Πεζοπορία ΕΞΩ ΜΟΥΛΙΑΝΑ - οροπέδιο ΛΙΜΝΩΝ - κορυφή ΜΕΓΑΛΗ ΜΟΥΡΗ

ΑΝΑΒΑΣΗ στην κορυφή "ΜΕΓΑΛΗ ΜΟΥΡΗ"- ΜΙΑ ΩΔΗ ΣΤΗΝ ΑΝΗΦΟΡΑ

Πραγματοποιήσαμε επιτέλους την πεζοπορία Έξω Μουλιανά – Οροπέδιο Λιμνών – κορυφή Μεγάλη Μούρη, που είχε αναβληθεί ήδη τρεις φορές λόγω κακού καιρού το φετινό χειμώνα. Μάλιστα, λόγω της δυσκολίας της, είχε γίνει κι ανέκδοτο στις παρέες μας: «Προσευχήθηκαν πολλοί να χαλάσει ο καιρός, για να μην πάμε στη Μεγάλη Μούρη». 

Τα Σητειακά Όρη είναι χαμηλή οροσειρά της Ανατολικής Κρήτη και  καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα της επαρχίας Σητείας, ανατολικά του Ισθμού της Ιεράπετρας. Στην ουσία χωρίζεται σε δύο οροσειρές, της Θρυπτής στα δυτικά και  της Ζάκρου στα ανατολικά. Η υψηλότερη κορυφή βρίσκεται στην οροσειρά της Θρυπτής (Αφέντης Εσταυρωμένος). Τα όρη της Θρυπτής έχουν ποικίλη βλάστηση και αρκετά ενδημικά είδη. Από το ομώνυμο οροπέδιό της ξεκινούν δύο επιβλητικά φαράγγια, του Χα και του Μέσωνα ενώ άλλα μικρότερα πευκόφυτα φαράγγια που στολίζουν τις πλαγιές της είναι του Μυλωνά, των Πεύκων και το Ορεινό.  Τα όρη της Ζάκρου αποτελούν τον πυρήνα του Γεωπάρκου Σητείας, που ανήκει στο δίκτυο γεωπάρκων της UNESCO και  είναι γυμνά, με ελάχιστη βλάστηση, απότομους γκρεμούς και επιβλητικά σπήλαια. Οι ψηλότερες κορυφές είναι η Ασκορδαλιά (1.237μ), η Μεγάλη Μούρη (1.179μ) και το Σπαθί (1.176μ). Η κορυφή της Μεγάλης Μούρης χρωστά το όνομα της στην παρομοίωση της επιφάνειας του βουνού με ανθρώπινο πρόσωπο, ενώ η έκφραση “Άσπρισε η Μεγάλη Μούρη” σημαίνει ότι έπεσε χιόνι στην περιοχή.

Όμως αυτήν την Κυριακή 27 Φλεβάρη 2022, όσο κι αν οι συνθήκες δεν ήταν ιδανικές λόγω του αέρα, δεν υπήρχε σοβαρός λόγος ματαίωσης. Μαζεύτηκαν μάλιστα 29 πεζοπόροι, αρκετοί για μιας τέτοιας δυσκολίας διαδρομή. Μικρότερος απ’ όλους ο φίλος μου, ο Κωστής, μαθητής της Α’ Γυμνασίου, που ήρθε με τη μαμά του.

Ξεκινήσαμε λοιπόν από το κέντρο του χωριού ΄Εξω Μουλιανά και ακολουθώντας το, πολύ καλά σηματοδοτημένο από το Γεωπάρκο, ανηφορικό μονοπάτι διασχίσαμε το ημι-έρημο ‘Πάνω Χωριό’ κάνοντας μια μικρή στάση στο βυζαντινό εκκλησάκι του Άη Γιώργη. Ανηφορίζαμε συνεχώς ως τη θέση ‘Πόρτες’, όπου υπάρχει παλιός εγκαταλελειμμένος οικισμός στην άκρη του γκρεμού, πάνω από την νότια πλευρά του φαραγγιού του Ρίχτη, όταν αυτό γίνεται βαθύ και ξερικό.

Τα Έξω Μουλιανά είναι κτισμένα σε υψόμετρο 380μ, πάνω στην εθνική οδό προς Σητεία. Η ιστορία του χωριού ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους, ενώ τοποθεσίες με την ονομασία Σαρακίνα παραπέμπουν στην κατάκτηση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς τον 8ο και 9ο αιώνα μ.Χ. Κατά μια εκδοχή το χωριό πήρε το όνομα του την περίοδο της Ενετοκρατίας από τους αδελφούς Mouliani, ενώ σύμφωνα με μια άλλη προέρχεται από το ρήμα μύλλω/μουλλώνω, που σημαίνει, κλίνω, επειδή ο οικισμός βρίσκεται στην κατωφέρεια του βουνού. Μέσα στο χωριό σώζεται η  βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου  με βυζαντινές εικόνες και επιγραφές, καθώς και ενετικά κτίρια που λόγω της καλής κατασκευής τους χρησιμοποιήθηκαν σαν δεξαμενή ύδρευσης στη δεκαετία του '50. Σώζεται επίσης τουρκική κρήνη στην τοποθεσία Γουρνιά με αραβική επιγραφή. Σύμφωνα με αφηγήσεις των παλαιοτέρων κατοίκων στα Έξω Μουλιανά υπήρχε σημαντικός αριθμός κατοίκων τουρκικής καταγωγής και στην πλατεία του χωριού μιναρές. Κοντά στο χωριό βρίσκεται το ονομαστό πετρόχτιστο, τοξωτό  γεφύρι του Λαχανά, από όπου ξεκινά το μονοπάτι προς το φαράγγι του Ρίχτη, καταπράσινη φαράγγι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, με τρεχούμενα νερά και καταρράκτη. Το χωριό ακολούθησε τη πληθυσμιακή συρρίκνωση των χωριών της ελληνικής επαρχίας και σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκαλλιέργεια .

Η ανηφόρα φαίνεται να μην έχει τελειωμό και για να δώσουμε θάρρος ο ένας στον άλλο, το ρίχνουμε στη φιλοσοφία. Είναι σκέψεις, που εμείς οι πεζοπόροι τις κάνουμε τακτικά, αλλά πρέπει να τις εξηγήσεις και στον λιλιπούτειο μελλοντικό ορειβάτη, τον Κωστή, πριν αρχίσει την γκρίνια. «Ξέρεις Κωστή, γιατί όλοι εμείς αφιερώνουμε τη μια και μοναδική ελεύθερη Κυριακή μας, σε μια απασχόληση τόσο επίπονή; Γιατί υπάρχει ένα μέτρο μέσα μας, μοναδικό για τον καθένα μας. Το δικό σου, ας το πούμε ….Κωστόμετρο. Έρχεσαι λοιπόν εσύ και λες ‘Δε θα με βάλει κάτω αυτή η ανηφόρα! Θα την καταφέρω’. Κι όταν αυτό συμβεί, νιώθεις μια περηφάνια, που σαν άλλη της δεν έχει κι ανεβάζει πόντους το Κωστόμετρο κι ανεβαίνεις στην εκτίμηση του εαυτού σου και γίνεσαι ο ήρωάς σου και παίρνεις άλλη δύναμη να αντικρίσεις τα προβλήματα της καθημερινής ζωής!».

Μ’ αυτά και μ’ αυτά φτάνουμε στο οροπέδιο των Λιμνών. Λίμνες, εδώ στην περιοχή μας, λέμε τα μεγάλα πετρόκτιστα πηγάδια-στέρνες με τις ενσωματωμένες σκάλες τους, για να φτάσει κανείς πιο χαμηλά, όταν πέφτει η στάθμη τους. Όμως τώρα μετά τις πρόσφατες βροχοπτώσεις είναι ξέχειλα κι ούτε που φαίνεται η σκάλα.

Μετά την ομαδική μας φωτογραφία, μια ομάδα επιλέγει να γυρίσει πίσω στο χωριό και η άλλη θα συνεχίσει ως την κορφή της Μεγάλης Μούρης. Μαζί με τη δεύτερη κι ο Κωστής, αφού πήρε την άδεια της μαμάς. Θέλει μάλλον να ανεβάσει το …«Κωστόμετρο»! «Εδώ, Κωστή, ξεχωρίζει ο πεζοπόρος από τον ορειβάτη, να ξέρεις»,‘συμπάλλουμεκι εμείς!

Η διαδρομή γίνεται πιο δύσκολη, γιατί η ανάβαση είναι ελεύθερη και η πλαγιά θαμνώδης, το κρύο αρχίζει να γίνεται τσουχτερό και τα χέρια μουδιάζουν. Το ίδιο και τα πρόσωπα. Μερικοί έβαλαν τις μάσκες του κορωνοϊού για λίγη ζεστασιά. Ομίχλη μας καλύπτει σιγά-σιγά και υγρασία σαν ψιλόβροχο. Μετά από μία ώρα κι ενώ έχουμε φτάσει σχεδόν στην κορυφή, η ορατότητα μειώνεται. Αποφασίζουμε να γυρίσουμε, αλλά, ώσπου να βγάλουμε την αναμνηστική φωτογραφία, ο καιρός ανοίγει τόσο όσο να δούμε τις χιονούρες λίγο παρακάτω κι όσο να φτάσουμε στο ψηλότερο σημείο. «Μη μας στοιχειώσει», που λέει κι ο αρχηγός μας, εννοώντας βέβαια ότι θ’ αφήναμε εκκρεμότητες και το μαράζι ότι δεν φτάσαμε ως το τέλος.

Στη συνέχεια παίρνουμε την κατηφόρα προς το οροπέδιο κι έπειτα από τον αγροτικό δρόμο περιφερειακά, ώσπου βρίσκουμε παλιό κατηφορικό μονοπάτι. Δυστυχώς, από ένα σημείο αυτό εξαφανίζεται και ρίχνουμε μια ελεύθερη κατάβαση, ιδιαίτερα επίπονη εξαιτίας και της κούρασης, που μας βγάζει τελικά στην εθνική οδό ανατολικά του χωριού.

Λίγο πιο πέρα μας περιμένει, η κερδισμένη με τον ιδρώτα μας, ρακή, καθώς αναμένουμε να γίνουν και οι περίφημες χωριάτικες ομελέτες στο καφενείο του χωριού! Ευχαριστούμε τον αρχηγό μας, Θανάση Κολοτούρο, που μας οδήγησε σε μία πορεία 15 χλμ με υψομετρική διαφορά 875 μέτρα σε μεικτό χρόνο 6,5 ωρών. Και κάπου εδώ ευχόμαστε «Και εις ανώτερα» κυριολεκτικά! 

ΑΡΧΗΓΟΣ:  Θανάσης Κολοτούρος

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος

ΧΑΡΤΗΣ: Γιάννης Πάγκαλος 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη, Ελένη Λάμπρου

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Ελένη Λάμπρου

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

 

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΡΙΧΤΗ

Την Κυριακή 12 Μαΐου ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου συμμετείχε στην πανελλήνια επετειακή δράση «Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές», που διοργανώνει από το 2012 το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. 

Στα πλαίσια της δράσης η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου διοργάνωσε, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, περιήγηση στην ιστορική και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους περιοχή των Έξω Μουλιανών Σητείας. Αρχικά παρακολουθήσαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα ξενάγηση στη βυζαντινής τεχνοτροπίας και με παλιές τοιχογραφίες, εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που χρονολογείται από τον 15ο αιώνα.

Ακολούθησε σύντομη ενημέρωση για την ιστορία του οικισμού κατά τη βυζαντινή, βενετική και οθωμανική περίοδο. Στη συνέχεια απολαύσαμε περιήγηση στο εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς φαράγγι του Ρίχτη που βρίσκεται εντός των ορίων του Γεωπάρκου Σητείας, βορειοανατολικά από τα Έξω Μουλιανά. Το φαράγγι πήρε το όνομα του από τον εντυπωσιακό καταρράκτη, καθώς ‘ρίχτης’ στο Κρητικό ιδίωμα σημαίνει ‘καταρράκτης’. Το συνολικό του μήκος είναι περίπου 3 χλμ και η υψομετρική διαφορά εισόδου-εξόδου είναι περίπου 350 μέτρα.  

Το τοξωτό γεφύρι, η πυκνή βλάστηση, το ποταμάκι που διασχίζει το φαράγγι σχηματίζοντας μικρές λιμνούλες, οι πέτρινοι νερόμυλοι, κυρίως όμως ο εντυπωσιακός καταρράκτης κάνουν το φαράγγι του Ρίχτη ένα από τα πιο όμορφα φαράγγια της Κρήτης.

Η διαδρομή μας ξεκίνησε από πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Λαχανά, όπου κατά την ανταλλαγή τον πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας λέγεται ότι οι χριστιανοί σκότωσαν τους Τούρκους της περιοχής, οι οποίοι προσπαθούσαν να διαφύγουν. Σήμερα το γεφύρι στέκεται αλλόκοτα αγέρωχο και ανεξήγητο, καθώς το ποτάμι που κυλούσε κάποτε από κάτω του έχει σήμερα εξαφανιστεί...

Περάσαμε κάτω από το γεφύρι, που τα αναρριχητικά φυτά προσπαθούν να το καλύψουν και συνεχίσαμε σε ένα κατάφυτο τοπίο βαδίζοντας δίπλα και μέσα στο ποτάμι. Η ροή του ποταμού στην κοίτη του φαραγγιού, μετά τον φετινό βροχερό χειμώνα, είναι ιδιαιτέρα ορμητική και συχνά αναγκαζόμαστε να τσαλαβουτούμε μέσα στο νερό ή σε λασπόνερα.

Τα πλατάνια, οι πικροδάφνες, οι φασκομηλιές, οι κισσοί που τυλίγονται στους κορμούς, οι κληματσίδες που κρέμονται από πανύψηλα δέντρα, ταιριάζουν με εικόνες τροπικής ζούγκλας. Μια ‘Κρητική ζούγκλα’ που παραμένει καταπράσινη όλο το καλοκαίρι, καθώς η ροή του νερού διατηρείται ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες, παρά το ξηροθερμικό κλίμα της περιοχής.

Σε μικρή απόσταση από την είσοδο συναντούμε τους πετρόκτιστους νερόμυλους, μοναδικό αποτύπωμα του παρελθόντος. Παρά την εγκατάλειψη και τη μάχη με τα αναρριχητικά φυτά, διατηρούν ακόμη την μεγαλοπρέπεια αλλοτινών καιρών με τα περίτεχνα παράθυρα τους από πελεκημένη πέτρα και το υπερυψωμένο αυλάκι που οδηγούσε το νερό στη φτερωτή.

Συνεχίζουμε με τον χαλαρωτικό ήχο του νερού να κάνει της εικόνες της πολύχρωμης ανθισμένης φύσης ακόμη πιο όμορφες. Κατεβαίνουμε την ξύλινη στριφογυριστή σκάλα που διευκολύνει την πρόσβαση στον καταρράκτη και αντικρίζουμε τον επιβλητικό καταρράκτη που ρίχνει με ορμή το νερό από ύψος περισσότερο από 20 μέτρα μέσα σε μια καταπράσινη λιμνούλα. Μαγευτικό τοπίο, ιδανικό σημείο για χαλάρωση κάτω από καταπράσινα πλατάνια και δροσιστικά παιχνίδια με το νερό. Φέτος, μετά τις έντονες βροχοπτώσεις, ο καταρράκτης είναι ξεχωριστά εντυπωσιακός με τον μεγάλο υδάτινο όγκο που ξεχύνεται με ορμή πάνω στα σμιλευμένα από το νερό βράχια.

Όμορφος επίλογος η έξοδος μας στην όμορφη βοτσαλωτή παραλία του Ρίχτη, όπου υπάρχει μικρό δασύλλιο με αλμυρίκια, πέτρινα καθίσματα, τραπέζια, αλλά και μια πέτρινη βρύση με πόσιμο νερό. Δεχτήκαμε το φιλόξενο κέρασμα που ετοίμασε ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος και η τοπική κοινότητα και επιστρέψαμε στην αφετηρία με τα αυτοκίνητα που μας διέθεσε η  Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Κλώντζας Λεωνίδας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Κλώντζας Λεωνίδας

ΒΙΝΤΕΟ: Κλώντζας Λεωνίδας

ΧΑΡΤΗΣ: Μιχαηλίδης Γιώργος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Λάμπρου Ελένη

Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΑΣ