ΣΤΗΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΚΟΡΦΗ ΤΗΣ ΘΡΥΠΤΗΣ, 

ΤΟΝ ΑΦΕΝΤΗ

Κυριακή 26 Μαρτίου 2022 μια μέρα μετά την εθνική μας εορτή, ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου πραγματοποίησε μια ‘ηρωική’ (λόγω της ανηφόρας, μην παρεξηγούμαστε) εξόρμηση στην ψηλότερη κορυφή της Θρυπτής, αυτή του Αφέντη Εσταυρωμένου στα 1.476 μέτρα! Ο καιρός καλοκαιρινός, πολλοί έσπευσαν για το πρώτο μπάνιο, κι ο δρόμος Παχιάς Άμμου- Ιεράπετρας ‘στολισμένος’ για τον ημιμαραθώνιο ‘coast to coast’, που απασχόλησε αρκετούς φίλους του Συλλόγου αυτή τη μέρα είτε σαν οργανωτές είτε σαν δρομείς. Παρ’ όλ’ αυτά συγκεντρωθήκαμε στον γραφικό οικισμό της Θρυπτής 17 πεζοπόροι και στις 9.00 η ώρα το πρωί πήραμε τον …ανήφορο.

Η ΑΝΑΒΑΣΗ

Αν και πρωί ακόμα και δεν έχει τόση ζέστη, στο πρώτο τέταρτο μένουμε με τα κοντομάνικα. Η ιδιορρυθμία της ανάβασης αυτής είναι ότι γίνεται σχεδόν κάθετα και σε ‘κόβει’ απ’ τα πρώτα μέτρα. Ανεβαίνουμε λοιπόν αγκομαχώντας περνώντας από όμορφο πευκοδάσος, όπου ανάμεσα στις πεσμένες βελόνες βλέπουμε φευγαλέα τα πρώιμα λουλουδάκια της άνοιξης να ξεμυτούν: ίριδες και κυκλάμινα, ανεμώνες χορτένσις, το ορεινό λουλουδάκι ‘άδωνις’ και το κρητικό κίτρινο κρίνο (arum creticum). Και  κρητικές τουλίπες ξεφυτρώνουν μέσα στο μονοπάτι, χωρίς ωστόσο να έχουν ανθίσει ακόμα.

Arum creticum

Ίριδα

Όσο κι αν νιώθεις ότι μετά βίας προχωράς, η θέα του οικισμού, που όλο ξεμακραίνει , σου δείχνει ότι ο κόπος σου ανταμείβεται κι έχεις ανέβει επίπεδο. Νιώθεις τα πνευμόνια σου έτοιμα να εκραγούν και λες ‘όπου να ‘ναι σωριάζομαι’, όμως δίπλα σου βλέπεις παλιούς ορειβάτες, σκυφτούς απ’ τα χρόνια να περπατάνε αργά και μεθοδικά, χωρίς γκρίνια και σκέφτεσαι «πρέπει να φανώ αντάξιός τους!». Ευτυχώς όσο περνά η ώρα το σώμα συνηθίζει κι αναπτερώνεται το ηθικό. Εξάλλου ξεδιπλώνεται η θέα σε όλο τον δυτικό κόλπο του Μεραμπέλου απ’ την Παχιά Άμμο ως τον Αφορεσμένο, αλλά και σε όλον τον κάμπο ως την Ιεράπετρα. Αν είχες χρόνο και κιάλια μια χαρά θα παρακολουθούσες τον αγώνα από εδώ ψηλά!

Όμως το μονοπάτι στα τελευταία του μέτρα αγριεύει και θέλει προσοχή. Πέτρες μικρές και μεγάλες έχουν κυλήσει στο στενό απότομο πέρασμα και τρομάζεις στη σκέψη μη γλιστρήσεις. Αναγκάζομαι να περάσω από κάποια σημεία με το χέρι βοηθείας των συνοδοιπόρων μου και τους ευχαριστώ πολύ, η αλληλεγγύη είναι εξάλλου ιδιαίτερα αναπτυγμένη σε μας τους ορειβάτες. Όταν περνάνε τα δύσκολα ‘στηνόμαστε’ για την ομαδική φωτογραφία με όλη τη θέα πίσω μας. Έπειτα συνεχίζουμε λίγο ακόμα, ώσπου βρίσκουμε το χωματόδρομο, που ανεβάζει στην κορυφή.

ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ

Εκεί στον περίβολο έξω από το εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού θ’ ανοίξουν τα ταπεράκια κι οι ρακές. Ακόμα πλήθος θα πέσουν κι οι φωτογραφίες στο κολωνάκι του στρατού.  1.476 μέτρα είν’ αυτά, η πιο ψηλή κορφή της Θρυπτής και της ανατολικής Κρήτης! Η θέα μεγαλείο, καθώς από εδώ πάνω ‘ανοίγεται’ ο ορίζοντας και προς τ’ ανατολικά: από Διονυσάδες, Κάσο, Κάρπαθο και χερσόνησο «Κυριαμάντι» στα ΒΑ ως και Γούδουρα, Κουφονήσι στα ΝΑ. Ένα μικρό μάθημα τοπικής γεωγραφίας είναι πάντα αυτές οι κορφές.

Δυστυχώς ανατολικά μας, μια εγκατάσταση κεραιών τηλεόρασης και τηλεφωνίας, τόσο κοντά στο μικρό γραφικό εκκλησάκι αμαυρώνει την εικόνα του. Είναι ο σύγχρονος τεχνοκρατικός πολιτισμός μας, που έφτασε ως εδώ, για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες μας. Η μελλοντική εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε αυτόν τον χώρο φυσικού κάλλους επίσης σε θλίβει. Στο μυαλό μου έρχονται τα προφητικά λόγια του Ινδιάνου Σιάτλ τον 19^ο αιώνα από τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β’ γυμνασίου: «Η γη δεν είναι αδερφός του λευκού ανθρώπου, αλλά εχθρός που πρέπει να τον καταχτήσει, και αφού τον καταχτήσει, πηγαίνει παρακάτω.  Με το ταμάχι που έχει  θα καταπιεί τη γη και θα αφήσει πίσω του μια έρημο». Και πιο κάτω: «όταν την ιερή γωνιά του δάσους τη γιομίσει το ανθρώπινο χνότο και το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου με το βουητό τους, τότες πού να βρεις το ρουμάνι; Πού να βρεις τον αϊτό; Και τι σημαίνει να πεις έχε γεια…; Σημαίνει το τέλος της ζωής και την αρχή του θανάτου». Είμαστε ένα επεκτατικό είδος ανθρώπου, τόσο μακριά από την ταπεινότητα των παππούδων μας. Εκείνοι τον λιγοστό ελεύθερο χρόνο τους έφτιαχναν τα μονοπάτια, που τώρα πατάμε, και τα εκκλησάκια στις κορφές. Εμείς παίρνουμε τα βουνά για χόμπι ξοδεύοντας ακόμα περισσότερη ενέργεια. Το βράδυ θα ποστάρουμε και τις φωτογραφίες και τα βίντεό μας περήφανοι χρησιμοποιώντας αυτούς τους αναμεταδότες. Θλίψη υποκριτική κατά βάθος, σκέφτεσαι!

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Μ’ αυτές τις σκέψεις η ομάδα τα μαζεύει και παίρνει τον αγροτικό δρόμο για την επιστροφή σε παρεάκια, που συζητούν τρέχοντα θέματα ως συνήθως. Είναι κι αυτό ένα απ’ τα παράπλευρα οφέλη της ορειβασίας: η αβίαστη συζήτηση ανάμεσα σε άτομα τόσο ετερόκλητα. Ένα άλλο (όφελος) μου θυμίζει ο καινούριος πεζοπόρος της παρέας, ο Αποστόλης: «κάψαμε 1.400 θερμίδες!» κι ακόμα «έλεγα στην αρχή ότι θα εγκαταλείψω, τώρα θα ‘θελα να ρωτήσω: πότε είναι η επόμενη κορφή;». Είναι εθιστική η ορειβασία. Το ξέρουμε όλοι εμείς, που αφιερώνουμε τις Κυριακές μας σε αυτήν. Κάθε Κυριακή και μια κορυφή, ένα φαράγγι, ένα ταξίδι ονειρευτό!

Για την ιστορία περπατήσαμε 11,3 χιλιόμετρα με υψομετρική διαφορά 650 μέτρα σε 4,5 ώρες, απ’ τις οποίες οι 3,5 καθαρό περπάτημα. Ευχαριστούμε τον αρχηγό μας, Παναγιώτη Ευδαίμων, που επέμενε να ανεβούμε στο βουνό και δεν μας άφησε να πάρουμε ανάσα παρά μόνο στην κορυφή, όταν πια θα περάσουν τα δύσκολα. Ανυπομονούμε τώρα πότε θα έρθει η επόμενη εξόρμηση, η επόμενη κορφή!

Ευχαριστούμε τον αρχηγό, Παναγιώτη Ευδαίμων

ΑΡΧΗΓΟΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος,  Παναγιώτης Ευδαίμων

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Μ. Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ:

Πεζοπορία ΚΑΒΟΥΣΙ - ΦΑΡΑΓΓΙ ΜΕΣΩΝΑ - ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΘΡΥΠΤΗΣ - ΚΑΒΟΥΣΙ

Μια αρκετά απαιτητική πορεία προγραμματίσαμε για την τελευταία Κυριακή του Σεπτέμβρη με τον Ορειβατικό Σύλλογο Αγίου Νικολάου: να περπατήσουμε το –πολύ καλά-σηματοδοτημένο μονοπάτι των Ορεινών Αγώνων Καβουσίου, που ξεκινάει απ’ το χωριό και φτάνει ως τη Θρυπτή.  

 Γι’ αυτό το λόγο ξεκινήσαμε πρωί –πρωί ξέροντας ότι έχουμε μια 4ωρη ανηφόρα μπροστά μας και μαζευτήκαμε στο σημείο αφετηρίας, στο ανατολικότερο σημείο του Καβουσίου, 22 άτομα από διάφορα σημεία του Νομού. Ετερόκλητη ομάδα με έμπειρους ορειβάτες, αλλά και καινούριους με θέληση και κότσια, που φάνηκαν απ’ την αρχή. Στην ερώτηση αν κάποιοι επιθυμούν να κόψουν περιμένοντας την υπόλοιπη ομάδα στον Αζοριά κερδίζοντας έτσι χιλιόμετρα και ώρα, η απάντηση ήταν σαφής «Είπαμε θα το κάνουμε και θα το κάνουμε!». Αποφασισμένοι! Καλή αρχή!

ΚΑΒΟΥΣΙ

 Ξεκινάμε λοιπόν στις 7.45 παίρνοντας τον χωματόδρομο ανατολικά απ’ την αλάνα, όπου έχουμε παρκάρει. Αυτός μετά από λίγο μας οδηγεί στο πολύ καλά διατηρημένο μινωικό μονοπάτι, που περνά πάνω απ’ το φαράγγι του Χαυγά -που αποτελεί συνέχεια αυτού του Μέσωνα- , όμως ανηφορίζει απότομα και μας ζορίζει. Είναι πρωί και το σώμα δεν έχει ζεσταθεί ακόμα. Όσο ανεβαίνουμε ρίχνουμε κλεφτές ματιές από διαφορετικές οπτικές γωνίες στο Καβούσι, που ξυπνάει. Το μονοπάτι κάποτε ισιώνει και περνάει από μια εντυπωσιακή χαλασιά (σάρα). Εδώ νιώθουμε δέος κοιτάζοντας τα ψηλά βουνά, που μας τριγυρίζουν. Βλέπω το πέτρινο μονοπάτι του Μέσωνα, σκαρφαλωμένο στις παρυφές των βουνών της Θρυπτής, που μας περιμένει και το θαυμάζω για μια ακόμα φορά. Δεν το δείχνω στους συνοδοιπόρους μου. Δεν θέλω να τους τρομάξω.

 Βγαίνουμε στον χωματόδρομο που ενώνει Καβούσι και Αύγο και κόβουμε δεξιά με στόχο το λόφο με τον Αρχαιολογικό Χώρο του Αζοριά, κατοικημένου από τη Νεολιθική εποχή ως τον 5^ο αι. π. Χ., γνωστού για την αρχαιότερη καλλιεργήσιμη ελιά. Στην είσοδό του φτάνουμε μετά από πορεία μιας ώρας.  

Ξεκουραζόμαστε λίγο κι εννιά η ώρα ξεκινάμε ανεβαίνοντας κάθετα, ώσπου βρίσκουμε το παλιό πέτρινο μονοπάτι δίπλα στον καταπότη, που υδροδοτούσε το Καβούσι απ’ τις πηγές της Θρυπτής. Νερό αρκετό κυλάει ακόμα, ασυνήθιστο για τέτοια εποχή. «Πιο πάνω θα έχει περισσότερο» προβλέπει ο Γιώργος κι έχει δίκιο. Όσο ανηφορίζουμε η ροή του νερού μεγαλώνει και μας συνοδεύει το κελάρυσμά του σε μεγάλο μέρος της διαδρομής. Ξεχειλίζει ωστόσο σε κάποια σημεία και δυσκολεύει την πορεία. Ίχνη φρέσκων κατολισθήσεων σε πολλά σημεία φράζουν τον δρόμο. Είμαστε στο άγριας ομορφιάς φαράγγι του Μέσωνα. ‘Σχίζει στη μέση’ τα βουνά ανοίγοντας ένα βαθύ γκρεμό, που χάσκει χαμηλότερα. Το μονοπάτι κρέμεται στο χείλος αυτού του γκρεμού και προκαλεί δέος. Δε μπορούμε παρά να θαυμάσουμε τους τολμηρούς λαϊκούς αρχιτέκτονες, που χτίσανε τοιχία στο γκρεμό -πολλές φορές ξεπερνούν και τα 5 μέτρα στο ύψος-, για να φτιάξουν αυτό το στέρεο κατασκεύασμα, πλάτους ενός περίπου μέτρου στρωμένου σε όλο του το μήκος με πλάκες, που επιβιώνει τόσους αιώνες! Από την απέναντι πλευρά κατσίκια σκαρφαλωμένα στα απότομα βράχια μας παρατηρούν, ενώ πολλά κοράκια πετάγονται στον ουρανό. «Θα χει κανένα ψοφίμι» λέω. «Μπα δεν τρώνε ψοφίμια τα κοράκια, μάλλον θα ‘χουν τη φωλιά τους εδώ γύρω», με διορθώνουν.

Μετά από περίπου δύο ώρες φτάνουμε στο πιο δύσκολο σημείο, όπου παλιοί καταρράκτες έχουν ‘γλύψει’ τα τοιχώματα. Μια ακαλαίσθητη μεταλλική γέφυρα έχει στηθεί εδώ και χρόνια, που σίγουρα πρέπει κάποτε να αντικατασταθεί, καθώς υποχωρεί σε κάποια πατήματα μας. Περνάμε απέναντι και παίρνουμε το απότομο, κάθετα ανηφορικό πέρασμα, που θα μας οδηγήσει στην έξοδο του φαραγγιού. Θέλει προσοχή τόσο για το γλίστρημα, όσο και για τις πέτρες, που μπορεί να κυλήσουν στα κεφάλια των επόμενων. Τα καταφέρνουμε όμως μια χαρά. Ομαδάρα!

 Ακολουθούμε τον καταπότη, που μας οδηγεί στον εγκαταλελειμμένο, αλλά γραφικό οικισμό των Μυλωνιών. Ερείπια από στέρνες, σκεπαστά πηγάδια, νερόμυλους και αγροικίες μάς θυμίζουν ότι κάποτε το μέρος αυτό είχε περάσει μεγάλες δόξες, επειδή από εδω περνούσε το νερό. Τέλειο μέρος για μια ανάπαυλα κάτω απ’ τη σκιά των πλατανιών. Κατόπιν ανηφορίζουμε και βρίσκουμε αγροτικό δρόμο. Πινακίδες μας ενημερώνουν ότι δεξιά θα βρούμε το Κάστρο του Καβουσίου. Εμείς όμως συνεχίζουμε την ανηφόρα.  

 Πολλές ομορφιές μας περιμένουν ακόμα, καθώς περνάμε από περιοχές, που κάποτε καλλιεργούνταν, όπως δείχνουν τα λογής-λογής δέντρα: μηλιές, συκιές, καρυδιές ανάμεσα στα πλατάνια. Πολύ νερό και πηγές. Το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια μας λασπώδες. Περνάμε από κάποια γλιστερά περάσματα, όπου οι διοργανωτές των αγώνων έχουν μεριμνήσει να δέσουν βοηθητικά σκοινιά και βγαίνουμε ξανά στον χωματόδρομο δίπλα στον Αι Νικήτα. Το εκκλησάκι είναι περιφραγμένο και κλειστό με λουκέτο και δεν μπορούμε δυστυχώς να το δούμε. Το προσπερνάμε και συνεχίζουμε περνώντας απ’ τους οικισμούς Τσαμάντη, Δρακαλεύρι, ώσπου φτάνουμε στη Θρυπτή. Πολλή κίνηση παντού: κυνηγοί που βγήκαν παγανιά, καθώς έχει ξεκινήσει η κυνηγετική περίοδος, παρέες στα εξοχικά, εργάτες, που καταπιάνονται με το τρύγημα των σταφυλιών. Μια στάση για καφεδάκι, ρακή ή μπύρα στο παραδοσιακό καφενεδάκι επιβάλλεται, παρά το ότι ξέρουμε ότι θα ξανανέβουμε την ανηφόρα ως το Ε4. Αλλά η ομάδα έχει καλή διάθεση, ξέρει ότι έχουν περάσει τα δύσκολα και δεν πτοείται.  

Κατά τη μία παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής μέσω του Ε4, που ξεκινά σαν χωματόδρομος, αλλά στη συνέχεια μετατρέπεται σε φιδογυριστό καλοδιατηρημένο μονοπάτι με πολύ ωραία θέα σε όλο τον κόλπο του Μεραμπέλλου. Κοιτάζουμε το απέναντι μονοπάτι που περνά απ’ το Κάστρο, μήπως συναντήσουμε τα φιλαράκια μας απ’ τον Ε.Ο.Σ. Ρεθύμνου, που πραγματοποιούν σήμερα την μικρότερη διαδρομή, αλλά δυστυχώς δε συμπίπτουν οι ώρες μας. Φτάνουμε στην αρχαία μνημειακή ελιά του Καβουσίου στις 3 περίπου και μετά από μισή ώρα σε μονοπάτια και στα σοκάκια του χωριού τελειώνουμε την πεζοπορία αυτή, μια απ’ τις πιο όμορφες κι εντυπωσιακές του νομού μας. 

 Συνολικά περπατήσαμε 18 χιλιόμετρα γύρω στις 6 ώρες (4 ανηφόρα και 2 κατηφόρα) χωρίς τις στάσεις. Ο καιρός ήταν ιδανικός και βοήθησε πολύ. Ευχαριστώ πολύ την ομάδα που ήταν άψογη: αποφασισμένη και χωρίς γκρίνια, , δεμένη χωρίς μεγάλες αποκλίσεις σε μια απαιτητική πορεία. Τα παλιά μέλη ήταν αρωγός στην προσπάθεια, ενώ τα νέα έδειξαν ότι ήρθαν για να μείνουν, γιατί δε φοβούνται τις προκλήσεις. Μπράβο και στους διοργανωτές των Ορεινών Αγώνων Καβουσίου για τον καθαρισμό και τη σήμανση του μονοπατιού, που δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες, σαν κι εμάς να το επισκεφτούμε χωρίς προβλήματα.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων, Γιώργος Αρναουτάκης

ΧΑΡΤΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Ελένη Λάμπρου

ΧΑΡΤΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ