Showing posts with label Μόχλος. Show all posts
Showing posts with label Μόχλος. Show all posts

Sunday 3 July 2022

Κυκλική πεζοπορία ΜΟΧΛΟΣ - ΣΦΑΚΑ

Μόλις εννέα οι πεζοπόροι (άρχισε η ραστώνη του καλοκαιριού για τους περισσότερους) αυτήν την Κυριακή, 3 του Ιούλη στο τρίστρατο μπροστά από τον οικισμό του Μόχλους, όπου ήταν το προγραμματισμένο ραντεβού μας. 8.30 η ώρα το πρωί και ξεκινάμε… Περπατάμε στον επαρχιακό δρόμο ανάμεσα από παραθεριστικές κατοικίες, άλλοτε καλόγουστες κι άλλοτε too much για τα δεδομένα της περιοχής. Ο καιρός, παρά τον εμφανή κυματισμό στη θάλασσα, είναι πολύ ζεστός στη στεριά, αλλά ελπίζουμε στο μελτέμι, που αναμένεται κατά τις μεσημεριανές ώρες.




Πρώτο μας μέλημα το ανέβασμα μέσα από τους ελαιώνες και τα ξεραμένα χόρτα στο γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος, που προσφέρει απρόσκοπτη θέα στην περιοχή. Απαραίτητη η στάση και στην εγκαταλελειμμένη αγροικία κάτω απ’ το εκκλησάκι. Η σκέψη πόση ευτυχία θα ήταν μετά από μια κοπιαστική μέρα στα χωράφια, να κάθεσαι στο πεζούλι κάτω απ’ τη σκιά της χαρουπιάς και ν’ ατενίζεις το πέλαγος, φουρτουνιασμένο κάποτε, όπως και σήμερα, επανέρχεται κάθε φορά, που περνώ!


ΜΙΝΩΙΚΟ ΛΑΤΟΜΕΙΟ

Ξαναπαίρνουμε την επαρχιακή οδό και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου στρίβουμε δεξιά στη ρεματιά. Μιλάμε για την απόληξη στη θάλασσα του περίφημου κι άγριου φαραγγιού του Τσιγκούνη. Οι ντόπιοι εδώ το λένε «Ποταμό», αν και σπάνια έχει νερό. Από εδώ θα ανηφορίσουμε σιγά-σιγά για τη Σφάκα. Στην αρχή το φαράγγι είναι εξαιρετικά βατό, όσο προχωράμε όμως πυκνή βλάστηση από καλαμιές, πικροδάφνες, σκοίνα κι ελυγιές (λυγαριές, ανθισμένες με μπλε και ροζ ταξιανθίες αυτήν την εποχή) μας φράζει το δρόμο σε πολλά σημεία. Επιβάλλεται μια στάση για ξεκούραση στο πολύ όμορφο μικρό ξωκλήσι των Αγίων Σαράντα




Κάτω απ’ το μικρό στέγαστρο με τα κεραμίδια, βρίσκουμε προσωρινή ανακούφιση απ’ τη ζέστη. Βρίσκουμε το κλειδί κι έτσι μπορούμε να μπούμε μέσα. Η είσοδος είναι μικρή και στενή και οι ψηλοί διπλώνονται, για να μπουν στο ναό. Εντύπωση προκαλεί κι η ονομασία. «Άγιοι Σαράντα, δηλαδή ούτε ένας παραπάνω;», σχολιάζει περιπαικτικά ο Γιάννης. Την ιστορία τους φωτίζουν οι φορητές εικόνες μέσα στο εκκλησάκι: ήταν σύμφωνα με την παράδοση 40 στρατιώτες, που βασανίστηκαν προκειμένου να απαρνηθούν την πίστη τους με παραμονή στα κρύα νερά της λίμνης Σεβάστειας. Απ’ το πολύ κρύο, ο ένας λύγισε και βγήκε. Τη θέση του όμως πήρε ένας απ’ τους φρουρούς, που είδε τα φωτοστέφανα πάνω απ’ τα κεφάλια των Αγίων και πίστεψε. Άντε, Γιάννη, αν έχεις υπομονή, μέτρησε πόσοι απεικονίζονται στο νερό, να ο ένας που αποχωρεί, να κει ο άλλος, που παίρνει τη θέση του! Βγαίνουμε απ’ το φαράγγι κι ακολουθούμε χωματόδρομο ανάμεσα σε πρίνα, που μας δίνουν λίγη δροσιά, κι αργότερα σε ελαιώνες. Χαζεύουμε τις αγροικίες που συναντάμε στη διαδρομή και συζητάμε για τη ζωή σε αυτές κάποτε. Βασικοί χώροι τους: το υπνοδωμάτιο (ένα για όλους), η αποθήκη-αχυρώνας, ο στάβλος. Απαραίτητα ακόμα μια στέρνα για νερό κι ένας φούρνος για μαγείρεμα. Έξω και γύρω απ’ αυτές συναντούμε πολλές αμυγδαλιές και χαρουπιές. 


Μετά από μια απότομη ανηφόρα, φτάνουμε το σωζόμενο τμήμα από μινωικό μονοπάτι. Περνάμε το παλιό τοξωτό γεφύρι, ανηφορίζουμε και σταματάμε στο Κάτω Πηγάι (την πηγή απ’ όπου έπαιρνε νερό παλιότερα η Σφάκα). Ρέει ακόμα το νερό και φαίνονται οι γούρνες για τα ζώα, οι πλύστρες για τις νοικοκυρές, η στέρνα για τους κήπους. Εδώ κάτω απ’ το δροσερό υπόστεγο, ενημερώνω τους συνοδοιπόρους μου για τη Σφάκα, το χωριό μου. Ότι πήρε το όνομά της από πηγάδι με μια σφάκα (πικροδάφνη), επειδή οι διαβάτες έλεγαν ‘θα σταματήσουμε στη σφάκα’. Ακόμα ότι το χωριό είναι παλιό, γι’ αυτό και δεν φαίνεται από τη θάλασσα, ότι χωρίζεται σε δύο: το Πάνω και το Κάτω Χωριό κι ήταν μεγάλοι οι τσακωμοί το Πάσχα για το ποιος θα κάνει την πιο μεγάλη φουνάρα. Ακόμα για το παράπονο της μάνας μου, που ανεβοκατέβαινε ολημερίς με το σταμνί ή το λαΐνι, μικρό παιδάκι ακόμα, από το σπίτι της, τέρμα Πάνω Χωριό ως το Κάτω Πηγάι, να φέρει νερό στην πολύτεκνη οικογένεια. «Μόλις έφτανα στο σπίτι, έναν κουνενό ο ένας, έναν κουνενό ο άλλος, τελείωνε κιόλας το νερό κι άντε πάλι απ’ την αρχή. Πίναμε μόνο, που να φτάσει, για να πλυθούμε!».




Σύντομη στάση για ένα αναψυκτικό στο mini market της κυρίας Κατίνας, που τα έχει όλα, όπως όλα τα μαγαζάκια των χωριών. Θαυμάζουμε την ποικιλία των λουλουδιών στις γλάστρες της, που στολίζουν τις δυο πλευρές του επαρχιακού δρόμου προς το Μόχλος, τον οποίο ακολουθούμε κι εμείς για λίγο, για να συνεχίσουμε από αγροτικό χωματόδρομο, που ελίσσεται μέσα από ελαιώνες, αρκετοί απ’ τους οποίους ….ανήκουν στην οικογένειά μου. «Και πως τους μαζεύετε, βρε Μαρία;» η εύλογη απορία, όταν βλέπουν την κλίση του εδάφους. «Ε με υπομονή», απαντώ γελώντας, ενώ χάνομαι για μια ακόμα φορά στην θέα στο ανοικτό πέλαγος, που σε ανταμείβει τώρα, όπως και το χειμώνα με τις ελιές! Σιγά-σιγά με τις κουβέντες κατηφορίζουμε και βρίσκουμε ξανά τη ρεματιά απ’ την οποία ξεκινήσαμε.



Από δω θα κατευθυνθούμε παραλιακά προς την πετρώδη παραλία Λούτρες. Εδώ θα θαυμάσουμε τα τρία βυζαντινά λουτρά, που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα. Πρόκειται για βυζαντινά, λόγω του σταυροειδούς σχήματος τους, δημόσια λουτρά, που πρόσφεραν τόσο κρύο όσο και ζεστό νερό, με κεραμικούς σωλήνες που μετέφεραν τον ζεστό αέρα, χοντρούς τοίχους, θόλο και ανθεκτικό κονίαμα από θρυμματισμένο κεραμίδι, για να μην πιάνουν υγρασία. Όλ’ αυτά δείχνουν μεγάλη ανάπτυξη της περιοχής κι εκτεταμένο οικισμό. Εγώ πάλι δεν ξέρω γι’ αυτές τις πολυτέλειες των βυζαντινών. Εμένα οι παππούδες μου, μόνιμα με την έλλειψη νερού, ερχόταν εδώ μια φορά το χρόνο, τέλη άνοιξης, έπλεναν τις κουβέρτες πετρώνοντάς τις στη θάλασσα και στη συνέχεια ξέβγαζαν το αλάτι στο γλυκό νερό του χείμαρρου, τις άπλωναν στα βράχια να στεγνώσουν κι αργά το βράδυ τις φόρτωναν στο γαϊδούρι και γύριζαν πίσω! Η περιοχή αυτή ανάπτυξε πολιτισμό και πέρασε μεγάλες δόξες από τα μινωικά χρόνια ως την Ενετοκρατία λόγω του εμπορίου δια θαλάσσης, για να περάσει στην ανέχεια στην συνέχεια, καθώς το έδαφος και το νερό, δεν επαρκούσε για τις γεωργικές ενασχολήσεις. Φτώχεια καταραμένη, σ’ όλες τις αφηγήσεις των παλιών.





Στη συνέχεια περπατάμε από μονοπάτι πάνω απ’ την εντυπωσιακή όσο και άγρια ακτογραμμή, ώσπου καταλήγουμε στην αφετηρία μας. Ο επίλογος της πεζοπορίας θα δοθεί μέσα στον όμορφο όσο και τουριστικό οικισμό του Μόχλους, με μια μπύρα στο καναπεδάκι του ‘Οn the rocks’, στην άκρη του κολπίσκου, με καταπληκτική θέα στο νησί και στο αφρισμένο καταγάλανο πέλαγος. Συνολικά περπατήσαμε γύρω στα 13 χιλιόμετρα σε 4 περίπου ώρες!

 

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος

ΧΑΡΤΗΣ: Γιάννης Πάγκαλος

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Ελένη Λάμπρου 

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ
 

Monday 2 August 2021

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΜΟΧΛΟΣ – ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Κάτω από συνθήκες καύσωνα και αρχές Αυγούστου-δύσκολου μήνα για πεζοπορίες-  ξεκινήσαμε μια ολιγομελής ομάδα, που δε μετριόταν ούτε στα δάχτυλα του ενός χεριού, για την προγραμματισμένη πεζοπορία του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου στην περιοχή του Μόχλους Σητείας.


 Ο Μόχλος είναι ένα γραφικό χωριό, που διατηρεί ακέραια τα παραδοσιακά στοιχεία του και αποτελεί ιδανικό προορισμό για ήρεμες διακοπές. Βρίσκεται απέναντι (μόλις 150μ.) από το νησάκι του Αγίου Νικολάου, με το ομώνυμο εκκλησάκι. Το μικροσκοπικό νησάκι, μαζί με το κοντινό νησάκι της Ψείρας, την μινωική περίοδο,  ήταν σημαντικά λιμάνια καταφυγής για τους  μινωίτες ναυτικούς που ταξίδευαν προς την Ανατολή.


Ραντεβού η είσοδος στον όμορφο παραθαλάσσιο οικισμό, ώρα εκκίνησης 5 το απόγευμα, την Κυριακή 1η Αυγούστου 2021. Η ζέστη ανυπόφορη ακόμα. Κοιταζόμαστε κι είμαστε αποφασισμένοι. Θέλουμε όλοι να περπατήσουμε κι η διαδρομή είναι πολλά υποσχόμενη με στάσεις σε όμορφα ξωκλήσια και βενετσιάνικους πύργους. Ξεκινάμε λοιπόν!





Προς Άγιο Πνεύμα: 

Στον επαρχιακό δρόμο Μόχλους – Σφάκας συναντάμε ίχνη αρχαίου νταμαριού, στο μικρό φαράγγι αριστερά του δρόμου. Μια πινακίδα μάς δείχνει με σκίτσα τη διαδικασία αποκόλλησης. Στην επόμενη στροφή ανηφορίζουμε και φτάνουμε στο πανέμορφο εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος στην κορφή του λόφου. Στη συνέχεια κατηφορίζουμε από μονοπάτι που μας φέρνει κοντά σε εγκαταλελειμμένη παλιά αγροικία, τρίχωρη, με υπνοδωμάτιο, αποθήκη και στάβλο. Ξεκουραζόμαστε λίγο στο πεζούλι της κάτω από τη μεγάλη χαρουπιά και μακαρίζουμε τον μερακλή αλλοτινό ιδιοκτήτη, που εκτιμούσε την ωραία θέα. Κατηφορίζουμε ελεύθερα ακούγοντας τα ξερά χόρτα να σπάνε κάτω απ’ τα παπούτσια μας και τους ‘τσιτσίρους’ να ξεφωνίζουνε και να μας παίρνουν τ’ αυτιά. 



Προς Αγία Καλλιόπη - Βαρκοτόπι: 



Συνεχίζουμε ευθεία ανατολικά στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, που κάνει τη ζέστη πιο ανυπόφορη. Περνάμε από σύγχρονες παραθεριστικές οικείες με όμορφα λουλούδια, κηπευτικά, μικρές πισίνες, τέλος και απ’ το μεγάλο ξενοδοχείο της περιοχής, το Club Aldiana, που δίνει δουλειά σε πολλές οικογένειες και κρατά τη νεολαία στον τόπο μας. Τέλος αφήνουμε την κεντρική οδό συνεχίζοντας ανατολικά σε χωματόδρομο. Έχουμε μπει στην Περιφέρεια της Κοινότητας Τουρλωτής. Επόμενη στάση το εκκλησάκι της Αγίας Καλλιόπης, καινούριο κτίσμα, αλλά δεν υστερεί σε μεράκι απ’ τα παλιότερα. Εντύπωση μας κάνουν τα ανάγλυφα και οι ξυλόγλυπτες πινακίδες, ο κήπος με τα ωραία λουλούδια και η καθαριότητα του χώρου. «Όλα θέλουν κόπο κι ο κόπος σεβασμό», μας λέει μια πινακίδα!  Αφήνουμε τον όμορφο αυτό χώρο και κατηφορίζουμε στην παραπλήσια ακτή, το Βαρκοτόπι, που όπως λέει τ’ όνομά της χρησιμοποιούνταν κάποτε για να φυλάσσονται οι βάρκες κι ακόμα σώζονται κάποια ερείπια κτιρίων για το σκοπό αυτό αριστερά της ακτής. Αυτή η πανέμορφη παραλία με το μικρό βοτσαλάκι, τα γαλανά νερά, τα εντυπωσιακά κόκκινα βράχια και τη θέα του γκρίζου όγκου του Κάστελλα στο βάθος δεν είναι για κάθε μέρα. Εκτεθειμένη στους βοριάδες σχηματίζει επικίνδυνους στροβιλισμούς. Όμως σήμερα είμαστε τυχεροί και σβήνουμε την κάψα μας με μια βουτιά στα δροσερά νερά της, μαζί με άλλους παραθεριστές, που κατέβηκαν απ’ τα γύρω χωριά για τον ίδιο λόγο. Συνεχίζουμε παραλιακά και το φρέσκο θαλασσινό αεράκι μας δροσίζει.



Προς Άγιο Δημήτριο: 


Ανεβαίνουμε την κοίτη του ξεροπόταμου στις Λιναρές και βρίσκουμε πάλι τον αγροτικό δρόμο, συναντάμε ίχνη ενός παλιού νερόμυλου και πέφτουμε με προθυμία στα σύκα και τα σταφύλια στην άκρη του δρόμου. Τα σάκχαρα τους λειτουργούν σαν ηλεκτρολύτες, μας ξεδιψούν και μας χορταίνουν. Επόμενη στάση το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου, στην Περιφέρεια της Μυρσίνης. Μικρό και με στενή είσοδο, αλλά με μεγάλη ευρύχωρη παραπλήσια ‘σάλα’ και άνετη αυλή, όπου ξεκουραζόμαστε πριν την τελευταία ανηφόρα μας στον γεμάτο στροφές δρόμο που συνδέει την παραλία με τη Μυρσίνη.






Προς Ανάληψη- Ενετικό Πύργο - ξωκλήσι Αγίου Αντωνίου:



Μια ταμπελίτσα μας δείχνει ότι είμαστε στο σωστό δρόμο πάνω που αρχίζαμε ν’ αμφιβάλλουμε: «Αγιος Αντώνιος – Ενετικός Πύργος». Το τέλος της διαδρομής μας. Μετά από πορεία δύο περίπου ωρών φτάνουμε στο εκκλησάκι, μικρό και με παραπλήσια σάλα, όπως το προηγούμενο, το οποίο ξεχωρίζει για τον παλιό καλά διατηρημένο τριώροφο ενετικό πύργο δίπλα του.

Ο Πύργος των Κορνάρων ή Πύργος του Αγίου Αντωνίου βρίσκεται Β.Α του χωριού Μυρσίνη. Είναι ένας μικρός τετράγωνος πετρόκτιστος πύργος που χτίστηκε περί τον 16ο αιώνα και μάλλον χρησιμοποιήθηκε σαν παρατηρητήριο κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας. Είναι πιθανό να ανεγέρθηκε σαν οχυρή κατοικία (πυργόσπιτο), κάτι το οποίο συνήθιζαν οι αρχοντικές οικογένειες της εποχής που ζούσαν στην ύπαιθρο και πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε για προστασία της περιοχής, λόγω των συχνών πειρατικών και τουρκικών επιδρομών. Κατά την επανάσταση ενάντια στους Οθωμανούς του 1897, οι ντόπιοι φοβήθηκαν μήπως οι Τούρκοι καταλάβουν και εκμεταλλευτούν το πύργο και για αυτό προσπάθησαν να τον κατεδαφίσουν με δυναμίτες. Ο πύργος υπέστη σοβαρές ρωγμές και σε μια μεγάλη κακοκαιρία του 1918 ένα μεγάλο τμήμα του κατέρρευσε γκρεμίζοντας εν μέρει και τον παρακείμενο ναό του Αγίου Αντωνίου, πολύ σύντομα όμως ο ναός ξαναχτίστηκε με τη σημερινή μορφή του. Η οικοδόμηση του αρχικού ναού του Αγίου Αντωνίου ανάγεται με επιφύλαξη στη Βυζαντινή εποχή. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει χαραγμένη με το χέρι η φράση «Βιτζεντζο Κορνάρος 1677». Προφανώς δεν πρόκειται για τον ποιητή του Ερωτόκριτου, αλλά για κάποιον συνονόματό του, που μάλλον ήταν και αυτός γόνος της εξελληνισμένης αρχοντικής οικογένειας των Κορνάρων. Στο μεσαιωνικό αυτό graffiti οφείλεται και η ονομασία του πύργου. Τη δεκαετία του 1990 ο πύργος αναστηλώθηκε και είναι επισκέψιμος.



Μετά τις απαραίτητες φωτογραφίες παίρνουμε το δρόμο του γυρισμού τρέχοντας, να προλάβουμε το ηλιοβασίλεμα. Η θέα μάς αποζημιώνει για την κοπιαστική πορεία, καθώς βλέπουμε τον ήλιο να δύει με ‘κάδρο’ το γραφικό εκκλησάκι της Ανάληψης και το νησάκι του Μόχλους και να χάνεται πίσω απ’ τον κόλπο του Μιραμπέλλου. Ξεκουραζόμαστε  στον περίβολο της Ανάληψης και παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής απολαμβάνοντας την ευεργετική δροσιά της επερχόμενης νύχτας, γεμάτοι από ωραίες εικόνες. Στην περιπλάνηση μας στα όμορφα Στειακά χωριά, διανύσαμε περισσότερα από 13χλμ σε 4,5 ώρες, με θερμοκρασία 36 βαθμούς.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων, Μαρία Μετζογιαννάκη

ΧΑΡΤΗΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη, Ελένη Λάμπρου

 

 ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ