Μια εξαιρετική πεζοπορία πραγματοποίησε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου
Νικολάου την Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2024 στην ευρύτερη περιοχή της πολύ
αγαπημένης, Κάτω Σύμης Βιάννου.
Ομαδική μας μπροστά από τον λόφο που κρύβει τη σπηλιά του Μπαντουβά. Τη βλέπετε;
Το μόνο μειονέκτημα η απόστασή απ’ τον Άγιο Νικόλαο: με έναρξη εκδήλωσης
7 η ώρα, μόλις στις 9 αρχίσαμε το περπάτημα. Έπρεπε πρώτα να διασχίσουμε τον
νότιο οδικό άξονα από Ιεράπετρα ως Μύρτος κι έπειτα όλο δυτικά με θέα το νότιο
κρητικό πέλαγος. Κάποτε ταμπέλα στα δεξιά μας δείχνει «ΠΡΟΣ ΚΑΤΩ ΣΥΜΗ».
Κι αφού διασχίσουμε το όμορφο χωριό, συνεχίζουμε σε υποφερτό αγροτικό δρόμο με
συνεχείς απότομες στροφές μέσα στο πευκόδασος ως τον Αρχαιολογικό Χώρο του
Ιερού του Ερμή και της Αφροδίτης σε υψόμετρο 1.150μ. Δίπλα από τα αρχαία
ερείπια, σφηνωμένα ανάμεσα στη στενή εγκοπή του ψηλού βουνού γύρω απ’ την
αρχαία πηγή, που βγάζει νερό ως τα σήμερα, αρχίζει η πεζοπορία μας.
ΠΑΝΩ; Ο αρχαιολογικός χώρος του ιερού του Ερμή και της Αφροδίτης στα 1.150μ δίπλα στην πηγή Κρύα Βρύση, 5 χλμ από την Κάτω Σύμη, με συνεχή λατρεία από τα μινωικά ως τα παλαιοχριστιανικά χρόνια. ΚΑΤΩ: Θέα από την περιοχή στο νότιο κρητικό πέλαγος καθώς και τα χωριά του νότιου οδικού άξονα.
Ακολουθούμε τον χωματόδρομο, που ανηφορίζει ήπια, ατενίζοντας το πέλαγος
που στραφταλίζει στις ακτίνες του ήλιου και
αναπνέοντας τις ευωδιές του πευκοδάσους. Κάπως έτσι χαλαρά θα φτάσουμε
στο οροπέδιο Λαπάθου, στις νότιες πλαγιές της Δίκτης. Μοιάζει με το
γειτονικό οροπέδιο του Ομαλού, αν και πιο άγριο. Η βλάστηση εδώ αποτελείται από
πρίνα με κάποιους ασφένδαμους να δίνουν με τα φθινοπωρινά φύλλα τους μια
πινελιά κόκκινου στο σκούρο πράσινο. Πολλά και τα κατσοπρίνια σμιλεμένα
απ’ τα αιγοπρόβατα. Πάνω στην ώρα κι αυτά μάς καλωσορίζουν ροβολώντας την
πλαγιά προς το μέρος μας. Νομίζουν ότι ήρθαμε να τα ταΐσουμε. Η ‘παρεξήγηση’ λύθηκε
σύντομα κι απομακρύνθηκαν αδιάφορα.
Στο εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων χτισμένο με τη ροζουλί πέτρα, που υπάρχει σε αρκετά σημεία στο οροπέδιο θα κάνουμε μια μικρή στάση. Ανοίγουμε την πόρτα απ’ το συρματάκι που την κρατά, τρίζει αυτή, δεν είναι συνηθισμένη στις επισκέψεις. Συνορειβάτες μου θα ανάψουν το καντήλι, ενώ το μάτι μου πέφτει στο αναλόγιο, όπου στέκει φύλλο ψαλμών με επικεφαλίδα «Εις τους πανηγυρίζοντας ναούς των ΙΒ Αποστόλων». Στις 30 Ιουνίου, που βλέπω ότι εορτάζει η εκκλησία θα γίνεται σίγουρα εδώ μεγάλο πανηγύρι!
Ακολουθώντας τον χωματόδρομο ανάμεσα σε πεύκα, πρίνα και ασφένδαμους
......ως το οροπέδιο της Λαπάθου
Στο οροπέδιο Λαπάθου (1.263) τα φρύγανα αστράφτουν στον ήλιο
Περιοχές που επικρατεί ροζ πέτρωμα στο οροπέδιο
προς το εκκλησάκι
Η ομάδα ξεκουράζεται
Το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων
Κι η αντίστοιχη λατρευτική εικόνα
Το εκκλησάκι από όλες τις γωνίες λήψης
Η πόρτα του τρίζει στο άνοιγμα
Πρόβατα σπεύδουν να μας καλωσορίσουν (φωτο: Σπύρου Αγγελάκη)
Το οροπέδιο καθώς ανεβαίνουμε
Κατόπιν παίρνουμε ανηφορική πορεία, ώσπου να βρούμε τα ίχνη παλιού
καταπότη, τον οποίο κι ακολουθούμε ως «την πηγή, που τρέχει
χειμώνα-καλοκαίρι». Αν και είχαμε τις αμφιβολίες μας κατά πόσο εξακολουθεί να το
κάνει σε τόσο άνυδρη χρονιά, ευτυχώς διαψευσθήκαμε! Έπεσε λίγο χιόνι και φέτος στα
ψηλά βουνά της γειτονικής Δίκτης και γέμισαν κάπως οι υδροφόροι ορίζοντες εδώ στα νότια.
Κι η ανηφόρα συνεχίζεται
ελεύθερη, κάθετη και κουραστική. Περνώντας από δέντρα με προσωπικότητα, με
κουφάλες, με κλαδιά και ρίζες που τανύζονται εδώ κι εκεί, σκαρφαλώνοντας σε
βράχια, πατώντας στο νωπό από νερό μυστικών πηγών χώμα, βυθίζεσαι σε έναν κόσμο
μιας άλλης εποχής.
Οι χρωματιστοί κρητικοί ασφένδαμοι δίνουν μια πινελιά φθινοπωρινή στο δάσος
Κλαδί ασφένδαμου υπό τη σκιά της νότιας Δίκτης
Η ομάδα ανεβαίνει συνεχώς
Δέντρα κουρεμένα σύρριζα από τα κατσίκια
Ακολουθώντας τα χνάρια του παλιού καταπότη, που οδηγεί στις πηγές του βουνού
Με εντυπωσιακά δέντρα που δείχνουν στοιχειωμένα
Όλα εδώ φαίνονται πολύ μακριά από τον σύγχρονο πολιτισμό. Ξαφνικά
μπαλοτιές ακούγονται. Ένας κυνηγός με τα σκυλιά του διακρίνεται σκαρφαλωμένος
πάνω στον μυτερό λόφο, όπου βρίσκονταν
το λημέρι του γνωστού κι αμφιλεγόμενου αντάρτη Μπαντουβά, που
έγινε η αφορμή με μια απερίσκεπτη ενέργεια στην Κατοχή να αιματοκυλιστούν όλα
τα χωριά στην περιοχή της Βιάννου από τους κατακτητές. Η σπηλιά έχει άνοιγμα πολύ στενό και δυσδιάκριτο.
Κι όμως αν μπεις, βλέπεις ότι είναι αρκετά μεγάλη σαν δωμάτιο. Πρόσφατα
σκουπίδια υποδεικνύουν ότι αποτελεί ακόμα καταφύγιο κυνηγών ή βοσκών πιθανότατα
σε ξαφνικές μπόρες. Κάπου εδώ φτάνουμε στο τέλος της διαδρομής μας. Μια ομαδική
φωτογραφία και πίσω απ’ τον ίδιο δρόμο. Η κατηφόρα θέλει προσοχή καθώς το σαθρό
έδαφος και οι ρίζες των δέντρων σου βάζουν εμπόδια, όμως είναι σαφώς πιο
γρήγορη.
Το στενό άνοιγμα της σπηλιάς
Στη σπηλιά του Μπαντουβά
Μια σύντομη βόλτα στον εγκαταλελειμμένο πια οικισμό της Άνω Σύμης
και στα περβόλια και τις κρήνες της Κάτω Σύμης, όπου φτάνουμε αργά το
μεσημέρι. Εδώ στις ντόπιες ταβέρνες μάς περιμένει το νόστιμο αντικριστό και τα
περίφημα συμιανά φασολάκια. Μια μεγάλη παρέα απ’ τα μέρη μας του Συλλόγου Γυναικών
Μυρσίνης, που κάνει ημερήσια εκδρομή με λεωφορείο, μάς αναγνωρίζει και σπεύδει
να μας χαιρετίσει. Μικρός ο κόσμος τελικά!
Οι κρήνες της Κάτω Σύμης έχουν νερό ακόμα και σε μια άνυδρη χρονιά σαν αυτή
Κάτω Σύμη, απ' τα πιο όμορφα χωριά της Κρήτης
Αναπαλαιωμένο σπίτι στην Άνω Σύμη
Άγιος Γεώργιος στην Άνω Σύμη
Αφέντης στην Άνω Σύμη
Περπατήσαμε σήμερα 13,5 χλμ με υψομετρική διαφορά 590 μ. σε 5,5 ώρες.
Διαδρομή που άφησε όλους ευχαριστημένους είτε για την όμορφη φύση είτε για την
ιστορία είτε για την παρέα και τον μεζέ που μοιραστήκαμε στο τέλος. Όλα είναι
θεμιτά και μέσα στην περιπέτεια, που μας προσφέρει κάθε Κυριακή ο ορειβατικός
μας Σύλλογος. Ευχαριστούμε πολύ την αρχηγό μας, Σοφία Σιδηροπούλου, που
έχει αλωνίσει την γύρω περιοχή και μοιράζεται τη γνώση της μαζί μας. Άλλη μια
όμορφη Κυριακή πέρασε.
Ευλογημένοι
αισθάνθηκαν σίγουρα οι 19 πεζοπόροι του Ορειβατικού
Συλλόγου Αγίου Νικολάου την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου 2023 στην εξόρμηση του
Συλλόγου στην περιοχή του οροπεδίου
Ομαλού Βιάννου. Κι ο λόγος ήταν πάλι ο καιρός, που αναμενόταν βροχερός,
αλλά ήταν τελικά τόσο όσο για να απολαύσουμε εξαίρετες εικόνες σε μια ιδιαίτερη
φύση. Κι ας εξηγηθούμε:
Χαμογελαστά πρόσωπα παρά το σφυροκόπημα του αέρα και της βροχής, στον μοναδικό Ομαλό της Βιάννου
Πρωί
–πρωί ξεκινάμε από Άγιο Νικόλαο με minibus. Ίσα- ίσα που χωράμε. Ακύρωση καμία, αν κι έβρεχε όλη νύχτα
κι οι προβλέψεις ακουγόταν δυσοίωνες. Μετά από 1,5 ώρα οδήγησης στον νότιο
οδικό άξονα και στη συνέχεια σε στενό επαρχιακό δρόμο, φτάνουμεστο σημείο εκκίνησης τον αρχαιολογικό χώρο του ιερού του Ερμή και της Αφροδίτης
σφηνωμένο στις πλαγιές της νότιας Δίκτης στα 1.100 περίπου μέτρα υψόμετρο. Μια καινούρια πόρτα με λουκέτο
έχει προστεθεί από την τελευταία φορά, όμως ένα μικρό άνοιγμα δίπλα στη θύρα
επιτρέπει την είσοδο στους περίεργους της ομάδας. Υπάρχουν μαρτυρίες συνεχούς άσκησης
λατρείας εδώ από τα υστερομινωικά ως τα παλαιοχριστιανικά χρόνια. Και δεν είναι
τυχαίο, καθώς πηγή νερού αναβλύζει
ως σήμερα μέσα απ’ την ‘καρδιά’ του ιερού χώρου. Οι παλιοί άνθρωποι ανά τους
αιώνες εκτιμούσαν πάντα το νερό ως ευλογία Θεού. Μόνο σήμερα το σπαταλάμε
άσκοπα!
Έναρξη από το ιερό του Ερμή και της Αφροδίτης
Φωλιασμένο στα 1100 μέτρα στις νότιες πλαγιές της Δίκτης
Περιτριγυρισμένο από δάσος. Με συνεχή κατοίκηση από τα μινωικά ως τα παλαιοχριστιανικά χρόνια!
Γρήγορα
αναγκαζόμαστε να φύγουμε, καθώς οι βιαστικοί φωνάζουν να συντομεύουμε.
Χωνόμαστε λοιπόν μέσα στο πευκόδασος, που μας περιβάλλει. Η πορεία μέσα στο
δάσος σε συνδυασμό με την απρόσμενη ηλιοφάνεια και τον γαλανό ουρανό, είναι μια
οπτασία κι οι μυρωδιές, που αναδίδουν τα δέντρα, αναζωογονητικές. Με συνδυασμό
χωματόδρομου, μονοπατιών κι ελεύθερης ανάβασης φτάνουμε στο περίφημο οροπέδιο, γνωστό και ως ‘Μικρός Ομαλός’ -για να διακρίνεται από
το άλλο της δυτικής Κρήτης-.
Αρχικά
περπατάμε ανάμεσα σε κατσοπρίνια, κρητικούς ασφενδάμους και μαύρους, φορτωμένους
με βρύα αχλάδουλες (αγκούσακες), που μοιάζουν στοιχειωμένοι («Αν περάσεις από
δω βράδυ, θα σκιαχτείς», λέει ο Μιχάλης δίπλα μου, «Δεν περνά κανείς βράδυ από
δω, μη σκας», τον καθησυχάζω). Δεξιά μας υψώνονται καθηλωτικές οι πλαγιές της
Δίκτης, από δω ανεβαίνουμε εξάλλου το καλοκαίρι, για να πάμε στον εσπερινό
στην κορφή του Αφέντη, της δεύτερης ψηλότερης κορφής.
Όσο
προχωράμε βλέπουμε ίσια μπροστά βαριά σύννεφα να πλησιάζουν. Είναι δεδομένο πια
ότι θα βραχούμε. Δεν μας νοιάζει, είμαστε προετοιμασμένοι. Ο βροχερός καιρός μάς
προσφέρει ένα αναπάντεχο δώρο: ένα θεόρατο λαμπερό ουράνιο τόξο με όλη την
καμπύλη του, σαν μια χρωματιστή αστροπύλη, που σου δίνει την εντύπωση ότι σε
λίγο θα περάσεις ..σε άλλη διάσταση.
Πορεία προς το οροπέδιο μέσα από δάσος με πεύκα και πρίνα
Στην ΒΑ πλευρά του οροπεδίου μας περιμένει ΄ένα λαμπρό ουράνιο τόξο
Πίσω του η μπόρα καραδοκεί
Μοναχικός κατάμαυρος αγκούσακας (αχλάδουλας)
Κρητικοί ασφενδάμοι στολίζουν το τοπίο
Κρητικοί ασφενδάμοι σε όλα τα χρώματα (acer sempervirens). Απ' το ξύλο τους διαβάζουμε γίνονται και κρητικές λύρες!
Φτάνουμε
στο δεύτερο μισό του οροπεδίου ταυτόχρονα με τις πρώτες ριπές νερού
εναλλασσόμενου με δυνατό κρύο αέρα. Το τοπίο είναι εξωπραγματικό. Είναι εδώ το
μέρος, όπου την άνοιξη, όταν λιώνουν τα χιόνια, μαζεύεται το νερό και φτιάχνει
μια λίμνη με πλήθος μικροσκοπικά λουλουδάκια τριγύρω. Τώρα μοιάζει με μια
μεγάλη έρημη κοιλάδα χωρίς δέντρα και θάμνους, μόνο με κάποιες συστάδες ξεραμένων
κόκκινων βούρλων πάνω στην κιτρινωπή ξεραμένη λάσπη. Κάπου εδώ
διακρίνουμε το εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος με την πετρόκτιστη πηγή του στην
δυτική άκρη. Βαδίζουμε γρήγορα προς εκεί, καθώς σφυροκοπά ο αέρας και ξυρίζει η
βροχή. Ευτυχώς είναι ανοικτό και γίνεται το καταφύγιο μας για λίγη ώρα, για να
ανοίξουμε ένα ταπεράκι με καλούδια και να πιούμε μια ρακή, ώσπου να περάσει η
μπόρα.
Το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων και της Αγίας Ευφημίας στη ΝΔ πλευρά του οροπεδίου
Εντυπωσιακά χρώματα στον κάμπο
Η
μπόρα ούτε περνά, αλλά ούτε και δυναμώνει, βάζουμε τις νιτσεράδες μας και
βγαίνουμε έξω, καθώς ο ναός μπροστά στην είσοδό του κόβει κάπως τον αέρα. Εδώ
θα πάρουμε την ομαδική μας φωτογραφία. Κι έπειτα θα αρχίσουμε πάλι την πορεία μέσα στη βροχή, που μας
χαρίζει απίστευτες στιγμές, καθώς λαμπυρίζουν κάτω απ’ τα πόδια μας η βρεγμένη
γη, οι ξεραμένες αγκάθες και τα πεσμένα κίτρινα και κόκκινα φύλλα των ασφενδάμων.
Μανιτάρια ξετρυπώνουν εδώ κι εκεί, ενώ μυρμήγκια καθαρίζουν τις πιο ψηλές –σαν
πυραμίδες- μυρμηγκοφωλιές, που έχω δει. Σταματά κι η βροχή, βγαίνει πάλι ο
ήλιος κι εμείς παίρνουμε το κατηφορικό μονοπάτι ανάμεσα στα πολύχρωμα
φθινοπωρινά δέντρα για την επιστροφή.
Μανιτάρια ξεπηδάνε παντού
Μυρμήγκια 'χτίζουν' αναχώματα
Κρητικοί ασφένδαμοι 'στολίζουν' τη γη με χρώματα
Γυρισμός από πρινόδασος
Μια
μικρή στάση για να θαυμάσουμε τη θέα στο μέρος, που είναι γνωστό ως ‘Κούτελο
του Παραδείσου’ επιβάλλεται. Τα νότια παράλια της Κρήτης και τα μαρτυρικά χωριά
της περιοχής της Βιάννου, που κάηκαν ολοσχερώς και σημαδεύτηκαν απ’ την
εκτέλεση όλων σχεδόν των αντρών της περιοχής από του Γερμανούς κατά τη διάρκεια
της Κατοχής ως αντίποινα για τη θανάτωση Γερμανών στρατιωτών από αντάρτες,
ανοίγονται μπροστά μας: η εγκαταλελειμμένη Άνω Σύμη,ο Πεύκος, ο Αμιράς, η Βιάννος, η Άρβη.
Συνεχίζουμε ακολουθώντας ευδιάκριτο μονοπάτι, μέσα στο δάσος, που μας οδηγεί
στην Κάτω Σύμη. Εδώ θα σταθούμε για φαγητό σε μια απ’ τις πολλές ταβέρνες με το
ωραία παραδοσιακά εδέσματα κάτω απ’ τα δέντρα και δίπλα στις πηγές.
Η θέα στο νότιο κρητικό και τα βασανισμένα χωριά της περιοχής από το 'Κούτελο του Παραδείσου'
Ωραίο το μονοπάτι μέσα από πευκόδασος για Κάτω Σύμη
Πανοραμική ομαδική στον χώρο αναψυχής στο 'Κούτελο του Παραδείσου'
Άλλη
μια απίστευτης ομορφιάς πεζοπορία τελειώνει εδώ. Ευχαριστούμε την αρχηγό μας,
Σοφία Σιδηροπούλου για την άψογη καθοδήγηση, σε μια χορταστική πορεία 16 περίπου
χιλιομέτρων σε 5 ώρες. Καλές γιορτές σε όλους μας!
Άξια η αρχηγός μας, Σοφία Σιδηροπούλου. Ευχαριστούμε πολύ!
