ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Monday 18 March 2024

ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΗΤΕΙΑΣ

ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΑΠΟΚΡΙΑΣ ΜΕ Ε.Ο.Σ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΣΦΑΚΑ – ΜΟΝΟΚΑΡΑ – ΤΟΥΡΛΩΤΗ

Ανεβαίνοντας για Μονοκαρά

Το Σάββατο 16 Μαρτίου πριν τη δεύτερη Κυριακή της Αποκριάς μια μικρή ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου υποδέχτηκε στη Σφάκα Σητείας τους φίλους ορειβάτες του Ε.Ο.Σ. Ηρακλείου, για την 1^η κοινή πεζοπορία του τριήμερου. Μετά τα καλωσορίσματα ξεκινάμε την συνεχόμενη ανηφόρα των περίπου 3 ωρών.

Στον δρόμο για Μονοκαρά (φώτο Χρήστος Οικονομάκης)

Διασχίζουμε το Πάνω Χωριό έχοντας πανοραμική θέα του Κάτω Χωριού. Εξηγώ στους συνοδοιπόρους μου ότι η Σφάκα έχει τους δύο αυτούς μαχαλάδες και κάθε Πάσχα γίνεται ‘πόλεμος’ ποιος θα κάνει τη μεγαλύτερη «φουνάρα»! Ανεβαίνουμε δίπλα απ’ την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού και θυμάμαι τις εποχές, που στο πανηγύρι του χωριού, στις 14 Σεπτέμβρη, γινόταν τρία γλέντια στα τρία καφενεία του χωριού: ένα με κρητικά, ένα με ευρωπαϊκά (εννοώντας βαλς, ταγκό κλπ) κι ένα με μοντέρνα (σέικ, ντίσκο κλπ). Δίπλα στην μικρότερη εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπου στέκει μισο-αναπαλαιωμένο το παλιό Δημοτικό: κάποτε στέγαζε 150 παιδιά με μόλις ένα δάσκαλο! Περνάμε ανάμεσα στα στενά, όπου οι νοικοκυράδες του χωριού έχουν φυτέψει τα λουλούδια τους σε γλάστρες και τενεκέδες καλύπτοντας κάθε ελεύθερο χώρο, στολίζοντας κάθε χάλασμα. Ανεβαίνουμε το παλιό καλντερίμι για την έξοδο από το χωριό περνώντας απ’ το έρημο για την εποχή όμορφο μικρό ξενοδοχείο της «Κρήσσας Γειτονιάς» και συνεχίζουμε.

Η Σφάκα είναι γνωστή για τη στάση-δανειστική βιβλιοθήκη.
Ξεκίνησε με ένα ράφι και τώρα είναι καλυμμένοι όλοι οι τοίχοι

Το προαύλιο των εκκλησιών με το παλιό σχολείο, κάποτε είχε 150 παιδιά!

Ανηφορίζοντας προς Πάνω Χωριό, έχουμε πανοραμική θέα του Κάτω Χωριού. Το Πάσχα τα δυο χωριά-συνοικίες ανταγωνίζονται -όχι πάντα κόσμια- ποιο θα κάνει την πιο μεγάλη 'φουνάρα του Ιούδα'!

Όπως και σε πολλά άλλα χωριά, οι ακούραστες νοικοκυρές διακοσμούν με λουλούδια κάθε χώρο, ακόμα και τα χαλάσματα! Παρακάτω σκηνές απ' τα σοκάκια της Σφάκας

Ακολουθώντας καλντερίμια, που αντιστέκονται σθεναρά στον χρόνο, ανεβαίνουμε αργά, αλλά σταθερά με μικρές στάσεις. Όσο σηκωνόμαστε τόσο πιο πολύ απλώνεται η θέα. Στον Προφήτη Ηλία κάνουμε μικρή στάση και πάλι μπρος. Περνάμε από εγκαταλελειμμένους οικισμούς: την Καρά, τα Κελιά κι από πολλά μαντριά. Στη θέση Ρούσσα Χωράφια συναντάμε τον φίλο, Γιώργο Τσικαλάκη, που κλαδεύει το αμπέλι του: μας κερνά ρακή και μας δείχνει τα μεγάλα ολοστρόγγυλα πηγάδια, μνημεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής –γνωστά σαν ‘λίμνες’- δυστυχώς σχεδόν άδεια με την ανομβρία, που μας δέρνει, αλλά γι’ αυτό μπορείς να τα περιεργαστείς ως κάτω με τις ελισσόμενες σκάλες στο εσωτερικό τους. Συνεχίζουμε από χωματόδρομο ως τη Μονοκαρά, το εύφορο οροπέδιο με τις σκόρπιες αγροικίες εδώ κι εκεί. Στάση για κολατσιό στο εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού και πάλι μπρος. Ο κόσμος έχει απηυδήσει πια απ’ την ανηφόρα, αλλά κάπου εδώ θα ακολουθήσουμε το καλντερίμι της επιστροφής: ένα πανέμορφο μονοπάτι που τραβερσάρει τα βουνά παράλληλα με το φαράγγι του Κουδουμή. Εδώ κάπου μας πιάνει και λίγο η ομίχλη κάνοντας πιο ατμοσφαιρική την διαδρομή. Τελικά καταλήγουμε στον οικισμό Μαύρο Λαγγό, (με αρκετούς αναπαλαιωμένους ‘μαγατζέδες’) για μια μικρή στάση πριν την κατηφόρα. Αρκετοί επιβιβάζονται σε αγροτικά Τουρλωτιανών, που σκολάνε απ’ το κλάδεμα –ας είναι καλά οι άνθρωποι- κι έτσι η ομάδα πιο ευέλικτη πια θα πάρει τον φιδογυριστό αγροτικό δρόμο ως την Τουρλωτή.

Σφάκα από ψηλά ανεβαίνοντας απ' το καλντερίμι

Ωραία καλντερίμια ανθεκτικά στον χρόνο

Αφήνοντας τον Προφήτη Ηλιά

Στον Τίμιο Σταυρό Μονοκαράς

Αφήνοντας τη Μονοκαρά από καλντερίμι που τραβερσάρει το βουνό
παράλληλα με το φαράγγι του Κουδουμή
κάτω: τα μνημειακά πηγάδια-λίμνες στα Ρούσσα Χωράφια

Φτάνοντας στον Μαύρο Λαγγό, καθώς μάς κυνηγάει η ομίχλη

Γωνιά στον Μαύρο Λαγγό
Κάτω: στην Μονοκαρά είδαμε τα τελευταία μανούσα και τα πρώτα arum creticum της χρονιάς

Η θέα στο κατέβασμα είναι απλά καθηλωτική

Η πρώτη πεζοπορία του τριήμερου τελειώνει με 16 χιλιόμετρα σε 6,5 περίπου ώρες με τις στάσεις. Οι φίλοι του Ε.Ο.Σ. θα συνεχίσουν ως τη Σητεία κι εμείς επιστρέφουμε στην έδρα μας. Εις αύριον τα σπουδαία!

ΠΙΣΚΟΚΕΦΑΛΟ – ΚΥΜΟΥΡΓΙΩΤΗΣ – ΑΧΛΑΔΙΑ – ΘΟΛΩΤΟΣ ΤΑΦΟΣ

Ομαδική στον θολωτό τάφο

Κυριακή της Αποκριάς, 17-03-2024 κι 9.30 η ώρα το πρωί ξεκινάμε από το Πισκοκέφαλο μια ομάδα 30 ατόμων κι από τους δυο συλλόγους με πολύ καλό καιρό. Περπατάμε παράλληλα στο ρυάκι του Σκλαβεδιάκου σε χωματόδρομο. Δεν είναι η καλύτερή του εποχή, όμως τη γοητεία του το μέρος την κρατάει: λευκός ασβεστόλιθος, που αντανακλά τον ήλιο, καταπράσινη ρεματιά, πλήθος των άγριων λουλουδιών. Λίγο πριν τον Κυμουργιώτη κατεβαίνουμε στην κοιλάδα με τα εσπεριδοειδή, φορτωμένα καρπούς. Τέλος μπαίνουμε στον αναπαλαιωμένο γραφικό οικισμό, περιδιαβαίνουμε τα όμορφα, φροντισμένα σοκάκια του και κατευθυνόμαστε στην γειτονική πηγή Λαψανάρι, που τρέχει χειμώνα-καλοκαίρι. Στον καταπράσινο χώρο δίπλα στο ρυάκι, θα κάνουμε την πρώτη σύντομη στάση για κολατσιό.

Εκκλησάκι Αγίου Νικολάου στην κοιλάδα

Αν και όχι στην καλύτερη εποχή, μοιάζει παραμυθότοπος

Λουλουδοβόλτα η σημερινή
Στον όμορφο οικισμό Κυμουργιώτη

Κυμουριώτης από ψηλά κι όλη η κοιλάδα

Η πηγή Λαψανάρι έχει νερό χειμώνα-καλοκαίρι

Κατόπιν ανηφορίζοντας δίπλα από πορτοκαλεώνες, παλιούς μύλους κι όμορφες αγροικίες θα φτάσουμε στο εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας, με ωραία θέα στην κοιλάδα και τα χωριά της. Συνεχίζουμε ως το ιστορικό χωριό των Αχλαδίων: περνάμε απ’ την αναπαλαιωμένη πλατεία, παλιές εκκλησίες, την οθωμανική κρήνη κι έπειτα παίρνουμε ανηφορικό μονοπάτι γεμάτο αγριολούλουδα, που μας οδηγεί στον θολωτό τάφο του Πλατύσκινου, ένα εντυπωσιακό μνημείο της ύστερης μινωικής εποχής. Μετά παίρνουμε την άχαρη κατηφόρα προς Πισκοκέφαλο με συνολική περπάτημα σήμερα γύρω στα 14 χιλιόμετρα σε 5 ώρες με τις στάσεις.

ΜΥΡΣΙΝΗ – ΠΥΡΓΟΣ ΚΟΡΝΑΡΩΝ – ΤΟΥΡΛΩΤΗ

Η τελευταία μέρα του 3ημέρου των αποκριάτικων εξορμήσεων, παρέα με τον Ε.Ο.Σ. Ηρακλείου, Καθαρά Δευτέρα, 18/03/2024 μας επιφυλάσσει κρύο βοριαδάκι, που σε συνδυασμό με την καθυστέρηση του λεωφορείου των συνπεριπατητών μας το πρωί μας έδωσε μια έναρξη μουδιασμένη. Αισιόδοξο μήνυμα η παρουσία της Μαριάννας Κατηφόρη, αρχαιολόγου με ειδικότητα στην Ενετοκρατία και κατοίκου της Μυρσίνης, που περίμενε υπομονετικά να μαζευτούμε και να μας ξεναγήσει στο χωριό της με την πολύ ωραία θέα. Ένα καινούριο χωριό, όπως δείχνει κι η θέση του με τη θέασή του από τη θάλασσα, μετόχι παλιότερα του γειτονικού χωριού της Τουρλωτής. Η κεντρική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου δίπλα στην κεντρική βρύση, που έχει πια στερέψει, το εργαστήρι κεραμικής του καλλιτέχνη του πηλού, Νίκου Μακρυνάκη, η Φάμπρικα, το παλιό αναπαλαιωμένο ελαιουργείο, που εκτελεί χρέη Πολιτιστικού Κέντρου κι έχει φιλοξενήσει τόσες εκδηλώσεις. Από όποια γωνιά κι αν κοιτάξεις, βλέπεις τη θάλασσα. Τυχεροί όσοι έχουν τα σπίτια τους εδώ! Τα τελευταία χρόνια το έχουν εκτιμήσει πολλοί νέοι κι έχουν επιστρέψει πίσω στο χωριό, το έχουν αναδείξει, το έχουν συντηρήσει και αποτελεί πια κοιτίδα πολιτισμού για την ευρύτερη περιοχή.

Μυρσίνη, ένα χωριό-μπαλκόνι στο πέλαγος

Άγιος Γεώργιος Μυρσίνης
Ωραίες λεπτομέρειες απ' τα στενά της Μυρσίνης

Παίρνουμε στη συνέχεια τον αγροτικό δρόμο, που περνάει δίπλα από τον Κάστελλα, το φαράγγι του και την απόληξή του στον Χαλινομούρη και θαυμάζουμε τις αφρισμένες ακτές με τα τουρκουάζ νερά.

Κατεβαίνοντας από Μυρσίνη προς τις ακτές, δεξιά ο βράχος του Κάστελλα

Η θέα στις αφρισμένες ακτές με τα τουρκουάζ νερά είναι σήμερα συγκλονιστική

Μετά από μια ώρα περπάτημα φτάνουμε στο εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου και τον γειτονικό ενετικό Πύργο, όπου μας περιμένει ήδη η Μαριάννα οικογενειακώς. Μας ανοίγει το εκκλησάκι, όπου θα δούμε αργότερα την επιγραφή-graffiti «Βιτσέντζος Κορνάρος 1677», στην οποία οφείλει και το όνομά του. δεν πρόκειται σαφώς για τον γνωστό Βιτσέντζο Κορνάρο, που είχε ήδη πεθάνει τότε, αλλά για κάποιον συνονόματο απόγονό του. Γύρω απ’ το εκκλησάκι υπήρχε και οικισμός, που πιθανόν οφείλεται στην ύπαρξη μιας πηγής με πόσιμο νερό. Ο πύργος τώρα είναι της εποχής της ύστερης Ενετοκρατίας (15^ος-16^ος αιώνας). Ίσως ήταν πυργόσπιτο ευγενούς Ενετού της εποχής, για να μένει αλλά και για να εποπτεύει τον χώρο, όπως δείχνει η θέση του, που βλέπει στη θάλασσα αλλά ο ίδιος δύσκολα διακρίνεται απ’ αυτήν. Αν και μικρός, είναι πολύ εντυπωσιακός κι είναι σίγουρα ένα σημείο, που αξίζει να το επισκεφτεί κανείς. Συνεχίζοντας πιο πέρα, συναντάμε το όμορφο εκκλησάκι της Ανάληψης, όπου έχουν ήδη μαζευτεί πολλοί Μυρσινιώτες, για να γιορτάσουν τα κούλουμα. Δυστυχώς ο χρόνος δε μας παίρνει, να τους συντροφέψουμε.

Η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου με τον ενετικό πύργο δίπλα της, ενώ φαίνονται και τα ερείπια του παλιού οικισμού

Το ίδιο από άλλη γωνία

Εκκλησάκι της Ανάληψης

Κάπου εδώ χωρίζουν οι δρόμοι των δυο συλλόγων: ο Ορειβατικός Ηρακλείου θα συνεχίσει τον χωματόδρομο ως το Μόχλος, όπου θα τους παραλάβει το λεωφορείο τους κι ο δικός μας ο Ορειβατικός Αγίου Νικολάου θα πάρει μέσα από μονοπάτια δίπλα στο ρέμα του Κηνοπόταμου (ή Κοινοπόταμου κατ' άλλους) αρχικά κι έπειτα στην εσωτερική πλευρά του λόφου την ανηφόρα, που θα μας οδηγήσει στην Τουρλωτή, το πιο μεγάλο χωριό της περιοχής. Περνάμε από το ανηφορικό στενό με τα αναπαλαιωμένα σπίτια με τις ψηλές αυλές και την καμαρωτή είσοδο κι έπειτα από την εκκλησία της Παναγίας, για να δούμε τη θέα κι έπειτα κατηφορίζουμε ακολουθώντας την τσίκνα που μύριζε χταποδάκι στα κάρβουνα, για τη μεγάλη πλατεία στο «Τέρμα», όπου ο ακούραστος Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού είχε ήδη στρώσει τα τραπέζια και πρόσφερε φασολάδα, ταραμοσαλάτα κι άφθονη λαγάνα, υπό τη συνοδεία λαϊκής μπάντας. Ήδη οι πρώτες παρέες το είχαν στρώσει!

Συνολικά περπατήσαμε σήμερα, 11 χλμ σε 3 περίπου ώρες και συνολικά 41 τις τρεις αυτές ημέρες. Καλή συνέχεια και στους δυο συλλόγους και με το καλό να ανταμώνουμε!