ΟΡΕΙΝΟ – ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΑΠΟΥΡΑ

Την Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2025 Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου και Φυσιολατρικός Ορειβατικός Σύλλογος Σητείας επιχείρησαν από κοινού ανάβαση στις κορυφές της Θρυπτής, Παπούρα και Κλήρο. Μια μέρα με δυνατούς βοριάδες που ταρακουνούσαν τα αυτοκίνητα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής! Μια μέρα για να μείνεις σπίτι, να χουλουλιάσεις και να κλείσεις τα παράθυρα!

Ομαδική μας στην πλατεία του Ορεινού

Στο Ορεινό!!!

Αυτά για τους φυσιολογικούς ανθρώπους. Όχι όμως για τους 38 μοσχοκούζουλους επίδοξους ορειβάτες που μαζεύτηκαν εννιά η ώρα το πρωί στην πλατεία του Ορεινού (620μ.), χωριού της επαρχίας Ιεράπετρας χτισμένου στις υπώρειες του Αφέντη της Θρυπτής, γνωστού για το φαράγγι και τους καταρράκτες του, αγαπημένο προορισμό του καλοκαιριού! Όμορφο μέρος με πολλά οπωροφόρα δέντρα (αχλαδιές, μηλιές, καρυδιές), μέσα σε πευκόδασος. Δυστυχώς η μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε πέρυσι στην γύρω περιοχή αποψίλωσε πολύ δασικό πλούτο, όμως και πάλι κάτι έμεινε…

Ορεινό σε υψόμετρο 620 μ. στις υπώρειες του Αφέντη, πιο ψηλού βουνού της Θρυπτής

Ο δυνατός αέρας της ημέρας όπως αποτυπώνεται στις θάλασσες του νότου

Η περσινή μεγάλη πυρκαγιά αποψίλωσε τεράστια δασική έκταση στη γύρω περιοχή

Το φαράγγι του Ορεινού με τους καταρράκτες του, αγαπημένος ανοιξιάτικος προορισμός. Κάτω ο καταρράχτης του Ορεινού ακόμα έχει νερό!

Και κάπου εδώ οι δρόμοι μας χωρίζουν!

Εδώ ο αέρας κόβει λίγο, καθώς οι κορφές της Θρυπτής, στις οποίες κατευθυνόμαστε, τον εμποδίζουν  να περάσει. Έτσι ξεκινάμε κι ό,τι βγει! Περπατάμε αρχικά σε άσφαλτο και αργότερα σε χωματόδρομο. Είναι ο δρόμος που συνδέει το Ορεινό με τη Θρυπτή στη βόρεια πλευρά της οροσειράς. Κάπου 2-3 χλμ μετά το χωριό σε κάποια στροφή, ριπές αέρα μας πισωγυρίζουν. Μερικοί θα φοβηθούν και θα επιστρέψουν στην ασφάλεια του καφενείου. Οι περισσότεροι προχωράμε, τόσος δυνατός ο αέρας για την ώρα δεν είναι! 

Αφήνουμε κάποτε τον χωματόδρομο και κόβουμε δεξιά τραβερσάροντας την πλαγιά της ανατολικής Παπούρας, του τρίτου σε ύψος βουνού της Θρυπτής. Περπατάμε σε αρκετά ευδιάκριτο κατσικομονοπάτι, που μας οδηγεί σε ίχνη παλιότερης ζωής: ένα σπηλιαρίδι με τοιχίο, που κάποτε χρησίμευε για να κουρνιάζουν τα ζώα ή και οι άνθρωποι σε μια κακοκαιρία, κάποιες ξεχασμένες ξερολιθιές κ.α. Η διερευνητική ομάδα που προηγείται μας φέρνει τα μαντάτα ότι μόλις στρίψεις στο άνοιγμα για Κλήρο, φυσά πολύ! Εδώ η ομάδα χωρίζεται στα τρία: κάποιοι (ελάχιστοι) ταλιμπάν της ορειβασίας θα συνεχίσουν και θα καταφέρουν να ανέβουν στην κορυφή του Κλήρου (1.331μ.) παρά τις αντίξοες συνθήκες. Οι περισσότεροι θα γυρίσουν πίσω και θα επισκεφτούν τους καταρράχτες στο φαράγγι του Ορεινού. Μια άλλη ομάδα εκμεταλλευόμενη την προστασία του βουνού αρχίζει μια κάθετη ανάβαση ίσα πάνω στην κορυφή της Παπούρας (1.187μ.).

Τραβερσάροντας την πλαγιά της ανατολικής Παπούρας Θρυπτής σε ίχνη μονοπατιού και ανθρώπινης παρουσίας κατά το παρελθόν (βλ κάτω)

Αγκάθια, αγκαραθιές κι αχινοπόδια η βλάστηση γενικώς!

Μια πορεία απαιτητική ανάμεσα σε αγκάθες, αγκαραθιές, αχινοπόδια. Σου δίνει ωστόσο την ικανοποίηση της όμορφης θέας: οι ακτές της ΝΑ Κρήτης και το Κουφονήσι, η Χρυσοπηγή και η κοιλάδα της με τους άσπρουγες, στο βάθος το Μόντε Φόρτε, βόρεια στη σειρά όλες οι κορφές του όρους Ορνό: Σπαθί, Ασκορδαλιά, Μακρύς Λάκκος και Πισκοπιανή. Κάποια μικρά λουλουδάκια του φθινοπώρου στην φαινομενικά νεκρή φύση πολύ σε χαροποιούν επίσης: το ρόδινο prospero autumnale κι η ολοκίτρινη sternbergia lutea, γνωστά κοινώς ως «κρινάκια»! Τέλος, όταν επιτέλους φτάνεις στην κορφή,  η ικανοποίηση πως δικαιώθηκες και δε ματαίωσες την προσπάθεια στην πρώτη δυσκολία! Πρόσκαιρη ικανοποίηση, γιατί μόλις ξεμυτίζεις στα βόρεια και ίσα που προλαβαίνεις να δεις τον Κλήρο, αρχικό σου προορισμό, τρέχεις να κρυφτείς πάλι στο απάγκιο, που σου προσφέρει η πλαγιά.

Καιρός τώρα για την άχαρη κατηφόρα, που σε συνδυασμό με τον αέρα γίνεται μαρτυρική. Τώρα κοιτάς να σιγουρέψεις το βήμα σου και να εξασφαλίσεις την ομαλή επιστροφή σου. Μια πέτρα που ροβολάει σε κάνει να ανατριχιάζεις. Ευτυχώς δεν μας παίρνει παραμάζωμα….

Θέα στην κοιλάδα της Χρυσοπηγής 

Παρά την κλίση του εδάφους η θέα σε καθηλώνει

Οι κορφές του δυτικού Ορνού: Σπαθί, Ασκορδαλιά, Μακρυς Λάκκος, Πισκοπιανή

Λίγο πριν την πετρώδη κορφή της ανατολικής Παπούρας, ο αέρας πάλι δυναμώνει

Αφέντης (αριστερά) - Κλήρος (δεξιά) και στο διάσελο το οροπέδιο της Θρυπτής, όπως φαίνονται από Παπούρα.

Να κι ο Κλήρος, σημερινός προορισμός, που αναβάλλαμε λόγω αέρα!!

Sternbergia lutea μικροσκοπική φθινοπωρινή ομορφιά!

Τέλος καλό - όλα καλά!!!

Όλα καλά και γυρνάμε πίσω στο χωριό και την ομάδα μας. Χαλαροί τώρα χαζεύουμε τα γραφικά σοκάκια, τις φροντισμένες ολάνθιστες αυλές, τις τοιχογραφίες μιας άλλης εποχής στους τοίχους. Στον καφενέ φαγητό και κρασάκι ή απλά μια μπυρίτσα με μεζέ και οι συζητήσεις για τα κατορθώματά του καθενός μας. Κι έπειτα στα αυτοκίνητά μας για το μακρινό ταξίδι της επιστροφής, γιατί αυτός εδώ ο τόπος απέχει πολύ, τόσο από τη Σητεία όσο και από τον Άγιο Νικόλαο!

Αχλάδουλες, γεμάτοι με τα φρουτάκια τους

Μαντριά στα πέριξ

Στα γραφικά σοκάκια του χωριού!

Όμορφα φροντισμένες αυλές  με λουλούδια φθινοπωρινά

Στάση στην ταβέρνα του χωριού!

Κάναμε μια αξιοπρεπή ορειβασία σήμερα (11 χλμ 545 υψομετρική οι της Παπούρας), παρά τις ακραίες καιρικές συνθήκες και εκμεταλλευτήκαμε τη μέρα αναλόγως. Ο Κλήρος από Ορεινό μπορεί να περιμένει για μια επομένη φορά. Ευχαριστούμε τον διοργανωτή Φ.ΟΡ.Σ.Σ. και τον αρχηγό, Γιώργο Πρωτογεράκη. Καλή ορειβατική σεζόν και στους δυο μας!

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον αρχηγό, Γιώργο Πρωτογεράκη και σ' όλη την ομάδα του Φ.ΟΡ.Σ.Σ.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Γιώργος Πρωτογεράκης 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:  Μαρία Μετζογιαννάκη, Αργύρης Σφενδουράκης, Φούλα Θαλασσινού

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Μαρία Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: --------------

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ : 

Αργύρης Σφενδουράκης

Πεζοπορία ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ - ΘΡΥΠΤΗ - ΠΑΠΟΥΡΑ

Την τελευταία Κυριακή του φετινού καλοκαιριού ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου διοργάνωσε πεζοπορία στο οροπέδιο της Θρυπτής. Την Κυριακή 29 Αυγούστου 2021, διασχίσαμε ένα από τα πιο όμορφα οροπέδια του νησιού μας και απολαύσαμε την πανοραμική θέα από το στενότερο σημείο της Κρήτης, αντικρίζοντας ταυτόχρονα Λυβικό και Κρητικό πέλαγος.

Το οροπέδιο της Θρυπτής ή όπως λένε οι ντόπιοι ‘στ’ αόρη’ βρίσκεται φωλιασμένο στην Λασιθιώτικη οροσειρά σε υψόμετρο 850μ. Χάρη στην άγρια, μοναδική ομορφιά του τόπου οι πεζοπορικές διαδρομές της περιοχής έχουν ενταχθεί στο ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Ο οικισμός αποτελείται από πολλές αγροικίες (μαγατζέδες), σκορπισμένες ανάμεσα σε αμπέλια και περιβόλια με οπωροφόρα δέντρα, οι οποίες συνδέονται με ένα δίκτυο από διασταυρούμενους δρόμους. Ωστόσο, αυτό που κάνει την Θρυπτή να ξεχωρίζει είναι το μοναδικό πευκοδάσος, που φτάνει μέχρι τα βουνά του Μακρυγιαλού. Αν και μεγάλο μέρος του δάσους κάηκε από μεγάλη πυρκαγιά το 1987, σήμερα έχει σχεδόν αποκατασταθεί. Η ψηλότερη κορυφή βρίσκεται στον Αφέντη Σταυρωμένο, ενώ στην περιοχή υπάρχουν τα γνωστά φαράγγια του Χα, Χαυγά και Μέσονα και τα πανέμορφα πευκόφυτα φαράγγια του Μυλωνά και των Κόκκινων Πεταλούδων.

Νωρίς το πρωί της Κυριακής ανηφορίσαμε προς την Θρυπτή, απολαμβάνοντας ανάμεσα από πανύψηλα πεύκα την καταπληκτική θέα προς την Παχειά ΄Αμμο και το μικροσκοπικό νησάκι της Κόνιδας. Η πεζοπορία μας ξεκίνησε μερικά χιλιόμετρα Ν.Δ του ομώνυμου οικισμού, από την στροφή προς την Αγία ΄Αννα, στο σημείο όπου υπάρχει πέτρινη, σκαλιστή επιγραφή.

Το βυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Αννας, κτίστηκε στα τέλη του 14ου αιώνα, μέσα σε ένα πανέμορφο πευκόφυτο τοπίο, σε υψόμετρο 546 μ. Ο προαύλιος χώρος και το εξωτερικό του ναού έχουν ανακαινισθεί, στο εσωτερικό όμως διασώζονται παλιές τοιχογραφίες, με χαράγματα Ενετών περιηγητών. Σύμφωνα με την παράδοση πάνω από την είσοδο παλαιότερα υπήρχε ξύλινο δοκάρι από ξύλο συκιάς που έγραφε «είμαι σκιά, μ' αξίζω σκιάς». Μέσα στο δοκάρι αυτό υπήρχε κρύπτη όπου οι Χριστιανοί έκρυβαν χρυσά νομίσματα και τιμαλφή για να μην πέσουν στα χέρια των πειρατών.

ΦΑΡΑΓΓΙ ΧΑ

Μετά από σύντομη στάση, κάτω από τα σκιερά πεύκα που πλαισιώνουν τον προαύλιο χώρο, αφήνουμε πίσω το μικρό εκκλησάκι και συνεχίζουμε Β.Δ. ακολουθώντας το πεζοπορικό μονοπάτι Ε4 μέχρι τον οικισμό της Θρυπτής στα 855 μ. Πεζοπορούμε κάτω από φουντωτά πεύκα, σε ένα από τα λίγα πευκοδάση που έχουν απομείνει στην περιοχή μας. Πολύχρονα θεόρατα δέντρα, που γίνονται ακόμη πιο ξεχωριστά καθώς είναι στολισμένα με ένα σπάνιο είδος γκυ (ένα παρασιτικό φυτό που φυτρώνει πάνω στα κλαδιά τους). Ακολουθούμε ένα στενό βραχώδες μονοπάτι στρωμένο με ένα παχύ χαλί από πευκοβελόνες, που ελίσσεται φιδογυριστά ανάμεσα από τα πυκνοφυτρωμένα πεύκα και οδηγεί στον οικισμό.

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΘΡΥΠΤΗΣ

Το ‘χωριό’ είναι χτισμένο πάνω σε μικρούς λόφους γύρω από την καρπερή πεδιάδα, με τα μικρά σπιτάκια σκορπισμένα σε πεζούλες φυτεμένες με αμπέλια. Είναι χωρισμένο σε γειτονιές: Πρόβαρμα, Λάκος, Ψαρή, Παπούρα και στα ανατολικά Δακαλεύρι και Τσαμάντι. Η περιοχή φημίζεται για τα αμπέλια της, αλλά και για τις αχλαδιές, μηλιές, καρυδιές, κυδωνιές με τους νόστιμους καρπούς τους.

Μετά από σύντομη στάση για να δροσιστούμε στην βρύση, διασχίζουμε τον οικισμό περπατώντας από τα στενά σοκάκια, δίπλα σε αγροικίες με αυλές σκεπασμένες από κρεβατίνες φορτωμένες τεράστια σταφίλια και οπωροφόρα δέντρα γεμάτα ζουμερά φρούτα. Εικόνες αφθονίας που δικαιώνουν τη φήμη της Θρυπτής σαν 'γη της Επαγγελίας'.

Κατηφορίζουμε από τα σκαλιά και στη συνέχεια ανηφορίζουμε μέχρι το χωματόδρομο, ακολουθώντας προς βορά το μονοπάτι Ε4 που καταλήγει χαμηλά στο Καβούσι. Σύντομα αλλάζουμε κατεύθυνση και συνεχίζουμε δυτικά προς την κορυφή ‘δυτική Παπούρα’. Ξεχωριστά εντυπωσιακές οι ‘πεζούλες’, οι αναβαθμίδες στις κατηφορικές βουνοπλαγιές που με γερούς πετρόκτιστους ‘τράφους’ συγκρατούν το πολύτιμο χώμα, χαρακτηριστικό δείγμα του μόχθου των ξωμάχων αλλοτινών καιρών.

Μετά από ήπια ανηφορική πορεία, φτάνουμε στο δυτικότερο σημείο του βουνού όπου βρίσκεται το δασικό παρατηρητήριο (ανεξήγητα κατεστραμμένο από άγνωστους βάνδαλους), κτισμένο σε ένα φυσικό μπαλκόνι με καταπληκτική θέα. Είναι το τέλειο θεωρείο για να καμαρώσεις την Κρήτη να λούζεται στις δυο της θάλασσες. Ακριβώς από κάτω κάθετα σχεδόν εννιακόσια μέτρα βλέπουμε την περιοχή του ‘αναδασμού’ της Παχειάς Άμμου με το Μοναστηράκι και την Βασιλική και τα νησάκια Κόνιδα και Ψείρα, ενώ αριστερά μας απλώνεται το στενότερο τμήμα της Κρήτης ο ‘ισθμός της Ιεράπετρας’. Ο ισθμός της Κρήτης έχει πλάτος 12χλμ και διαχωρίζει το Κρητικό από το Λιβυκό πέλαγος. Στο στενότερο σημείο του βρίσκονται βόρεια η Παχειά ΄Αμμος στον κόλπο του Μεραμπέλλου και νότια η πόλη της Ιεράπετρας στον ομώνυμο κόλπο. Το μεγαλύτερο πλάτος του νησιού είναι 60 χλμ και βρίσκεται στην περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου.

Από ψηλά αντικρίζουμε σε πρώτο πλάνο τον κάμπο χωρισμένο σε ακανόνιστα σχήματα από τα καλλιεργημένα χωράφια, το σκοτεινό όγκο της Δίκτης στο βάθος που κάνει πιο έντονο το λαμπερό γαλάζιο του ουρανού, ενώ οι πόλεις και τα χωριά διακρίνονται κάτασπρα σαν ζωγραφιά. Ανάμεσα από αστραφτερά θερμοκήπια ξεχωρίζει και η νοτιότερη πόλη της Ευρώπης, η Ιεράπετρα. Ο σκουρογάλανος κόλπος του Μεραμπέλου, αλλά και όλα τα γνώριμα μας μέρη αποκτούν -λόγω της απόστασης- άλλη πρωτόγνωρη διάσταση. Εγκαταλείπουμε το ‘μπαλκόνι’, παίρνοντας μαζί μας πολλές φωτογραφίες, που όμως καταφέρνουν να αιχμαλωτίσουν μόνο μικρά αποσπασματικά κομμάτια της ομορφιάς που αντικρίσαμε.

Συνεχίζουμε πάνω στη βραχώδη κορυφή μέχρι το ψηλότερο σημείο, όπου υπάρχει το γνωστό τσιμεντένιο κολωνάκι της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, που καταγράφει το υψόμετρο. Μετά από μια ακόμη φωτογραφία στην κορυφή, κατηφορίζουμε από διαφορετική διαδρομή προς την αφετηρία, περνάμε περιφερειακά από τον οικισμό και από διαφορετικό μονοπάτι διασχίζουμε και πάλι το πευκοδάσος. Μετά από 6 ώρες και έχοντας διανύσει 15,5 χλμ περίπου, με υψομετρική διαφορά 565μ καταλήγουμε στην αφετηρία.

ΑΡΧΗΓΟΣ:  Παναγιώτης Ευδαίμων,

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων,  Γιάννης Πάγκαλος

ΒΙΝΤΕΟ:  Γιάννης Πάγκαλος

ΧΑΡΤΗΣ: Γιώργος Μιχαηλίδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Ελένη Λάμπρου

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ