεράπετρας, πραγματοποιήσαν φίλοι και μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου. Την Κυριακή 24 Ιουλίου, ακολουθήσαμε την διαδρομή Καβούσι – Ξερόμπελα - Θεριόσπηλος – παραλία Αγριόμαντρας - Καβούσι. 


Ξεκινήσαμε από την περιοχή του Κ.Τ.Ε.Ο που βρίσκεται κοντά στο Καβούσι, το όμορφο λασιθιώτικο χωριό χτισμένο στη μέση του καταπράσινου κάμπου κατάφυτου με χιλιάδες λιόδεντρα. Αρκετοί φίλοι της ορεινής φύσης ξεχύθηκαν για να απολαύσουν τις κρυφές ομορφιές του τόπου μας.


 

 




Ακολουθήσαμε πορεία προς βορρά και ξεκινήσαμε να ανακαλύψουμε το ‘δυσεύρετο’ Θεριόσπηλο. Αρχικά περπατήσαμε πάνω σε χωματόδρομο δίπλα σε καλλιεργημένα χωράφια και στη συνέχεια όταν το τοπίο έγινε αφιλόξενο και άγονο, συνεχίσαμε σε κατηφορικό μονοπάτι. Μετά από αρκετό ψάξιμο και ακολουθώντας τις συντεταγμένες που μας οδηγούν στο ακριβές σημείο, καταφέραμε να διακρίνουμε την καλά κρυμμένη είσοδο του σπηλαίου.

 
Ο “Θεριόσπηλιος” βρίσκεται θέση “Χυλόφτες–Θεριό”, B.Δ. από το Καβούσι σε υψόμετρο περίπου 50μ., πάνω σε μια απότομη, ανεμοδαρμένη πλαγιά. Αν και η είσοδός του είναι στενή και εντοπίζεται μόνο από κοντά, εσωτερικά είναι αρκετά ευρύχωρο με πλούσιο σπηλαιοδιάκοσμο. Έχει συνολικό μήκος 44μ, μέγιστο πλάτος 25μ και ύψος 0,5 – 7μ. Μετά την χαμηλή είσοδο, ανοίγεται χαμηλός προθάλαμος και ακολουθεί μια μεγάλη και θεαματική αίθουσα  με κατηφορικό δάπεδο, καταστόλιστη με μικρές και μεγάλες στήλες και εξαίσια συγκροτήματα από σταλαγμίτες. Στο βάθος αριστερά της μεγάλης αίθουσας βρίσκεται καταβόθρα, από τη οποία έφευγαν τα νερά όταν το σπήλαιο ήταν κοίτη υπογείου ποταμού. 

 


Με φυλαγμένα καλά τα υπόγεια μυστικά του, ο Θεριόσπηλος μας αποζημιώνει με την αλλόκοτη ομορφιά του για το ψάξιμο. Μέσα στην σκοτεινή, υγρή του ατμόσφαιρα διακρίνουμε απίθανους σχηματισμούς που έχει σμιλέψει η φύση με το πέρ
ασμα των αιώνων, αλλόκοτα πέτρινα γλυπτά και συνθέσεις ασύλληπτης ομορφιάς.

Αφήνουμε πίσω μας το σιωπηλό σπήλαιο και από μονοπάτι με απότομη ανηφορική κλίση ανηφορίζουμε προς το “Χρυσοκάμινo”, μια τοποθεσία που τα ίχνη της ταξιδεύουν μέχρι τους υστερομινωικούς χρόνους.

Το “Χρυσοκάμινo” βρίσκεται στην τοποθεσία “Χρυσός Φούρνος”, ονομασία που δόθηκε από τους ντόπιους καθώς έβρισκαν εκεί συχνά κομμάτια χαλκού. Η πρώτη ανασκαφή έγινε το 1900 και η μεγαλύτερη το 1995. Εχει εντοπισθεί μεταλλουργική εγκατάσταση που λειτούργησε από το 4500-3500 π.Χ. μέχρι το 1400 π.Χ οπότε εγκαταλείφθηκε. Στο σημείο γινόταν μόνο η καμίνευση χαλκούχων ορυκτών που εισάγονταν από άλλες περιοχές του Αιγαίου, ενώ οι υπόλοιπες εργασίες γίνονταν σε άλλη περιοχή. Είναι η μοναδική τοποθεσία χύτευσης χαλκού που έχει εντοπιστεί στην Πρωτομινωική Κρήτη και μία από τις λίγες του Αιγαίου. Το σημείο θεωρείται ιδανικό για καμίνι χαλκού, καθώς λόγω του ισχυρού ανέμου, τα κάρβουνα θερμαίνονταν συνεχώς σε υψηλή θερμοκρασία αλλά και οι αναθυμιάσεις απομακρύνονταν.

Περιπλανιόμαστε στο χώρο της ανασκαφής, απολαμβάνουμε την καταπληκτική θέα και πληροφορούμαστε για την σπουδαιότητα του χώρου από τις ενημερωτικές πινακίδες. Συνεχίζουμε από κατηφορικό μονοπάτι που ξεδιπλώνεται φιδογυριστά πάνω σε βουνοπλαγιά με θέα στο απέραντο γαλάζιο του πελάγους

Από ψηλά αντικρίζουμε την μοναδική παραλία της Αγριόμαντρας, που μοιάζει να αποτελεί συνέχεια του ομώνυμου φαραγγιού. Ακουμπώντας την ακτογραμμή, το φαράγγι μετατρέπεται σε …θαλάσσιο, καθώς τα πρανή του εισβάλουν μέσα στο νερό σχηματίζοντας ένα προστατευμένο κολπίσκο.

Η απάνεμη παραλία της “Αγριόμαντρας” βρίσκεται 24χλμ ανατολικά του Αγίου Νικολάου και είναι προσβάσιμη μόνο με σκάφος ή με τα πόδια. Απέχει από το Καβούσι 3.200μ και από το οροπέδιο "Λάκκο Αμπελιού" μόνο 650μ. Σχηματίζεται από την προέκταση των κάθετων τοιχωμάτων του ομώνυμου φαραγγιού, τα οποία προχωρούν αρκετά μέτρα μέσα στη θάλασσα σχηματίζοντας ένα μικρό κόλπο προστατευμένο από τους ανέμους. Στην δεξιά πλευρά, μέσα στη θάλασσα, ξεχωρίζει το “Χαράκι”, ένα κάθετο στενό άνοιγμα ανάμεσα στα πανύψηλα βραχώδη τοιχώματα. Στην έξοδο του φαραγγιού σχηματίζεται γραφική παραλία, με λευκή άμμο, μικρά βότσαλα και γαλαζοπράσινα, κρυστάλλινα νερά. Τα φουντωτά αλμυρίκια, οι πρόχειρες εγκαταστάσεις για BBQ και η απόλυτη γαλήνη του τοπίου μετατρέπουν την παραλία σε ιδανικό χώρο για απομόνωση και χαλάρωση. Η περιοχή χρησιμοποιήθηκε σαν λιμάνι από την περίοδο της Ενετοκρατίας μέχρι και το 1920. Το απάνεμο, φυσικό λιμανάκι χρησιμοποιούνταν για την μεταφορά πυρήνας, ζώων και άλλων φορτίων στον Άγιο Νικόλαο, καθώς δεν υπήρχε οδικό δίκτυο.

Το μικρό αλλά εντυπωσιακά όμορφο φαράγγι της Αγριόμαντρας ξεκινά από το βόρειο άκρο του οροπέδιου "Λάκκος του Αμπελιού"  κοντά στο Καβούσι. Ξεχωριστά όμορφα τα βραχώδη πρανή, με την αραιή θαμνώδη βλάστηση. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα το “σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη”, ένα μικρό σπήλαιο που έχει λαξευτεί εσωτερικά από ανθρώπινο χέρι, ενώ στην εξωτερική του πλευρά έχει προστεθεί τοίχος από πέτρες και πιθανολογείται ότι χρησίμευε σαν κατοικία σε ασκητή ή σαν σπηλαιώδης ναός.  

Ανηφορίζουμε το φαράγγι ακολουθώντας το παλιό λιθόκτιστο καλντερίμι και σύντομα φτάνουμε στο κλειστό οροπέδιο, που τον χειμώνα συγκεντρώνει τα νερά της βροχής και μετατρέπεται σε λίμνη. Ακολουθούμε πορεία στις παρυφές του κάμπου με τις ελιές και καταλήγουμε στην αφετηρία μετά από 3 περίπου ώρες έχοντας διανύσει 11χλμ.

Ανανεώνουμε το ραντεβού για την επόμενη πεζοπορία, νιώθοντας βαθειά μέσα μας πόσο πολύτιμες είναι οι ώρες που μοιραζόμαστε με φίλους περιδιαβαίνοντας τις ομορφιές του νησιού μας!



ΑΡΧΗΓΟΣ: Λεωνίδας Κλώντζας
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος, Παναγιώτης Ευδαίμων
ΒΙΝΤΕΟ: Παναγιώτης Ευδαίμων
ΧΑΡΤΗΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ελένη Λάμπρου, Γιώργος Αρναουτάκης




Sunday 17 July 2022

ΚΑΛΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ - ΑΓΙΟΦΑΡΑΓΓΟ

Τα αγαπημένα μας Αστερούσια επισκέφθηκε για μια ακόμη φορά ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου την Κυριακή 17 Ιουλίου 2022. Συνολικά 21 πεζοπόροι αψήφησαν τις σχεδόν 5 ώρες πάνε κι έλα στο λεωφορείο και τις υψηλές θερμοκρασίες, προκειμένου να χαρούν την θάλασσα στην εξωτική παραλία του Αγιοφάραγγου.


Ξεκινήσαμε το πρωί στις 9.15 και η ζέστη ήδη αρκετή. Το μονοπάτι ξεκινά λίγο πιο έξω από τους Καλούς Λιμένες. Το τοπίο άνυδρο και σκονισμένο, όπως συνήθως στο νότο. Η θάλασσα βαθιά κι απέραντη. Στάσεις για ανασύσταση της ομάδας στις λίγες σκόρπιες χαρουπιές. Η πορεία εξάλλου είναι σύντομη. 





Μετά από μια ώρα φτάνουμε στο ύψος του Βουρβουλίτη, εντυπωσιακού σπηλαιολιμνοβάραθρου! Σε πιάνει δέος. Τα τοιχώματά είναι κάθετα και βαθιά. Θέλει προσοχή. Εδώ δίπλα είναι και το σημείο με την καλύτερη θέα στην παραλία, όπου στηνόμαστε για την ομαδική μας φωτογραφία!




Κατηφορίζουμε σιγά-σιγά στο φαράγγι και κατευθυνόμαστε στο βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, προστάτη του ασκητισμού και των σπηλαίων. Βρίσκεται δίπλα στα βράχια με ένα πηγάδι απέξω και μια γούρνα. Εδώ, μας ενημερώνει η Ελένη Βασιλάκη, μαζευόταν οι καλόγεροι που ασκήτευαν στα σπήλαια της περιοχής (εξ ου κι η ονομασία Αγιοράραγγο), για τις λειτουργίες του χριστιανικού τυπικού. Εδώ γινόταν κι η τροφοδοσία τους σε νερό. Έπειτα απομονωνόταν ο καθένας στη σκήτη του. Δίπλα στην εκκλησία ανοίγεται από μικρό, σχεδόν μυστικό, πέρασμα (το δείχνει ένας σταυρός σκαλισμένος στο βράχο), που οδηγεί σε μια σπηλαιο-αίθουσα, ψηλή κι ευρύχωρη με μικρό άνοιγμα στην οροφή, το Γουμενόσπηλιο. Ένα εικόνισμα του Αγίου Αντωνίου στο βάθος δείχνει την ιερότητα του χώρου. Στο κέντρο μια κυκλική εστία με πέτρες-καθίσματα τριγύρω, προφανώς προς χρήση των πολλών ελεύθερων κατασκηνωτών της περιοχής. Ωστόσο η Ελένη μάς αναφέρει τον θρύλο ότι εδώ μια φορά το χρόνο, στην Ανάσταση, μαζεύονταν όλοι οι ασκητές και καθένας είχε την πέτρα του. Όταν μια πέτρα έμενε άδεια, σήμαινε ότι ο συγκεκριμένος καλόγερος είχε ..αποδημήσει εις Κύριον.




Μετά τη ‘βουτιά’ στην ιστορία της περιοχής, ήρθε η ώρα και για μια βουτιά στη θάλασσα. Οι περισσότεροι κατευθύνονται προς τα εκεί, «να μη μας πάρουν τη σκιά», λένε, καθώς βλέπουν να κατηφορίζει κόσμος. Μια μικρή ομάδα ωστόσο προχωρήσαμε βόρεια για μια μικρή εξερεύνηση του φαραγγιού: Έτσι θαυμάσαμε τα σπήλαια, άλλα χαμηλά κι άλλα ψηλότερα, παλιές σκήτες τα περισσότερα με το σύμβολο του σταυρού σε πολλά σημεία. Σύμφωνα με την γεωλογική έρευνα ήταν ένα σπήλαιο όλο το φαράγγι, που κατέρρευσε. Έτσι εξηγούνται οι υπαίθριοι σταλακτίτες-σταλαγμίτες σε διάφορα σημεία. Ε, λοιπόν εμείς εντοπίσαμε κάποιους απ’ αυτούς! Διασκεδάζεις επίσης με τις χιουμοριστικές πινακίδες, που προτρέπουν κατασκηνωτές κι επισκέπτες να διαφυλάσσουν καθαρό το χώρο κατά την καθημερινή ..ανάγκη τους. Ωστόσο μάλλον λειτουργούν αποτρεπτικά –δυστυχώς! Τελική στάση για μια μπίρα στην περίφημη καντίνα, που μας θυμίζει ότι είναι «the last station before Afrika». Επόμενη στάση «Tombruk Libya» στα 177 μίλια! Θυμίζει ότι πριν λίγο το κινητό μου έδειχνε διπλή ένδειξη ώρας (Ώρα Αθήνας 10:00 - Τοπική ώρα 9:00)! Αυτός ο Νότος με τα ευτράπελά του!!!


Μετά απ’ την περιήγηση στο φαράγγι ήρθε η ώρα να ρίξουμε κι εμείς τη βουτιά μας. Το κρύο πεντακάθαρο νερό στη βοτσαλωτή παραλία μέσα στον υπήνεμο κόλπο με τα κάθετα βράχια σε κάθε πλευρά είναι ..εμπειρία ζωής!!! Η θάλασσα βαθαίνει απότομα λες κι αναγνωρίζει τη βιασύνη σου να χωθείς στη δροσερή αγκαλιά της, γιατί ο αέρας έχει ήδη αρχίσει να γίνεται βραστός και δεν είναι καν μεσημέρι. Πολλοί άλλοι κολυμβητές μοιράζονται την ίδια εμπειρία, χωρίς να σ’ ενοχλεί το ‘πλήθος’ τους. Εδώ δεν είναι οργανωμένη πλαζ με ομπρέλες.







Εντύπωση μας έκανε η προθυμία ντόπιων παραθεριστών, που διέθεταν πλεούμενα για τη μεταφορά, αφιλοκερδώς, όσων είχαν πρόβλημα. Φαντάζομαι σε ένα τέτοιο πολυσύχναστο, αλλά κι απόμερο μέρος, πόσο σημαντική είναι αυτή η αλληλεγγύη. Μεγάλη χαρά μας πρόσφερε επίσης η αναπάντεχη συνάντησή με δυο φιλαράκια απ’ τα παλιά, που έδωσαν άλλη διάσταση στις δυνατότητες που σου αναδεικνύει το τοπίο εδώ. Ο Μανώλη ο Σαββάκης, απ’ τον Ε.Ο.Σ. Μοιρών, ήρθε οικογενειακώς στην παραλία, κρατούσε όμως τα σκοινιά του κι αργότερα, «την ώρα που οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα και τα νερά του Βουρβουλίτη γίνονται τουρκουάζ», θα επιχειρούσε μια –ακόμα- κατάβαση στα νερά του λιμνοβάραθρου. Πιο πέρα ο Σταύρος ο Καββουσανός απ’ τον Ε.Ο.Σ. Ηρακλείου ήρθε με ομάδα αναρριχητών, που είχε στήσει ήδη τα σκοινιά της και σκαρφάλωνε στα κάθετα βράχια του φαραγγιού!!! Ωραίες εμπειρίες, που θέλουν κότσια κι εμπειρία. Τους χαζεύουμε, ζητάμε άδεια να τους φωτογραφίσουμε και φεύγουμε. Η σφυρίχτρα του Παναγιώτη ηχεί ανυπόμονα.


Η επιστροφή παρά το σύντομο της είναι βασανιστική. Ο αέρας βράζει!!! Ωστόσο αυτό δεν εμποδίζει την παρέα να ανταλλάζει εμψυχωτικά πειράγματα. Ξαφνικά από απέναντι μια παρέα νεαρών φωνάζει για βοήθεια. Έχει κολλήσει το αυτοκίνητο στην απότομη ανηφόρα με το χαλίκι. Δεν μπορούμε να τους βοηθήσουμε, αλλά …τους μεταδίδουμε την καλή μας διάθεση! Έρχονται μαζί μας στο χωριό για οδική βοήθεια ..κι έχει ο Θεός! Τι στο καλό, καλοκαίρι είναι…

Στους Καλούς Λιμένες υπάρχει το σπήλαιο-εκκλησάκι του Αγίου Παύλου, μας ενημερώνει η Ελένη, όμως είναι τόσο ζέστη, που δεν υπάρχει όρεξη για εξερευνήσεις. Άλλοι πάνε στην ταβέρνα που είναι τίγκα, άλλοι πέφτουν στη θάλασσα, που είναι επίσης γεμάτη (είναι απ’ τις λίγες νότιες παραλίες προσβάσιμες με άσφαλτο διαβάζουμε στην ιστοσελίδα Gretan beaches κι ίσως αυτό να παίζει το ρόλο του, είναι και Κυριακή, κατακαλόκαιρο). Η συγκεκριμένη περιοχή με πλήθος παραλίες μικρές και μεγάλες με αλμυρίκια ως τη θάλασσα και πεντακάθαρα νερά αξίζει την επίσκεψή μας. Οι δεξαμενές πετρελαίου στο νησάκι απέναντι μπορεί να λειτουργούν αποτρεπτικά, ωστόσο συνηθίζονται σιγά-σιγά. Και για μας ένα ακόμα μπάνιο εδώ αποτελεί τον καλύτερο επίλογο μιας όμορφης μέρας, που συνδύαζε λίγο περπάτημα (8 χλμ, 2,5 ώρες) και πολύ μπάνιο, επισκέψεις σε χώρους ιστορικού, θρησκευτικού, αλλά και γεωλογικού ενδιαφέροντος. Ευχαριστούμε τον Γιώργο Μαμάκη και τον Παναγιώτη Ευδαίμων, που πήραν την ομάδα στην πλάτη τους, μετά την αναγκαστική απουσία του αρχηγού, Μαρίνου Γκόγκολου, λόγω ασθενείας, αλλά και την Ελένη Βασιλάκη, των e-stories Κρήτης, που μας συνόδεψε και μας ξενάγησε στα σημεία θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Ραντεβού την επόμενη βδομάδα με νέες περιπέτειες. 

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρίνος Γκόγκολος 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων, Γιώργος Αρναουτάκης

ΧΑΡΤΗΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Ελένη Λάμπρου 

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ