ΠΙΣΚΟΚΕΦΑΛΟ -  ΚΟΙΛΑΔΑ ΣΚΛΑΒΕΔΙΑΚΟΥ – ΑΧΛΑΔΙΑ – ΠΛΑΤΥΣΚΙΝΟΣ

Την Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2024 ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου και ο Φυσιολατρικός Ορειβατικός Σύλλογος Σητείας περπάτησαν μαζί στην περιοχή Πισκοκεφάλου Σητείας σε μια πεζοπορία που συνδύαζε όμορφη φύση, γραφικά χωριά και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους.

Ομαδική μας στον θολωτό τάφο Αχλαδίων με τις μασκότ: τον Μάγκα δεξιά και το Παπί αριστερά. Φυσιολατρικός Ορειβατικός Σύλλογος Σητείας κι Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου, η ισχύς εν τη ενώσει!!! Και στην άλλη με καλό!

το βίντεό μας από τον Γιάννη:

Στην κοιλάδα του Σκλαβεδιάκου

Στις 9 το πρωί της Κυριακής στον χώρο συνάντησης μας στο ομώνυμο κεφαλοχώρι, που απέχει 3 χλμ από Σητεία κι υπήρξε φέουδο της ενετοκρητικής οικογένειας των Κορνάρων, μαζευόμαστε γύρω στα 50 άτομα κι απ’ τους δύο συλλόγους, μια δυνατή, θορυβώδης παρέα. Κι η πορεία αρχίζει χωρίς καθυστέρηση! Ακολουθούμε τον χωματόδρομο ως το ρυάκι του χείμαρρου Σκλαβεδιάκου και περπατάμε παράλληλα με αυτό. Ο Δήμος Σητείας μετά τις πρόσφατες πλημμύρες, έχει ανοίξει με μηχανήματα την κοίτη, όμως νερό δεν υπάρχει δυστυχώς ούτε για δείγμα κι αυτή παραμένει ξερή και σκονισμένη. Παρά την άνυδρη χρονιά η κοιλάδα ωστόσο δε χάνει τη γραφικότητά της με τα ψηλά πλατάνια, τους ρίκινους,  τα εσπεριδοειδή, τις ροδιές, τις χαρουπιές, τις ελιές. Ο λευκός ασβεστόλιθος αναδεικνύει όλους τους υπόλοιπους χρωματισμούς της φύσης. Πρώτο σημείο θέασης το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου κι αμέσως από δίπλα ο εγκαταλελειμμένος οικισμός του Σκλαβεδιάκου, που δίνει το όνομα του στον χείμαρρο, με τα εντυπωσιακά ερείπιά του πνιγμένα στην πρωινή χαρά

Προς το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στην κοιλάδα του Σκλαβεδιάκου

Η ομάδα στο εκκλησάκι

Η δυτική πλευρά της κοιλάδας απ' το καμπαναριό της εκκλησίας

Κοιλάδα Σκλαβεδιάκου

Ερείπια οικισμού Σκλαβεδιάκου

Πρωινή χαρά

Ρίζες

Ροδιά, η σταρ της εποχής

Νεραϊδοφωτογραφία του Νίκου Μαράκη

Μετά από μία ώρα πορεία κατεβαίνουμε σε μια κοίτη στρωμένη από πεσμένα φθινοπωρινά φύλλα. Από εδώ θα προσεγγίσουμε τον παραδοσιακό οικισμό του Κυμουριώτη με τα όμορφα αναπαλαιωμένα κτίρια, ένα ιδανικό ησυχαστήριο για τους λιγοστούς κατοίκους, που έρχονται κυρίως Σαββατοκύριακα και διακοπές. Μετά προχωράμε στην παρακείμενη πηγή «Λαψανάρι», όπου τρέχει ακόμα λίγο νερό. Στο καταπράσινο μέρος σώζονται ερείπια νερόμυλων, όμως σήμερα το ρέμα μαζεύεται από γεώτρηση για την ύδρευση της Σητείας κι η εύφορη κοιλάδα ολοένα κι αποστραγγίζεται. 

(κάτω ο Κυμουριώτης, χωριό αναπαλαιωμένο πια με όμορφα σπίτια μέσα στην κοιλάδα, δεσπόζει η εκκλησία του διμάρτυρος Αγίας Τριάδας κι Αγίου Παντελεήμονος)

Η πηγή Λαψανάρι δίπλα στον Κυμουριώτη με πολύ λίγο νερό δυστυχώς!

Κατόπιν θα περάσουμε δίπλα από περβόλια με εσπεριδοειδή και αγροικίες προς το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας σε γειτονικό λόφο. Από εδώ μπορεί κανείς να δει την ομορφιά όλης της κοιλάδας και του Κυμουριώτη, καθώς και τα γειτονικά χωριά της Σκοπής και του Χαμαιζίου, αλλά και το Παρασπόρι αν ανεβεί λίγο ακόμα.

Παλιές αγροικίες με φθινοπωρινά χρώματα

Βγαίνοντας απ' την κοιλάδα, κάτω φαίνεται ο Κυμουριώτης

Ξωκλήσι Αγίας Μαρίνας

Θέα στα γύρω χωριά από Αγία Μαρίνα

Ανεβαίνοντας για Αγία Μαρίνα

Αγροικίες βγαλμένες απ' το παρελθόν

Σκοπή και Χαμαίζι

Στα Αχλάδια και τον θολωτό τάφο

Έπειτα από αγροτικό δρόμο ανεβαίνουμε στα Αχλάδια. Όμορφο ιστορικό χωριό, 9 χλμ από τη Σητεία. Η ομάδα ξεκουράζεται κι ανασυντάσσεται μετά την μισάωρη περίπου ανηφόρα στην κεντρική πλατεία, που έχει αναπαλαιώσει ο δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού, δίπλα στο παλιό δημοτικό και την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Εδώ κάποιοι θα μας αφήσουν, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της ομάδας θα συνεχίσει, κινούμενο από την περιέργειά του να δει τον θολωτό τάφο του Πλατύσκινου!

Ξεκινάμε ξανά περνώντας μέσα από το γραφικό χωριό. Αρχικά από την εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, όπου έγινε σφαγή 300 χριστιανών από τα γύρω χωριά το 1821 -έμεναν πολλοί μουσουλμάνοι εδώ κάποτε, βρίσκεται πιο πέρα και η μισογκρεμισμένη οικεία του Πασά. Έπειτα κατηφορίζοντας στα όμορφα σοκάκια, θα κατευθυνθούμε στην «τούρκικη» συνοικία, τη «Βάγκα», όπου σώζονται οι δύο κρήνες: η παλιότερη οθωμανική του 19^ου αιώνα και μία νεότερη με επιγραφή ανέγερσης το 1932. Κατόπιν θα διασχίσουμε τους παλιούς μαχαλάδες συνεχίζοντας με κατεύθυνση ΒΑ από παλιούς δρόμους με εντυπωσιακές ξερολιθιές ανάμεσα από ελαιώνες, ώσπου να φτάσουμε στο ξωκλήσι του Άγιου Βλάσιου, δίπλα στο αιολικό πάρκο του Πλατύβολου, ενός απ’ τα μεγαλύτερα της Κρήτης.

Ναός Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στην αναπαλαιωμένη κεντρική πλατεία Αχλαδίων

   

Ναός Αγίου Χαραλάμπους, όπου το 1821 Τούρκοι κατέσφαξαν μετά από ενέδρα 300 χριστιανούς απ' τα γύρω χωριά 

Στη παλιά οθωμανική συνοικία "Βάγκα" σώζονται δυο κρήνες: η οθωμανική του 19ου αιώνα κι η νεότερη του 1932.

Όμορφα σοκάκια στα Αχλάδια

Απ' τους πιο δραστήριους συλλόγους της περιοχής

Τα ερείπια της φερόμενης "οικίας του Πασά". Τα Αχλάδια ήταν χωριό με πολύ μουσουλμανικό στοιχείο.

Ακολουθούμε τον παλιό δρόμο με την ξερολιθιά ως το Πλατύσκινο

Εκκλησάκι Αγίου Βλάσση

Σε περίπτωση που δεν ξέρετε πως μοιάζει ο Αγιος Βλάσσιος, γιατί και πολύ γνωστός άγιος δεν είναι. Επίσκοπος Σεβαστειας και γιατρός, βλέπω στην Βικιπαίδεια!

Άγιος Βλάσιος

Θα κατηφορίσουμε μετά προς το ασυνήθιστο για την περιοχή μας μνημείο: τον μνημειακό θολωτό τάφο του Πλατύσκινου: «Ένας κτιστός δρόμος μήκους 9μ. οδηγεί στην είσοδο του τάφου με το μονολιθικό κατώφλι. Ο θάλαμος είναι κυκλικός με διάμετρο γύρω στα 4 μ. κι ύψος άλλο τόσο.  Ο θόλος είναι κτισμένος με μεγάλους ογκόλιθους και έχει σχήμα σχεδόν κωνικό. Ακριβώς απέναντι από την κύρια είσοδο υπάρχει μια μικρότερη ενός ανολοκλήρωτου πλευρικού θαλάμου. Είναι της υστερομινωικής εποχής φτιαγμένος ενδεχομένως από μυκηναίους τεχνίτες κι οπωσδήποτε κατ’ επίδραση της μυκηναϊκής τέχνης. Ανασκάφηκε το 1939 από τον Νικόλαο Πλάτωνα και μέσα βρέθηκαν 3 σαρκοφάγοι κι αρκετά αγγεία». Ευχαριστούμε την κυρία Μεταξία Τσιποπούλου για τις πληροφορίες που μας έδωσε και τις προτροπές για την ανάδειξη και συντήρηση του χώρου.

Από τον τάφο φαίνεται όλη η πόλη της Σητείας με τα παράλια της!

Στο Πισκοκέφαλο του Βιτσέντζου Κορνάρου

Εδώ η παρέα θα θαυμάσει το εντυπωσιακό μνημείο, που αντιστέκεται στη φθορά εδώ και 3,5 χιλιάδες χρόνια κι έπειτα θα κατηφορίσει ως το Πισκοκέφαλο. Δυστυχώς το σπίτι και ο νερόμυλος του ποιητή του Ερωτόκριτου, δεν είναι ανοικτά για το κοινό λόγω φθορών απ’ τον πρόσφατο σεισμό, αλλά μας παρηγορεί η φημισμένη πλατεία με τα καφενεδάκια και τις ταβέρνες, που υπόσχεται άλλες συγκινήσεις.

Προς Πισκοκέφαλο, τη γενέτειρα του Βιτσέντζου Κορναρου, ποιητή του Ερωτόκριτου

Ωραίες γωνιές στο Πισκοκέφαλο

Κι εντυπωσιακά παλιά κτίρια

Αν και όχι ιδιαίτερης δυσκολίας η σημερινή πεζοπορία, ωστόσο την απόσταση των 15 χλμ και μικρή δεν την λες. Ευχαριστούμε τις αρχηγούς των δύο συλλόγων: Μαρία Γιαλίζη και Μαρία Μετζογιαννάκη, που συνεργάστηκαν άψογα κι ευχόμαστε να ξαναπερπατήσουμε σύντομα μαζί στις ομορφιές της ανατολικής Κρήτης.

Μαρία Γιαλίζη και Μαρία Μετζογιαννάκη συνεργάστηκαν για να οδηγήσουν την πολυπληθή ομάδα σε αυτά τα όμορφα μέρη, με το μπλουζάκι του Γεωπάρκου, για να μην ξεχνιόμαστε!

ΑΡΧΗΓΟΣ:  Μαρία Γιαλίζη, Μαρία Μετζογιαννάκη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:    Γιάννης Πάγκαλος, Μαρία Μετζογιαννάκη, Παναιώτης Ευδαίμων, Νίκος Μαράκης

ΚΕΙΜΕΝΟ-  ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ:   Μαρία Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος

ΧΑΡΤΗΣ  ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ:    Γιάννης Πάγκαλος

Με την υποστήριξη του Wikiloc

 ΚΟΙΛΑΔΑ ΣΚΛΑΒΕΔΙΑΚΟΥ ΣΗΤΕΙΑΣ 

ΜΕ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ!💧💧💦💨

Όταν οι καιρικές συνθήκες προβλέπονται ακραίες με δυνατές ριπές ανέμου και βροχή, τότε πρέπει να είναι κανείς ..εθισμένος στην πεζοπορία, για να αποφασίσει να βγει απ’ το σπίτι του. Τέτοιοι αποδείχτηκαν οι 8 …‘αδιάβροχοί’ του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, που μαζεύτηκαν στο Πισκοκέφαλο Σητείας με σκοπό να διασχίσουν την κοιλάδα του Σκλαβεδιάκου την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2022.

Υπήρχε πρόβλεψη αποβραδίς για  επιδείνωση του καιρού μετά τις δύο. «Προλαβαίνουμε - δεν προλαβαίνουμε»! Όμως με το ξεκίνημά μας στις 9 η ώρα είχε ήδη αρχίσει το ψιλόβροχο. Τα πρώτα μέτρα κυλούσανε αργά με σταματήματα –δεν το ‘χαμε πάρει απόφαση ακόμα. Αέρας  ωστόσο δε φυσούσε και γρήγορα ξεπεράσαμε τους ενδοιασμούς μας. Αρχίσαμε κιόλας να το διασκεδάζουμε. Το τοπίο ήταν εξαιρετικής ομορφιάς και του πήγαινε τοοοόσο η βροχή!

ΕΝΑΡΞΗ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ

Κατηφορίζουμε λοιπόν το τσιμεντόδρομο  απέναντι από το βενζινάδικο και περπατάμε παράλληλα στη ρεματιά. Περνάμε από κατοικίες, περιβόλια, πορτοκαλεώνες.  Συζητάμε για τις πρόσφατες πλημμύρες της Σητείας, καθώς βλέπουμε ακόμα σωρούς από πέτρες στις άκρες του δρόμου. Σε μισή ώρα περίπου φτάνουμε στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Έχει υπόστεγο, αλλά τι να το κάνουμε; Θα βραχούμε που θα βραχούμε!

Ξωκλήσι Αγίου Νικολάου (φώτο αρχείου με ηλιόλουστο καιρό)

Δίπλα είναι ο εγκαταλελειμμένος οικισμός του Σκλαβεδιάκου με τα ερειπωμένα σπίτια του να δείχνουν ότι πέρασε στιγμές δόξας στο παρελθόν. Συζητάμε για το όνομά του, που ίσως δείχνει κατοίκηση Σλάβων. Σίγουρα ήταν χωριό την εποχή της Τουρκοκρατίας, όπως αναφέρεται σε τοπικό θρύλο. Τώρα τα ερείπια του τα ‘χουν σκεπάσει περικοκλάδες πρωινής χαράς!

Σκλαβεδιάκος 

Συνεχίζουμε ακόμα λίγο στο χωματόδρομο κι έπειτα κόβουμε κάτω προς την κοίτη του χειμάρρου. Περνάμε από τσιμεντόδρομο, τσακισμένο απ’ την πρόσφατη πλημμύρα. Η καταστροφή, που προκάλεσε η ορμή του νερού, μας αφήνει άφωνους!

Εμφανή τα ίχνη της πρόσφατης καταστροφικής πλημμύρας  

ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ ΣΚΛΑΒΕΔΙΑΚΟΥ

Για μία και βάλε ώρα θα περπατάμε πάνω στις κροκάλες της ρεματιάς, η οποία άλλοτε απλώνει άλλοτε στενεύει. Αλλού περνά εύκολα, αλλού πρέπει να παραμερίσουμε βάτα, καλάμια, κισσούς, για να βρούμε διέξοδο. Το μέρος είναι άγριο κι αυτή είναι η ομορφιά του. Προχωρώντας αυξάνεται κι η ποσότητα του νερού, που ρέει και σχηματίζει μεγάλες ‘κολύμπες’, όπου επιπλέουν τα φθινοπωρινά φύλλα των πλατανιών, έτσι κι αλλιώς στρωμένα σαν χαλί στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής. Πράσινα βρύα, έχουν ζώσει βράχους και ξερολιθιές. Ρίζες δέντρων ξεθαμμένες απ’ το νερό  ελίσσονται σαν φίδια στα πόδια μας.  Αλλού δέντρα ολόκληρα πεσμένα κάθετα στο ποτάμι ξεριζωμένα από κάποια πλημμύρα! Που και που μερικές ανθρώπινες κατασκευές: καταπότες για μεταφορά νερού, τεχνητοί φράχτες για να σχηματίζονται στέρνες , ξερολιθιές, ένας παλιός νερόμυλος τυλιγμένος στους κισσούς. Και κήποι με εσπεριδοειδή και ρόδια, που αναρωτιόμαστε, αν τους επισκέπτονται ακόμα οι ιδιοκτήτες τους και πως βρίσκουν διέξοδο ως εδώ. Σκηνικό εντελώς παραμυθένιο. Δεν είναι τυχαίο, πως υπάρχει ο θρύλος ότι ερχόταν οι νεράιδες κι έπλυναν τα ρούχα τους εδώ γύρω.

Παλιός νερόμυλος δίπλα στο περιβόλι του, τυλιγμένος στους κισσούς

Τα βρύα έκαναν κατάληψη στην ξερολιθιά!

Ολόκληρα δέντρα πεσμένα!

Ατέλειωτα περιβόλια με εσπεριδοειδή!!

ΣΤΟΝ ΚΙΜΟΥΡΙΩΤΗ

Σιγά-σιγά πλησιάζουμε τον Κιμουριώτη, το χωριό, που δεσπόζει στην κοιλάδα. Μικρός αλλά πανέμορφος οικισμός, του οποίου τα περισσότερα σπίτια είναι πολύ ωραία αναπαλαιωμένα. Κάτοικο δε συναντήσαμε, αλλά ένας γατούλης κι ένας σκυλάκος μας προϋπάντησαν. Ειδικά ο δεύτερος μας ακολούθησε ως πάνω κι ελπίζουμε να βρήκε ξανά το δρόμο, να γυρίσει πίσω. Περιπλανηθήκαμε στα σοκάκια του χωριού -μεγάλο δεν είναι εξάλλου. Επισκεφτήκαμε την εκκλησία  του – διμάρτυρη, Αγίας Τριάδας και Αγίου Παντελεήμονα. Από τη φίλη, Άννα Κασσωτάκη, μέλος του συλλόγου μας, που κατάγεται από Σκοπή, μαθαίνουμε ότι υπήρχε μια βρύση με ‘τρόμπα’ στη μικρή πλατεία, απ’ όπου έπαιρναν νερό παλιά οι κάτοικοι. Ακόμα ότι κατά τη διάρκεια της Κατοχής εδώ διέμεναν Ιταλοί αξιωματικοί –αυτοί έφτιαξαν το δρόμο που συνδέει το χωριό με τη Σητεία. Επίσης έτρωγαν τα βατράχια, που έπιαναν απ’ τον ποταμό, κάτι που προκαλούσε βέβαια μεγάλη εντύπωση στους ντόπιους. Σήμερα αρκετά σπίτια εδώ έχουν αγοραστεί από ξένους κι έτσι το μέρος γνωρίζει μια νέα ακμή και δεν έχει την εγκατάλειψη του Σκλαβεδιάκου.

Ο γατούλης του Κιμουριώτη με τα δυο διαφορετικού χρώματος μάτια!

Όμορφα αναπαλαιωμένος ο οικισμός.

Ο θόρυβος του νερού μας οδηγεί  στην πηγή Λαψανάρι, δίπλα στον οικισμό, όπου ρέει νερό χειμώνα-καλοκαίρι. Εδώ δίπλα είναι παλιός νερόμυλος και πανέμορφη αγροικία. Πιο πάνω το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας με ωραία θέα στην κοιλάδα από ψηλά. Από εδώ θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε ακόμα πιο βαθειά στο ρυάκι, που γίνεται μικρό ποτάμι, και να φτάσουμε στη Σκοπή, κεφαλοχώρι της περιοχής. Τόσα πράγματα που θα θέλαμε να κάνουμε, αλλά ο καιρός ‘κατεβάζει’ από ΝΔ και τ’ αφήνουμε όλα για μια άλλη φορά.

Πηγή Λαψανάρι

Ο καινούριος μας φίλος!

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΑΧΛΑΔΙΑ

Αποφασίζουμε ν’ ανηφορίσουμε για τα Αχλάδια κι …έχει ο Θεός. Παίρνουμε λοιπόν τον κάθετο χωματόδρομο, που μας οδηγεί στο χωριό σε λιγότερο από μισή ώρα. Επιταχύνουμε το βήμα, σαν να θέλουμε να γλυτώσουμε το πιτσίλισμα του αέρα και της βροχής. Μάταια! Ώσπου να φτάσουμε, έχουμε γίνει ‘παπιά’. Πάνω στην ώρα πέφτουν και στα κινητά τα μηνύματα από τη Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και μας τρομάζουν. 

Στο δρόμο γι' Αχλάδια μάς πήρε και μας σήκωσε.

Εγκαταλείποντας τον οικισμό!

Όλοι ξέρουμε ότι το ταξίδι μας τελειώνει κάπου εδώ. Ο θολωτός τάφος του Πλατύσκινου και η περιδιάβαση στα ιστορικά χωριά, Αχλάδια και Πισκοκέφαλο θα πραγματοποιηθεί μια άλλη φορά. Ευτυχώς ο δρόμος έχει αρκετή κίνηση –περίοδος λιομαζώματος γαρ-. Επιβιβαζόμαστε στα φιλόξενα αγροτικά, που μας μεταφέρουν ως το Πισκοκέφαλο, βρεγμένους ως το κόκαλο, αλλά κι ικανοποιημένους: οκτώ σκανταλιάρικα παιδιά, που μοιράστηκαν κρυφά μια κοπάνα από τη ρουτίνα της καθημερινότητας!

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος, Μαρία Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:Μαρία Μετζογιαννάκη

.