ΚΝΩΣΟΣ – ΓΙΟΥΧΤΑΣ

Σε μονοπάτια του μύθου και της ιστορίας περπάτησε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024, λίγο μετά τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού ως το ιερό βουνό των θεών, τον Γιούχτα κοντά στο Ηράκλειο.

Ομαδική στην είσοδο του Αφέντη Χριστού στην κορυφή του Γιούχτα!

ΚΝΩΣΑΝΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

Η πορεία μας ξεκινάει λίγο πριν τις 9 το πρωί από την υδατογέφυρα της Αγίας Ειρήνης στα Σπήλια κοντά στην Κνωσό (πρόκειται, διαβάζω, για τη μεγαλύτερη υδατογέφυρα της Κρήτης, κατασκευασμένη επί Αιγυπτιοκρατίας, προκειμένου να φέρει το νερό στο Μεγάλο Κάστρο, το σημερινό Ηράκλειο πατώντας ωστόσο στα θεμέλια προηγούμενης ρωμαϊκής), όπου συναντιόμαστε με τον Μαρίνο, την Ελίνα και τον Μανώλη, τους καλούς φίλους κι οδηγούς μας στη σημερινή περιπέτεια.

Υδατογέφυρα για τη μεταφορά νερού από τις Αρχάνες στο Ηράκλειο, χτισμένη επί Τουρκοκρατίας. Στις εσοχές της φωλιάζουν εκατοντάδες κάργιες, αλλά και κάμποσα αδέσποτα σκυλιά, που μας καλωσόρισαν! 

Αποχαιρετώντας το εντυπωσιακό μνημείο και τα φιλικά αδεσποτάκια, που βρίσκουν καταφύγιο εδώ, καθώς και τις εκατοντάδες κάργιες, που φωλεύουν στις εσοχές του, εισχωρούμε στο καλά σηματοδοτημένο Κνωσανό φαράγγι. Όσο προχωράμε κοντά στην κοίτη του, περπατάμε δίπλα στο τρεχούμενο νερό και την οργιώδη βλάστηση. Όπου αυτό δεν είναι προσπελάσιμο, ανεβαίνουμε και συνεχίζουμε παράλληλη πορεία από χωματόδρομους δίπλα σε περιβόλια με εσπεριδοειδή. Ξαποσταίνουμε λίγο στην μονόχωρη εκκλησούλα των Αγίων Αποστόλων με την καμπάνα της φτιαγμένη από βόλι του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και συνεχίζουμε στο μονοπάτι.

Ξεκινάμε στο Κνωσανό φαράγγι

Άλλοτε περνώντας από αμπέλια, ελαιώνες και κήπους με εσπεριδοειδή

Άλλοτε 'βουτώντας' μέσα στην οργιώδη βλάστηση δίπλα στο ρυάκι ως το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων με την καμπάνα του από βόλι του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου

Κάποια στιγμή μένουμε άφωνοι από το θέαμα του Γιούχτα ίσια μπροστά μας –εκεί θα ανεβούμε; Ωχ!-, της εύφορης κοιλάδας με τους ελαιώνες και τα αμπέλια στη δεξιά κοίτη απέναντί μας και της εντυπωσιακής δεύτερης υδατογέφυρας του Μοροζίνι, που ενώνει τις δυο πλευρές του φαραγγιού πάνω απ’ τον Συλαμιανό ποταμό.  Στο μονοπάτι που περπατάμε πλήθος είναι τα αγριολούλουδα, που δεν μπορούμε να μη δούμε, καθώς η παρέα των αρχηγών μας σήμερα, γνωστοί φυσιοδίφες  και λουλουδοκυνηγοί -μόνο για φωτογραφίες, ποτέ για κόψιμο- μας τα συστήνουν: εδώ το κυκλάμινο το creticum, εδώ η ορχιδέα η κνωσιανή, οι ίριδες και τόσα άλλα. Μια ακόμα ‘βουτιά’ στο καταπράσινο φαράγγι θα μας οδηγήσει στην εγκαταλελειμμένη σήμερα Μονή της Παναγίας της Καρυδακιανής,  καλυμμένης από κισσούς που της δίνουν μια μυστηριώδη ατμόσφαιρα. Εδώ κοντά, σε περιόδους με καλές βροχοπτώσεις, σχηματίζεται συνήθως ένας μικρός καταρράκτης.  

Εντυπωσιακή θέα καθώς αντικρίζουμε τον Γιούχτα να αναδύεται ανάμεσα στις δυο πλευρές του φαραγγιού, τις οποίες ενώνει η δεύτερη υδατογέφυρα του Μοροζίνι

Η εγκαταλελειμμένη μονή της Παναγίας της Καρυδιανής κοντά στην υδατογέφυρα σε έναν καταπράσινο χώρο, όπου κυριαρχεί ..ο κισσός! 

Μια όμορφη ίριδα

Το κρητικό κυκλάμινο

Μια συλλογή από όμορφα αγριολούλουδα, που συναντήσαμε, που μας έστειλε η Ελίνα

Ο Μαρίνος φωτογραφίζει μια μικροσκοπική ορχιδέα, που ούτε καν θα την προσέχαμε, αν δεν ήταν αυτός

Κι ιδού η σταρ: ορχιδέα η Κνωσανή (φώτο Ελίνα Στρικ)

ΣΤΟΝ ΓΙΟΥΧΤΑ

Κάπως έτσι αποχαιρετούμε το φαράγγι και βγαίνουμε στον επαρχιακό δρόμο γι’ Αρχάνες, απ’ όπου θα ακολουθήσουμε πορεία κάθετα ανηφορική (πολλές οι ανηφόρες σήμερα!) ως το διάσελο, απ’ όπου θα πάρουμε το μονοπάτι για τη διάσχιση του Γιούχτα, του ιερού βουνού των Μινωιτών (σύμφωνα με τον θρύλο εδώ ήταν ο τάφος του Δία, καθώς οι κορυφές του βουνού, φαίνονται από μακριά σαν πρόσωπο που κοιτάζει τον ουρανό). Στη διαδρομή μάς συνοδεύουν οι γύπες, που φωλεύουν στις απόκρημνες πλαγιές του βουνού. Εξοικειωμένοι πια με την ανθρώπινη παρουσία δε διστάζουν να πετάξουν ξεδιάντροπα χαμηλά!Παρηγοριά στην ανηφόρα που δε λέει να τελειώσει κι η θέα που ανοίγεται μπροστά μας: οι Αρχάνες ανατολικά, η εύφορη κοιλάδα του Γιόφυρου δυτικά, η πόλη του Ηρακλείου βόρεια, καθώς κι οι συνεχόμενοι αρχαιολογικοί χώροι: το ιερό στη θέση Ανεμοσπήλια (όπου υπάρχουν ενδείξεις πιθανής ανθρωποθυσίας κατά τον αρχαιολόγο, κύριο Σακελλαράκη),  το πλάτωμα με το ψηφιδωτό και τέλος το ιερό κορυφής του Γιούχτα. Από το τελευταίο ξεκινά πλακόστρωτο μονοπάτι, που μας οδηγεί στην τετράκλιτη (!) εκκλησία του Αφέντη Χριστού στο χείλος απόκρημνου βράχου. Εδώ θα κάνουμε μια σύντομη στάση κι έπειτα θα πάρουμε το πολύ όμορφο κατηφορικό μονοπάτι, που με πορεία μιας περίπου ώρας θα μας οδηγήσει στις Πάνω Αρχάνες. Μια σύντομη περιήγηση στην γραφική κωμόπολη με τους ζωγραφισμένους τοίχους, κατάμεστης από κόσμο, καθώς φημίζεται για τις ταβέρνες της, και μια εξίσου σύντομη στάση για ένα καφέ, πριν να πάρουμε τον δρόμο του γυρισμού, την οφείλουμε στον εαυτό μας.

Πολλοί οι γύπες που φωλιάζουν στις πλαγιές του Γιούχτα

Το εκκλησάκι κρέμεται στην άκρη του γκρεμού

Εύφορες περιοχές στα ενδότερα του Ηρακλείου

Πολλοί οι αρχαιολογικοί χώροι. Ο Γιούχτας ήταν ιερός από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας

Στην κορυφή

Εσωτερικό Αφέντη Χριστού

Σκαλωμένο σε απόκρημνο βράχο το εκκλησάκι

Στο προαύλιο του με την καταπληκτική θέα

Αρχάνες, γραφική κωμόπολη με ιστορία

Χωρίς πλάκα η σημερινή πορεία ήταν σχεδόν αντάξια της ανάβασης ενός Ψηλορείτη, καθώς απ’ τα 70 μ υψόμετρο ανεβήκαμε στα 811 της πιο ψηλής κορυφής του Γιούχτα, διανύοντας συνολικά 13 χιλιόμετρα, κυρίως ανηφορικής πορείας σε 6 ώρες με τις στάσεις. Ευχαριστούμε από καρδιάς τους αρχηγούς μας: Μαρίνο Γκόγκολο (Κνωσανό φαράγγι) και Παναγιώτη Ευδαίμων (μονοπάτι Γιούχτα). Και στην άλλη με καλό!

Ευχαριστούμε Μαρίνο και Ελίνα για την παρέα τους και την ξενάγησή τους στις όμορφες λουλουδάτες γωνιές του Κνωσανού φαραγγιού

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρίνος Γκόγκολος, Παναγιώτης Ευδαίμων

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων, Μαρία Μετζογιαννάκη, Ελίνα Στρικ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Μ. Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: του Παναγιώτη Ευδαίμονα στο fb: 

https://www.facebook.com/panos.evdemon/videos/421207840465970?idorvanity=588468201282923

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ 

Powered by Wikiloc

41^Η ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ:
ΑΝΑΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΓΙΟΥΧΤΑ (ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)

Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου 2023 κι ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου δεν θα μπορούσε να μη συμμετάσχει στην Παγκρήτια Ορειβατική Συνάντηση που διοργάνωσε με επιτυχία ο Ε.Ο.Σ. Ηρακλείου. Δυστυχώς ανειλημμένες υποχρεώσεις μάς εμπόδισαν να παραστούμε το Σάββατο το βράδυ στους χαιρετισμούς και το γλέντι που ακολούθησε, κι έτσι χάσαμε εκτός των άλλων τη μαγευτική διανυκτέρευση με σκηνές μέσα στο δάσος. Όμως μπορέσαμε τουλάχιστον να πάρουμε μέρος στην ημερήσια εξόρμηση, που περιελάμβανε ξενάγηση στους αρχαιολογικούς χώρους κι ανάβαση στον Γιούχτα το πρωί της Κυριακής.

Ομαδική μέρους των συμμετεχόντων περιπατητών στην αυλή του ναού της Μεταμόρφωσης Αφέντη Χριστού στην κορυφή του Γιούχτα! (φωτο: Δημήτρης Σφυράκης)

Φτάνουμε λοιπόν λίγο πριν τις 10 στο χώρο της κατασκήνωσης στο Φουρνί Αρχανών, μια ομάδα αποτελούμενη από μέλη του Συλλόγου μας, αλλά και του Φ.ΟΡ. Σ. Σητείας, που οδηγήσαμε παρέα. Ανεβήκαμε με τα αυτοκίνητά μας στη θέση Ανεμοσπήλια, όπου έχει ανασκαφεί ιερό κορυφής, με τη μοναδική ένδειξη ανθρωποθυσίας στην μινωική Κρήτη (βρέθηκε σκελετός ξαπλωμένος σε βωμό με μαχαίρι μπηγμένο στο κορμί, πηγή: Cretan beaches). 

Στα Ανεμοσπήλια έχει βρεθεί μινωικό ιερό με ενδείξεις ανθρωποθυσίας!!!

Στη θέση Ανεμοσπήλια συναντιόμαστε με την μεγαλύτερη ομάδα περιπατητών

Εδώ περιμένουμε την υπόλοιπη ομάδα, που δεν αργεί να ανέβει. Η συνάντηση με παλιούς συνοδοιπόρους από διάφορα μέρη της Κρήτης φέρνει πάντα θύμησες και μια απρόσμενη χαρά. Όμως ο αρχηγός πιέζει, έχουμε αρκετό δρόμο ως την κορυφή κι έχει αρχίσει να ζεσταίνει. Έτσι παίρνουμε το ανηφορικό, καλά καθαρισμένο και σηματοδοτημένο,  μονοπάτι, που οδηγεί στην κορυφή.

Τραβάμε ανηφορικά στην δυτική πλευρά του Γιούχτα

Μεγάλη ουρά από πολυάριθμους ορειβάτες από όλα τα μέρη της Κρήτης

Θέα της πόλης και του κάμπου του Ηρακλείου από ψηλά. Οι συνοδοιπόροι μου μάς κατατοπίζουν!

Μέσα σε τόσους ορειβάτες η ολιγομελής μας ομάδα έχει χαθεί. Όμως εδώ εντόπισα τον Ray

Ο Γιούχτας βρίσκεται δυτικά των Αρχανών και πολύ κοντά στην πόλη του Ηρακλείου. Έχει υψόμετρο 811 μέτρα. Από μακριά η κορυφογραμμή του θυμίζει κεφάλι ξαπλωμένου άντρα, γεγονός, που δεν πέρασε απαρατήρητο από τους προγόνους μας, που το ερμήνευσαν σαν απεικόνιση του Δία. Ήταν ξεχωριστός τόπος λατρείας από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Λίγο πριν την κορυφή υπάρχει πλάτωμα με κολώνες και ψηφιδωτά δάπεδα, ενώ στο πιο ψηλό σημείο σώζεται μινωικό ιερό κορυφής με πλήρη επόπτευση χώρου σε όλη την γύρω περιοχή. Στην νότια πλευρά του ο χώρος λατρεύεται ως σήμερα κι έχει ανοικοδομηθεί  ο τετραμάρτυρος ναός της Μεταμόρφωσης του Αφέντη Χριστού.

Αρχαιολογικός χώρος με ψηφιδωτό στους βόρειους πρόποδες, πάνω απ' τα Ανεμοσπήλια

Στο μινωικό ιερό της κορυφής

Σ’ αυτό λοιπόν το ιερό βουνό των θρύλων αποτίει σήμερα φόρο τιμής μια ατέλειωτη πολύβουη και πολύχρωμη πομπή ορειβατών από όλα τα μέρη της Κρήτης. Το αεράκι που φυσάει κάνει λιγότερο δυσάρεστη την πάντα δύσκολη ανηφόρα, ενώ στις ολιγόλεπτες στάσεις μας έχουμε πολλά να δούμε. Από τη δυτική πλευρά, την οποία ανεβαίνουμε φαίνεται όλη η πόλη και ο κάμπος του Ηρακλείου με τα αμπέλια και τα χωριά του, καθώς και η οροσειρά του Ψηλορείτη στο βάθος.  Πάνω μας φέρνουν κύκλους μεγάλες ομάδες από άγρια όρνια (gyps fulvus), βιτσίλες, όπως τα λέμε εδώ στην Κρήτη. Δεν ξέρω αν ήταν ο αέρας, στον οποίο τους αρέσει να ζυγιάζονται ή αν φοβήθηκαν για τις φωλιές τους και βγήκαν περιπολία, όμως φαίνεται ότι γι’ αυτούς εμείς αποτελούσαμε μοναδικό θέαμα, όπως κι αυτοί για εμάς.

Όρνια μάς συντροφεύουν καθ' όλη την ανηφορική πορεία μας

Ένα απ' τα πολλά! Εδώ χρειάζεται πολύ καλή κάμερα!

Το εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού πάνω στον απότομο βράχο στα δυτικά του Γιούχτα, ίσα που διακρίνεται

Όσο πλησιάζουμε στην κορυφή ανοίγεται κι η θέα προς ανατολικά και κρυφοκοιτάζουμε την πολύ όμορφη κωμόπολη των Αρχανών με τις ωραίες κεραμοσκεπές της. Μετά από μια σύντομη στάση στους αρχαιολογικούς χώρους, που πάντα μας γοητεύουν είτε μπορούμε να ‘διαβάσουμε’ τα όσα μας αφηγούνται οι αρχαίες πέτρες είτε όχι, συνεχίζουμε στο πλακόστρωτο μονοπάτι, που οδηγεί στο εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού, που ‘κρέμεται’ στην άκρη απότομου βράχου στην δυτική πλευρά του βουνού. Εδώ η διοργανώτρια ομάδα του Ε.Ο.Σ. Ηρακλείου μας περιμένει να μας μοιράσει σάντουιτς και νερό και φορτηγάκια να παραλάβουν τους πιο κουρασμένους. 

Η κορυφογραμμή του βουνού και στο βάθος το εκκλησάκι

Γιούχτας, το ιερό βουνό της Κρήτης

Το πλακόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί στην εκκλησία

Το τετραμάρτυρο εκκλησάκι σκαρφαλωμένο στον γκρεμό απ' τη δυτική πλευρά

Αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος

Πολλοί ορειβάτες ανάψανε ήδη τα κεράκια τους

Ασυνήθιστο το εσωτερικό, όπου ο οριζόντιος άξονας μοιάζει μεγαλύτερος απ' τον κάθετο

Μετά την ομαδική μας φωτογραφία οι εναπομείναντες θα ακολουθήσουν τον αρχηγό σε ένα ελισσόμενο κατηφορικό μονοπάτι μέσα στο δάσος της ανατολικής πλευράς του Γιούχτα, που προσφέρει μοναδική θέαση στις Αρχάνες και τα περίχωρά τους. Σε κάθε γύρισμα του μονοπατιού η όμορφη πόλη μοιάζει να ‘έρχεται’ πιο κοντά μας. 

Σε κάθε στροφή της κατηφόρας οι Αρχάνες φαίνονται να έρχονται πιο κοντά

Αν και απότομα κατηφορικό, το μονοπάτι είναι πανέμορφο με πολύ πράσινο και με ωραία θέα της κωμόπολης

Τελικά αργά το μεσημέρι φτάνουμε στον προορισμό μας. Οι διοργανωτές με φορτηγάκια μεταφέρουν τους οδηγούς στα αυτοκίνητά τους κι ίσα που περισσεύει λίγο χρόνος να πιούμε κάτι (στις πολύ καλές παραδοσιακές ταβέρνες της περιοχής επικρατεί δυστυχώς κοσμοσυρροή) και να κάνουμε μια σύντομη βόλτα στην πόλη των Αρχανών, γνωστή για τα ωραία αρχοντικά της, αλλά και για τους ζωγραφισμένους τοίχους των κτιρίων της.

Πολλοί τοίχοι στις Αρχάνες είναι ζωγραφισμένοι δίνοντας μια άλλη ομορφιά στην πόλη

Ωραία στενά με αρχοντικά μαρτυρούν ένα λαμπρό παρελθόν

Ευχαριστούμε πάρα πολύ την διοργανώτρια ομάδα του Ε.Ο.Σ. Ηρακλείου για την τέλεια διοργάνωση και την φιλική της διάθεση. Άλλη μια ορειβατική συνάντηση του καλοκαιριού έλαβε τέλος. Ευχόμαστε σε όλους τους Ορειβατικούς Συλλόγους της Κρήτης ‘Καλές κι ασφαλείς πεζοπορίες’. Κι όπως λέμε εμείς οι ορειβάτες: «Και στην άλλη με καλό»!

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη, Γιώργος Αρναουτάκης, Μαρία Γιαλίζη, Αργύρης Σφενδουράκης (χάρτης)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Μ. Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: ---

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ :