ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΡΙΤΣΑΣ - ΤΑΠΕΣ

Στο φαράγγι της Κριτσάς,  το φαράγγι της 'γειτονιάς' μας, περπατήσαμε την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου, σε μια εύκολη, αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα κυκλική πεζοπορία, διάρκειας 5 ωρών.

Το επιβλητικό (αν και άγνωστο σε πολλούς συντοπίτες μας) φαράγγι της Κριτσάς ή του Χαυγά, ξεκινά βόρεια από το κεφαλοχώρι της Κριτσάς, οδηγεί βαθιά προς τους ορεινούς όγκους των Λασιθιώτικων βουνών και καταλήγει στις Τάπες. 

Έχει μήκος 13 χιλιόμετρα, τα πρανή του είναι κάθετα, φτάνουν σε ύψος 100 μέτρων και στο στενότερο τμήμα του έχει πλάτος 1,5 μέτρο. Διασχίζεται εύκολα, με εξαίρεση κάποια σημεία όπου ογκώδεις βράχοι  εμποδίζουν το πέρασμα και απαιτείται 'σκαρφάλωμα'. Στα δύσκολα σημεία έχουν γίνει παρεμβάσεις με μεταλλικά ‘πιασίματα’ πάνω στα απότομα βράχια, ενώ έχουν δημιουργηθεί υποτυπώδη ‘σκαλοπάτια’ με πέτρες και βράχια στα στενά περάσματα ανάμεσα στους πανύψηλους ογκόλιθους.

Το στενό πέρασμα του ‘Χαυγά’, στην είσοδο του φαραγγιού κοντά στην Κριτσά, είναι κατάφυτο από φουντωτά δέντρα και θάμνους, ενώ από τα πρώτα κιόλας μέτρα το φαράγγι εντυπωσιάζει με την ξεχωριστή ομορφιά του. Τα κάθετα βραχώδη πρανή που φιλοξενούν πολλά ενδημικά φυτά και διάφορα είδη πουλιών, αλλά και οι ογκώδεις γκριζόλευκοι βράχοι στην κοίτη που έχουν λειανθεί και σμιλευτεί από τη ροή του νερού, μαγεύουν τον περιπατητή!

Το φαράγγι προσφέρει και την δυνατότητα επιλογής διαφορετικού βαθμού δυσκολίας στην διάσχιση του, καθώς υπάρχουν διαφορετικά σημεία εξόδου και δυνατότητα επιστροφής στην αφετηρία από χωματόδρομο και μονοπάτι.

Η ομάδα μας επέλεξε την μακρύτερη διαδρομή: διασχίσαμε το φαράγγι περπατώντας στην κοίτη του χειμάρρου, φτάσαμε μέχρι τον ημιορεινό οικισμό Τάπες και επιστρέψαμε στην Κριτσά από μονοπάτι και χωματόδρομους που ακολουθούν πορεία παράλληλη με το φαράγγι.

Η πεζοπορία μας ξεκίνησε μέσα από το χωριό από το parking, διασχίσαμε την γειτονιά 'Κουκίστρες' και μετά από σύντομης διάρκειας περπάτημα σε στενό κατηφορικό μονοπάτι φτάσαμε στη είσοδο του φαραγγιού. 

Από μακριά ξεχωρίζει το ‘στόμιο του Χαυγά’, η εντυπωσιακή είσοδος του φαραγγιού, καθώς το βουνό σκίζεται στα δύο και δημιουργείται ένα στενό πέρασμα. Πολύ σύντομα τα τοιχώματα στενεύουν και σε αρκετά σημεία είναι τόσο στενά που εύκολα ακουμπάς και τις δυο τους πλευρές απλώνοντας τα χέρια σου. 

Οι βράχοι γίνονται ψηλότεροι, υπάρχουν αρκετοί μονόλιθοι και στενά περάσματα, όμως η ανάβαση διευκολύνεται από ‘πιασίματα’ φτιαγμένα από ατσάλινες βέργες που έχουν σφηνωθεί βαθιά μέσα στους βράχους. Χρησιμοποιώντας τα ‘πιασίματα’ άλλοτε σαν σκαλοπάτια και άλλοτε για να στηριχτούμε πάνω στους γλιστερούς βράχους συνεχίζουμε την πορεία μας, σταματώντας κάθε τόσο για να θαυμάσουμε την ομορφιά του τοπίου γύρω μας. 

Ξεχωριστά εντυπωσιάζουν τα επιβλητικά βράχια στα πρανή με τα αλλόκοτα σχήματα. Ξεχωρίζει η ‘γάτα’, ένας ορθόστητος, κάθετος βράχος που θυμίζει έντονα το γνωστό αιλουροειδές και είναι σαν να εποπτεύει το φαράγγι με τα πετρωμένα μάτια του και τα στητά αυτιά του.  

Χρώματα και μοσκοβολιές από φασκόμηλο, θυμάρι, ρίγανη, φλισκούνι, δίκταμο, απίγανο, αρωματίζουν το περπάτημα μας. Αρκετές φορές στα στενά περάσματα καθυστερούμε, καθώς πρέπει αναγκαστικά να περιμένουμε ο ένας πίσω από τον άλλο και να χρησιμοποιούμε για ασφάλεια τα βοηθητικά σκοινιά.
Σταματάμε για την καθιερωμένη ομαδική φωτογραφία, με έντονη εορταστική διάθεση, μια και σε δυο-τρεις μέρες φτάνουν τα Χριστούγεννα. Φοράμε κόκκινα σκουφάκια του Αϊ-Βασίλη, ανταλλάσσουμε ευχές για τις γιορτές, τραγουδάμε και κοιτάμε χαμογελαστοί τον φακό, ενώ σαν αστραπή περνά από το μυαλό μας η ενδόμυχη ευχή να περάσουμε τις γιορτινές μέρες όπως επιθυμούμε και ελπίζουμε.

Συνεχίζουμε ανηφορικά προς την έξοδο, με τα τοιχώματα να χαμηλώνουν, την κοίτη του φαραγγιού να φαρδαίνει και τους βράχους να γίνονται ολοένα και μικρότεροι, ώσπου σχηματίζεται μια όμορφη κοιλάδα με ελαιώνες.

Λίγο μετά την έξοδο, μας υποδέχεται ο κύριος Μανώλης και το κοπάδι του από πρόβατα και νεογέννητα αρνάκια. Χαρακτηριστικός τύπος ανοιχτόκαρδου ορεσίβιου βοσκού φωτογραφίζεται ποζάροντας περήφανα δίπλα στο φορτωμένο γαϊδουράκι του. 

Συνεχίζουμε μέχρι τις Κάτω Τάπες, με το άδειο καφενείο και τα έρημα πια σοκάκια, καθώς από τους δεκάδες μόνιμους κατοίκους που φιλοξενούσε το χωριό πριν μερικές δεκαετίες, έχουν απομείνει πλέον ελάχιστοι.

Αφήνουμε πίσω μας τον έρημο οικισμό και επιστρέφουμε στην αφετηρία, ακολουθώντας κατηφορική διαδρομή πάνω σε παλιό μονοπάτι, που σε αλλοτινούς καιρούς ήταν η οδική αρτηρία που συνέδεε τα δυο χωριά. Σήμερα το μονοπάτι παραμένει ευδιάκριτο, αν και στο μεγαλύτερο τμήμα του είναι κατεστραμμένο. 

Συνεχίσαμε από μονοπάτι και χωματόδρομο, ή διασχίζοντας τον κάμπο με τα λιόδεντρα, πατώντας πάνω σε ένα καταπράσινο, παχύ χαλί από ξινήθρες.  Από μακριά αντικρίζουμε το όμορφο χωριό της Κριτσάς, από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα του νησιού.

Ολοκληρώσαμε την πεζοπορία, έχοντας διανύσει σχεδόν 12 χλμ με υψομετρική διαφορά 465μ και ανανεώσαμε το ραντεβού για την επόμενη Κυριακή για την τελευταία πεζοπορία του 2019.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Λεωνίδας Κλώντζας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων

ΒΙΝΤΕΟ: Λεωνίδας Κλώντζας

ΧΑΡΤΕΣ:  Παναγιώτης Ευδαίμων

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Ελένη Λάμπρου

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΡΙΤΣΑΣ

Στο φαράγγι της Κριτσάς περπατήσαμε την Κυριακή 7 Ιουλίου 2019, Κυριακή εκλογών, σε μια εύκολη, αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα κυκλική πεζοπορία, διάρκειας  4 περίπου ωρών. 

Μετά από παράκληση πολλών φίλων του Συλλόγου επισκεφθήκαμε και πάλι το φαράγγι της 'γειτονιάς' μας, ένα επιβλητικό αν και άγνωστο σε πολλούς συντοπίτες μας φαράγγι. 

ΚΡΙΤΣΑ

Το φαράγγι της Κριτσάς ή του Χαυγά ξεκινά βόρεια από το χωριό και καταλήγει στις Τάπες. Έχει μήκος 13 χιλιόμετρα, τα πρανή του είναι κάθετα, φτάνουν σε ύψος 100 μέτρων και στο στενότερο τμήμα του έχει πλάτος 1,5 μέτρο. Διασχίζεται εύκολα, με εξαίρεση ελάχιστα σημεία όπου ογκώδεις βράχοι  εμποδίζουν το πέρασμα και απαιτείται 'σκαρφάλωμα'.

Η πεζοπορία μας ξεκίνησε μέσα από το χωριό από το parking, διασχίσαμε τα γραφικά σοκάκια με τις λουλουδιασμένες αυλές στην γειτονιά 'Κουκίστρες' και μετά από σύντομης διάρκειας περπάτημα σε στενό κατηφορικό μονοπάτι φτάσαμε στη είσοδο του φαραγγιού.

Από μακριά ξεχωρίζει το ‘στόμιο του Χαυγά’, το άνοιγμα του φαραγγιού που κόβει στα δυό τα Λασιθιώτικα βουνά και οδηγεί τα νερά της βροχής προς τη θάλασσα. 

Η είσοδος είναι κατάφυτη από φουντωτά δέντρα και θάμνους, ενώ από τα πρώτα κιόλας μέτρα το φαράγγι εντυπωσιάζει με την ξεχωριστή ομορφιά του. Τα κάθετα βραχώδη πρανή που φιλοξενούν πολλά ενδημικά φυτά και διάφορα είδη πουλιών, αλλά και οι ογκώδεις γκριζόλευκοι βράχοι στην κοίτη που έχουν λειανθεί και σμιλευτεί από τη ροή του νερού, μαγεύουν τον περιπατητή! 

Πολύ σύντομα τα τοιχώματα στενεύουν και σε αρκετά σημεία είναι τόσο στενά που εύκολα ακουμπάς και τις δυο τους πλευρές απλώνοντας τα χέρια σου. Οι βράχοι γίνονται ψηλότεροι, υπάρχουν αρκετοί μονόλιθοι και στενά περάσματα, όμως η ανάβαση διευκολύνεται από ‘πιασίματα’ φτιαγμένα από ατσάλινες βέργες που έχουν σφηνωθεί βαθιά μέσα στους βράχους. 

Χρησιμοποιώντας τα ‘πιασίματα’ άλλοτε σαν σκαλοπάτια και άλλοτε για να στηριχτούμε πάνω στους γλιστερούς βράχους συνεχίζουμε την πορεία μας, σταματώντας κάθε τόσο για να θαυμάσουμε την ομορφιά του τοπίου γύρω μας.

Γενικά το φαράγγι διασχίζεται εύκολα, μετά τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει στα δύσκολα σημεία. Ακόμα και η φύση έχει φροντίσει να μας διευκολύνει, καθώς στο σημείο της ‘Κολύμπας’ που το χειμώνα συγκέντρωνε πολύ νερό και ήταν αδιάβατο, πριν μια δεκαετία έπεσε από ψηλά ένας τεράστιος βράχος που κάλυψε την κοιλότητα. Στην συνέχεια το νερό ανέλαβε να μεταφέρει μικρές και μεγάλες πέτρες για να ‘στρώσει’ ένα εύκολα προσβάσιμο μονοπάτι. Το τοπίο έγινε αγνώριστο, η ‘Κολύμπα’ εξαφανίστηκε και μόνο οι πιο παλιοί στην ομάδα αναγνωρίζουν το σημείο και θυμούνται περιπετειώδη επεισόδια από παλιότερες πορείες.

Το φαράγγι προσφέρει και την δυνατότητα επιλογής διαφορετικού βαθμού δυσκολίας στην διάσχιση του καθώς υπάρχουν δύο έξοδοι που σε οδηγούν είτε προς την Αρχαία Λατώ είτε πίσω στην Κριτσά από χωματόδρομο και μονοπάτι.

Η ομάδα μας επέλεξε την μακρύτερη διαδρομή, συνεχίσαμε περπατώντας στην κοίτη του χειμάρρου,  μέχρι που φτάσαμε 600μ. πριν από το χωριό Τάπες.

Εκεί κάναμε το καθιερωμένο διάλειμμα για ανάπαυση και ρακί, κάτω από ένα τεράστιο σκιερό δέντρο. Στη συνέχεια πήραμε το ανηφορικό μονοπάτι που μας οδηγεί έξω από το φαράγγι και που σε αλλοτινούς καιρούς ήταν η οδική αρτηρία που συνέδεε τα δυο χωριά. Σήμερα το μονοπάτι παραμένει ευδιάκριτο, αν και στο μεγαλύτερο τμήμα του είναι κατεστραμμένο.

Συνεχίσαμε την πορεία μας πάνω σε κατηφορικό μονοπάτι και χωματόδρομο, μέχρι που φάνηκε από μακριά το κεφαλοχώρι της Κριτσάς. Ολοκληρώσαμε την 'εκλογική' μας πεζοπορία, έχοντας διανύσει σχεδόν 10 χλμ και ανανεώσαμε το ραντεβού για την επόμενη Κυριακή. 

ΑΡΧΗΓΟΣ: Κλώντζας Λεωνίδας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Πάγκαλος Γιάννης

ΒΙΝΤΕΟ: Πάγκαλος Γιάννης

ΧΑΡΤΗΣ: Πάγκαλος Γιάννης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Λάμπρου Ελένη