ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΑΝΑΥΛΟΧΟΣ ΚΑΙ ΣΠΗΛΑΙΟ ΜΙΛΑΤΟΥ

Την Κυριακή 29 Σεπτέμβρη 2019 η ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου επισκέφθηκε  δύο μοναδικές περιοχές του τόπου μας, με 'βαριά' ιστορία: τον λόφο Αναύλοχο στο Βραχάσι και το ιστορικό σπήλαιο Μιλάτου.

Αν και γεωγραφικά βρίσκονται πολύ κοντά, χρονολογικά η ιστορική τους διαδρομή απέχει πολλούς αιώνες. 

Ο λόφος του Αναύλοχου φιλοξένησε τα χρόνια της 'Σκοτεινής περιόδου' μετά την καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού (9ος-6ος αιώνας π.Χ) απρόσιτο οικισμό, ενώ το σπήλαιο της Μιλάτου την περίοδο της Τουρκοκρατίας έδωσε προσωρινό καταφύγιο στον άμαχο πληθυσμό της περιοχής.

          

 

Αφετηρία της διαδρομής μας το Βραχάσι, από το κέντρο του οικισμού όπου βρίσκεται η παλιά βρύση.  Ακολουθήσαμε  τον δρόμο που περνά δυτικά από το παλιό σχολείο και ακολουθώντας Β.Δ πορεία βαδίσαμε στο χαλικοστρωμένο μονοπάτι που ανηφορίζει προς το βουνό. 

Μετά από ανάβαση μισής ώρας φτάσαμε στον αρχαιολογικό χώρο. Φτερουγίσματα γυπαετών μας καλωσόριζαν στις βραχόζωστη στρατηγική θέση της αρχαίας πόλης του Αναύλοχου. Ο αρχηγός μας εξιστόρησε επιμελώς την ιστορία της αρχαίας πόλης και αφού ξεκουραστήκαμε περιπλανηθήκαμε στο ανασκαφικό πεδίο, μία περιοχή με πλήθος ενδείξεων για διαχρονική και εκτεταμένη κατοίκηση. Η σκαπάνη των αρχαιολόγων έχει φέρει στο φως τον αρχαίο οικισμό και παρότι τα ευρήματα είναι καλυμμένα για να προστατευτούν από τις καιρικές συνθήκες, τα ίχνη της θεμελίωσης και η διάταξη του χώρου είναι ευδιάκριτη και εντυπωσιακή.

ΑΝΑΥΛΟΧΟΣ

Ο λόφος Αναύλοχος είναι μια ορεινή και βραχώδης τοποθεσία που δεσπόζει στα Β.Δ της σκάφης του Μεραμπέλλου. Ορθώνεται επιβλητικός, ξερός και άγονος πάνω από το Βραχάσι, την Λατσίδα, την Μίλατο και το Σίσι. Σε αυτό το  αφιλόξενο μέρος έχουν εντοπιστεί ίχνη μεταμινωικού οικισμού (9-6ος αιώνας π.Χ.) με δεξαμενές, τείχη, τάφους και ιερό. Ανήκει κι αυτός στους δεκάδες οικισμούς, που μετά την καταστροφή του Μινωικού Πολιτισμού, κτίστηκαν στις πιο αφιλόξενες κορυφές των Κρητικών βουνών για να προστατευθούν οι κάτοικοι από άγνωστους μέχρι και σήμερα κινδύνους.

Στην περιοχή έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά ευρήματα, σε ανασκαφές που πραγματοποιεί η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, με επικεφαλής την Florence Gaignerot-Driessen.

Στη δυτική πλευρά της κορυφής του όρους, η ανασκαφική ομάδα εντόπισε κατά την περίοδο 2015-2016, δύο περιοχές όπου βρέθηκε μεγάλος αριθμός αναθηματικού υλικού. Στην πρώτη περιοχή, βρέθηκαν 350 ειδώλια, αγαλματίδια και πλακίδια που αναπαριστούν γυναικείες μορφές και χρονολογούνται τα περισσότερα στην Αρχαϊκή και Κλασική περίοδο. Στη δεύτερη περιοχή, βρέθηκαν ειδώλια της Ύστερης Μινωικής περιόδου. Στην περιοχή του νεκροταφείου, που εκτείνεται στους πρόποδες του όρους, αναγνωρίστηκαν αρκετές ομάδες τάφων. Η ανασκαφή έφερε στην επιφάνεια κυκλικά ταφικά αρχιτεκτονήματα με επίπεδα, στην κορυφή των οποίων βρέθηκαν μεγάλα αγγεία της Ύστερης Γεωμετρικής περιόδου. Τέλος, στην πλαγιά του βουνού, στη θέση με το όνομα «Κακό Πλάι» βρέθηκε αρχαιολογικό υλικό που χρονολογείται από την Πρωτογεωμετρική μέχρι και την Αρχαϊκή περίοδο.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΒΙΝΤΕΟ: ΕΔΩ

Θαυμάσαμε την υπέροχη, πανοραμική θέα της βόρειας πλευράς και την απεραντοσύνη του Κρητικού πελάγους. Η ατμόσφαιρα ήταν τόσο καθαρή, που διακρίναμε πεντακάθαρα το ξερονήσι Γέρακα-Αυγό, να αρμενίζει σαν καράβι στο πέλαγος. Χαμηλά διακρίνουμε το Σίσι και την Μίλατο και ακόμα μακρύτερα τον κόλπο των Μαλίων και την Χερσόνησο. Μια θέση στρατηγικής σημασίας για τους κατοίκους αυτής της πόλης, που αθέατοι έλεγχαν τα πάντα γύρω τους.

Επιστρέψαμε από το ίδιο μονοπάτι στο Βραχάσι, όπου κάναμε στάση σε παραδοσιακό καφενείο για ρακή και ρακομεζέδες. Με ανανεωμένη διάθεση επιβιβαστήκαμε στα αυτοκίνητα μας με προορισμό το σπήλαιο της Μιλάτου, που βρίσκεται σε απότομη χαράδρα, Ν.Α από το χωριό. Κρυμμένο μέσα σε μια άγρια, αφιλόξενη χαράδρα, καταγράφει τη δική του μαρτυρική ιστορία που διαδραματίστηκε τον Φεβρουάριο του 1823. 

ΠΑΡΑΛΙΑ ΜΙΛΑΤΟΥ

ΜΙΛΑΤΟΣ - ΣΠΗΛΑΙΟ ΜΙΛΑΤΟΥ

Το παραδοσιακό χωριό της Μιλάτου, βρίσκεται στο δυτικό άκρο του ορεινού Άνω Μιραμπέλου, σε μια εύφορη πεδιάδα με λιόδεντρα. Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει δημιουργηθεί ένα χιλιόμετρο βόρεια του χωριού και ο οικισμός της Παραλίας Μιλάτου. Ο παραθαλάσσιος οικισμός, που αναπτύσσεται τουριστικά, συνδυάζει βουνό και θάλασσα και φιλοξενεί εξοχικά σπίτια, τουριστικά καταλύματα και γραφικές ψαροταβέρνες.  

Η ιστορική διαδρομή του χωριού φτάνει πολλούς αιώνες πίσω, καθώς ο Όμηρος την αναφέρει ανάμεσα στις επτά πόλεις που έστειλαν στρατεύματα στην Τροία. Η αρχαία πόλη φαίνεται ότι βρισκόταν στο σημερινό λόφο Κάστελο. Άκμασε από τους κλασικού μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους και υπήρξε μητρόπολη της ιωνικής Μιλήτου. Καταστράφηκε περίπου το 200π.Χ. 

Σήμερα η περιοχή είναι περισσότερο γνωστή για τα τραγικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο σπήλαιο της Μιλάτου ή Ραπά, που βρίσκεται πάνω από μια απότομη χαράδρα σε υψόμετρο 155μ.

Τον Φεβρουάριο του 1823, ο Χασάν Πασάς επέδραμε στην περιοχή του Μιραμπέλλου και οι κάτοικοι θέλοντας να αποφύγουν την καταστροφική του μανία, κατέφυγαν σε σπηλιές. 

Όταν ο Πασάς πληροφορήθηκε ότι ο άμαχος πληθυσμός της περιοχής κατέφυγε στο σπήλαιο της Μιλάτου, έστειλε μεγάλη δύναμη ανδρών για να το καταλάβουν. Όμως οι 150 υπερασπιστές του πολέμησαν γενναία, κρατώντας μακριά το στρατό του Πασά, που υπέστη μεγάλες ζημιές. Η πολιορκία ξεκίνησε στις 3 Φεβρουαρίου. Στις 15 Φεβρουαρίου, οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στην είσοδο, με αποτέλεσμα το σπήλαιο να γεμίσει με καπνούς. Οι πολιορκημένοι αναγκάστηκαν να βγουν έξω και σφαγιάστηκαν από τον εχθρό. Αν και ο αριθμός των ανθρώπων που κατέφυγαν στο σπήλαιο, δεν είναι ιστορικά εξακριβωμένος, υπολογίζεται ότι ήταν περισσότεροι από 1000, κυρίως γυναικόπαιδα.

Σε ανάμνηση της σφαγής τοποθετήθηκε εγχάρακτη επιγραφή στην είσοδο του σπηλαίου. Στο εσωτερικό του χτίστηκε εκκλησάκι αφιερωμένο στο Απόστολο Θωμά και οστεοφυλάκιο.  

Εκτός από την ιστορική του σημασία, το σπήλαιο έχει και σπηλαιολογικό ενδιαφέρον. ΄Εχει μήκος 75μ και αποτελείται από πολλές μικρές αίθουσες σε διαφορετικά επίπεδα. Μετά την εκκλησία το δάπεδο κατηφορίζει και στο τέλος γίνεται οριζόντιο. Σε όλες τις περιοχές του σπηλαίου υπάρχουν άφθονες σταλαγμιτικές κολώνες, μικρές και μεγάλες, που το χωρίζουν σε πολλούς θαλάμους.

Αφήσαμε τα αυτοκίνητα μας κοντά στην πέτρινη επιγραφή, που ενημερώνει τον επισκέπτη για την ιστορικότητα του χώρου και ακολουθήσαμε το πλακοστρωμένο μονοπάτι.

Η θέα, σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής, μαγευτική με το καταγάλανο πέλαγος να αστράφτει κάτω από τον φθινοπωρινό ήλιο και τους δυο γειτονικούς οικισμούς να ξεχωρίζουν κάτασπροι, στον κατάφυτο κάμπο με τις ελιές.

Μετά από σύντομη πορεία φτάσαμε μπροστά στο σπήλαιο.   

Σκυφτοί και με τους φακούς στο χέρι προχωρήσαμε προσεκτικά μέχρι το κάτασπρο ξωκλήσι που έχει κτιστεί στο εσωτερικό της σπηλιάς. Οι πιο τολμηροί προχώρησαν βαθύτερα, θαυμάζοντας τον πλούσιο σπηλαιοδιάκοσμο και ελπίζοντας να μην ενοχλήσουν τους μόνιμους κατοίκους της σπηλιάς, τις πολυάριθμες νυκτερίδες. Με έκπληξη παρατηρήσαμε την μαυρισμένη από καπνούς οροφή της σπηλιάς, που μαρτυρεί το βασανιστικό τέλος των αμάχων, που μάταια κατέφυγαν στα σκοτεινά της βάθη για να γλυτώσουν από βίαιο θάνατο.

Ανταλλάξαμε πληροφορίες για τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν πριν δυο αιώνες και νιώσαμε πιο έντονη την ομορφιά της ορεινής φύσης και τη ζεστασιά του ήλιου, μόλις βγήκαμε έξω στο φως.

Καταλήξαμε στην Παραλία Μιλάτου για καφέ, μπάνιο και παραδοσιακές νοστιμιές στις παραθαλάσσιες ταβέρνες.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαμάκης Γιώργος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Πάγκαλος Γιάννης, Δρόσσος Βασίλης
ΒΙΝΤΕΟ: Πάγκαλος Γιάννης, Δρόσσος Βασίλης
ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ: Πάγκαλος Γιάννης
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Δρόσσος Βασίλης, Λάμπρου Ελένη

Υποστηρίζεται από το Wikiloc

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΟΥΔΟΥΜΗ - ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΝΟΚΑΡΑΣ

Στις άγνωστες ομορφιές της Κρήτης, στο εντυπωσιακό φαράγγι Κουδουμή και στο γραφικό οροπέδιο της Μονοκαράς, περπάτησε η ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, την Κυριακή 22 Σεπτέμβρη 2019.

ΦΑΡΑΓΓΙ   ΚΟΥΔΟΥΜΗ

Το φαράγγι του Κουδουμή ή φαράγγι Τρουλωτής βρίσκεται περίπου 27χλμ δυτικά της Σητείας, ανάμεσα στα χωριά Τουρλωτή και Σφάκα. Ξεκινά την φιδογυριστή πορεία του στα Λασιθιώτικα βουνά (όρος Ορνό) από το οροπέδιο της Μονοκαράς και το ρέμα του εκβάλει στην παραλία Μαύρο Σελί στην περιοχή του Μόχλους. Το μήκος του είναι 3χλμ περίπου και τα κάθετα τοιχώματα του υπερβαίνουν τα 150μ.

Εντυπωσιακή η γεωλογία του φαραγγιού, καθώς τα πετρώματα του ανήκουν στα βαθύτερα πετρώματα της Κρήτης, τους λεγόμενους πλακώδεις ασβεστόλιθους, που λόγω τεκτονικών μετακινήσεων σήμερα τα βρίσκουμε στις μεγαλύτερες κορυφές του νησιού. Συχνή η παρουσία μεγάλου αριθμού από αρπακτικά όρνια, που φωλιάζουν στα απόκρημνα βράχια. Τα πρανή και η κοίτη του φαραγγιού είναι κατάφυτα από πουρνάρια (πρίνους), που έχουν μέγεθος θάμνου ή έχουν αναπτυχθεί σε πανύψηλα δένδρα, ενώ ευδοκιμούν και πολλά αρωματικά φυτά, μερικά ενδημικά της περιοχής.

Σμιλεμένο με το πέρασμα των αιώνων, μαγεύει τον περιπατητή με τις αντιθέσεις του: στενό στην αρχή, πλαταίνει στη συνέχεια με την κοίτη του να μοιάζει με βοτσαλωτή παραλία γεμάτη μικρές πέτρες, ενώ στενεύει κατόπιν και γίνεται σχεδόν απροσπέλαστο με επιβλητικούς ογκώδεις βράχους!

Η πεζοπορία μας ξεκίνησε κοντά από το χωριό Σφάκα. Κατεβήκαμε στο ρέμα του ομώνυμου ποταμού και  με ανηφορική πορεία (για να καλύψουμε την υψομετρική διαφορά μέχρι το οροπέδιο) ξεκινάμε τη διάσχιση του φαραγγιού. Αρχικά τα σκεπασμένα με αρωματικούς θάμνους πρανή βρίσκονται σε απόσταση περίπου 20μ, όμως όσο προχωράμε 'ανοίγουν', το ύψος και η απόσταση ανάμεσα τους διαρκώς μεγαλώνει. Η κοίτη απλώνεται σε μεγάλο πλάτος, στρωμένη με στρογγυλεμένες πέτρες από τη ροή του χείμαρρου ενώ τα  τοιχώματα γίνονται όλο και πιο εντυπωσιακά με αλλόκοτες οριζόντιες πτυχώσεις που έχουν σχηματιστεί από πετρώματα διαφορετικής σύστασης και απόχρωσης.

Ακολουθούμε το στενό ‘κατσικομονοπάτι’ που έχουν χαράξει τα ζώα της περιοχής. ΄Οσο ανεβαίνουμε πληθαίνουν οι πέτρες στην κοίτη, που έχουν μεταφερθεί από το νερό του χειμάρρου που τρέχει με ορμή. Mετά τα πρώτα χίλια μέτρα, το φαράγγι σχεδόν 'κλείνει' από ογκώδεις βραχώδεις σχηματισμούς, στους οποίους πρέπει να σκαρφαλώσουμε για να προχωρήσουμε. Πολλές φορές συναντάμε πανύψηλους βράχους με παράλληλες πλάκες οι οποίες δημιουργούν φυσικά πέτρινα 'σκαλοπάτια', που εύκολα ανεβαίνουμε. Αρκετά συχνά όμως την πορεία μας διακόπτουν δυσθεώρητοι βράχοι που μοιάζουν με κάθετα τείχη που πρέπει να κατακτήσουμε. Η ομάδα πρέπει κυριολεκτικά να υποστηρίξει τα μέλη της, καθώς για να αναρριχηθούμε πάνω στους κάθετους βράχους χρειάζεται ο ένας να βοηθά, να τραβά και να στηρίζει τον άλλο.

Τελικά η ομάδα αποδεικνύεται γρήγορη και ευέλικτη καθώς γρήγορα διαβαίνουμε τα δύσκολα σημεία. Βοηθά και ο υπέροχος φθινοπωρινός καιρός, με τον ελαφρά συννεφιασμένο ουρανό να μας χαρίζει θερμοκρασία ιδανική για σωματική άσκηση. Απολαμβάνουμε την ανάβαση με την αδρεναλίνη να ανεβαίνει, καθώς όσο προχωράμε τα βράχια πυκνώνουν και οι ακτίνες του ήλιου με δυσκολία διαπερνούν την πυκνή βλάστηση και τους πέτρινους όγκους για να φτάσουν μέχρι την κοίτη. Περνάμε δίπλα από σκοτεινές σπηλιές και στενά 'τούνελ' που έχουν δημιουργηθεί από αλλεπάλληλες κατολισθήσεις τεράστιων βράχων, με την άγρια ομορφιά του τοπίου να μας μαγεύει.

 .

Μετά από ανάβαση περίπου 2,5 ωρών, βγαίνουμε από το φαράγγι στο ...φως και βρισκόμαστε σε ένα διαφορετικό τοπίο, με την έντονη βλάστηση να κυριαρχεί, και τα μυρωδάτα φρύγανα να σκορπούν στην ατμόσφαιρα τα αρώματα τους. Φτάνουμε στη βορειοανατολική πλευρά του οροπεδίου της Μονοκαράς, με τους πρώτους 'μαγατζέδες' με τα κλειστά παραθυρόφυλλα να μας καλωσορίζουν.  

ΟΡΟΠΕΔΙΟ   ΜΟΝΟΚΑΡΑΣ

Το μικρό οροπέδιο της Μονοκαράς βρίσκεται στο όρος Ορνό, σε υψόμετρο περίπου 750μ. Η πρόσβαση γίνεται από τα χωριά της Τουρλωτής και της Σφάκας. Στο οροπέδιο υπάρχει ο γραφικός ναός του Τιμίου Σταυρού και πολλοί μαγατζέδες, δηλαδή σπιτάκια στα οποία διαμένουν τους θερινούς μήνες όσοι απασχολούνται στις μικρές καλλιέργειες από αμπέλια, μηλιές, αχλαδιές και καρυδιές. Από το μικρό αυτό οροπέδιο ξεκινούν τα φαράγγια του Τσιγκούνη, του Κουδουμή και το ρέμα του Κοινοπόταμου.

Λίγο μετά την έξοδο από το φαράγγι συναντούμε τον κ Μετζογιαννάκη με το φορτηγό του φορτωμένο με τα ξακουστά για την νοστιμιά τους μήλα του οροπεδίου. Σαν γνήσιος απόγονος του Ξένιου Δία, μας φιλεύει απλόχερα λαχταριστά αχλάδια και μήλα.

Το μικρό στενόμακρο οροπέδιο παραμένει καταπράσινο, αν και έχει χάσει λίγη από τη φρεσκάδα του μετά τις ζέστες του καλοκαιριού. Είναι κατάφυτο από αμπέλια, μηλιές, αχλαδιές και καρυδιές (πιθανά από τις καρυδιές/καρές να προέρχεται και το όνομα του). Ιδιαίτερα εντυπωσιάζουν 4-5 μεγάλα πηγάδια, πετρόκτιστα με γεροκτισμένα σκαλοπάτια που οδηγούν μέχρι τον πυθμένα, εξαιρετικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που αντέχει στο χρόνο. 

 

Εξακολουθούν να καθρεφτίζουν στα ατάραχα νερά τους τον ουρανό, χρόνια και χρόνια, παρόλο που η χρήση τους άλλαξε, καθώς άλλαξαν και οι συνθήκες βιοπορισμού των ανθρώπων, που σιγά-σιγά εγκατέλειψαν το καρπερό οροπέδιο, αναζητώντας μιά πιο εύκολη ζωή στα πεδινά...

Κάνουμε την καθιερωμένη στάση για ρακή στο μετόχι της κ. Κλειώ Γιακουμάκη, απαντώντας στο φιλόξενο κάλεσμα της κρητικιάς οικοδέσποινας. Απολαμβάνουμε την ξεχωριστή νοστιμιά που έχουν τα κεράσματα ‘από καρδιάς’ και με ανανεωμένη διάθεση κατευθυνόμαστε προς το μικρό ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού.

Παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής, ακολουθώντας παλιό μονοπάτι και χωματόδρομους. Αντικρίζουμε το Μόχλος απλωμένο μπροστά στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, που αστράφτει με όλες τις αποχρώσεις του μπλε. Το μικρό νησάκι που βρίσκεται απέναντι από τον οικισμό, εντυπωσιάζει στεφανωμένο από τους κάτασπρους αφρούς των κυμάτων. ¨Οσο προχωράμε ξεχωρίζουμε τα πανέμορφα Στειακά χωριά: τη Σφάκα, μια χούφτα άσπρα σπιτάκια στη μέση του σκουροπράσινου κάμπου, με το ύψωμα του Προφήτη Ηλία με το μεγάλο ξωκλήσι να δεσπόζει από πάνω, την Τρουλωτή και Μυρσίνη που περήφανη αγναντεύει το πέλαγος. Ο κόλπος του Μεραμπέλλου αστράφτει κάτω από τον λαμπερό ήλιο, το ορυχείο γύψου ξεχωρίζει με την αλλόκοτη ασπράδα του και το μικροσκοπικό νησάκι της Ψείρα, που 'πλέει' στο μυχό του κόλπου μαγνητίζει το βλέμμα.

Με 14.692 βήματα περιπλανηθήκαμε σε μιά ακόμη όμορφη, αν και άγνωστη περιοχή του νησιού μας. Επιστρέψαμε στην αφετηρία μετά από 5 ώρες έχοντας διανύσει  10,66χλμ και καλύψει υψομετρική διαφορά 553μ.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μετζογιαννάκη Μαρία
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ευδαίμων Παναγιώτης
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Λάμπρου Ελένη

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Powered by Wikiloc