Showing posts with label Κριτσά. Show all posts
Showing posts with label Κριτσά. Show all posts

Sunday 12 March 2023

 ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΡΙΤΣΑΣ

Μια ωραία πεζοπορία στη γειτονική μας Κριτσά πραγματοποίησε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου την Κυριακή 12 του Μάρτη. Συγκεντρώθηκαν περίπου 40 πεζοπόροι, κι αρκετά νέα παιδιά. Μαζί μας και το χαριτωμένο σκυλάκι της Χαράς, ο Μελένιος –όνομα και πράγμα-, που τείνει να γίνει μασκότ της ομάδας.

Η ομάδα στον πεύκο της Μαμούναινας

Ο ΠΕΥΚΟΣ ΤΗΣ ΜΑΜΟΥΝΑΙΝΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ ΤΗΣ ΚΡΙΤΣΑΣ

Αφού λοιπόν παρκάρουμε τα αυτοκίνητά μας στην επαρχιακή οδό Αγίου Νικολάου-Κριτσάς, ξεκινάμε την πορεία μας στις 8.30 το πρωί στο ύψος της Παναγίας Φλερμ (Φιλέρημος). Περνάμε από χωματόδρομους, μονοπάτια, την κοίτη του χειμάρρου και πρώτη μας στάση ο μεγάλος πεύκος της Μαμούναινας. Αυτό το γιγαντιαίο δέντρο σίγουρα δικαιούται τον τίτλο ‘μνημείο της φύσης’, αφού πραγματικά  δεσπόζει στο χώρο. Ακόμα και τα κουκουνάρια του είναι μεγάλα και διαφορετικά με βρώσιμους καρπούς.  Το δέντρο είναι διάσημο κι αγαπητό στους κατοίκους της Κριτσάς. Μια φίλη μάς δίνει την πληροφορία ότι ο προπάππους της το είχε φέρει απ’ τους Αγίους Τόπους. Θυμάται μάλιστα που ως παιδιά πήγαιναν με τα ξαδέρφια της και με πετρούλες έσπαζαν τα σπόρια, για να γευτούν το νόστιμο καρπό.

Έναρξη διαδρομής

Παναγία Φλερμ

Μονοπάτι στον κάμπο της Κριτσάς

Στην κοίτη του χειμάρρου

Κουκουνάρι με καρπούς


Ο πεύκος της Μαμούναινας με φόντο τις άγριες ραπανίδες

Στη συνέχεια διασχίζουμε απ’ άκρη σ’ άκρη τον εύφορο κάμπο της Κριτσάς περνώντας από ελαιώνες σχολιάζοντας το βαρύ κόψιμο των δέντρων. Πολλοί είναι και οι κήποι με τα εσπεριδοειδή φορτωμένα φρούτα. Μια πρόχειρη παράγκα με δύο ενήλικα γουρούνια και τα μικρά τους κερδίζει την προσοχή μας. Στις άκρες των χωραφιών χαρακτηριστικό μοτίβο η ανθισμένη ραπανίδα με άσπρα και ρόδινα ανθάκια. Η κίνησή μας περιμετρικά της Κριτσάς μας προσφέρει θέα του χωριού από πολλές διαφορετικές μεριές.

Ασυνήθιστη στην εποχή μας η εκτροφή γουγουνιών

Εποχή κοψίματος ελιάς
Στο βάθος η Κριτσά
ΠΡΟΣ ΤΟ ΒΟΡΘΙ

Επόμενη στάση χωμένο μες τα ελαιόδεντρα το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου, της ίδιας εποχής και σχολής με την Παναγία την Κερά. 

Ξωκλήσι Αγίου Κωνσταντίνου

Ο κάμπος της Κριτσάς από τον Άγιο Κωνσταντίνο

Η Κριτσά απ' το ίδιο ξωκλήσι
Λίγο πιο πάνω ο ναός του Τιμίου Σταυρού. Εκεί κοντά μια παλιά πέτρινη στέρνα γεμάτη με νερό, για τις ανάγκες γεωργών και κτηνοτρόφων της περιοχής. 

Πετρόκτιστη στέρνα-λίμνη σε χρήση από τη μινωική εποχή

Ξωκλήσι Τιμίου Σταυρού
Ανηφορίζουμε, παίρνουμε το δρόμο προς Λατώ κι έπειτα δεξιά τον χωματόδρομο προς τη θέση Κλεισίδια. Μια μικρή κατηφορίτσα μας δίνει θέα στο περίφημο Βορθί, ένα μικρό εύφορο λεκανοπέδιο, περίκλειστο από ψηλά βουνά. Ποιος ξέρει ποιες γεωλογικές κινήσεις στο παρελθόν προκάλεσαν αυτό το ‘κάθισμα’-βύθισμα του εδάφους εδώ! Στο κέντρο του διακρίνουμε μια λιμνούλα με νερό και προβατάκια να σεργιανίζουν στις όχθες της.

Βορθί

Λακκούβα με νερό στο κέντρο του λεκανοπεδίου

Το Βορθί, κάθισμα του εδάφους-λεκανοπέδιο

Στο δρόμο προς Βορθί
ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΣΑ

Κατά το μεσημεράκι πλησιάζουμε το ιστορικό χωριό της Κριτσάς από ΒΔ. Πρώτη στάση ο Συνεταιρισμός Γυναικών, περίφημος για τα παραδοσιακά χειροποίητα προϊόντα. Είναι κλειστά τις Κυριακές, αλλά ανοίγει ειδικά για μας. Παίρνουμε στο χέρι τις έτοιμες ήδη μυζηθρόπιτες, αγοράζουμε κι άλλα τοπικά προϊόντα κι αναχωρούμε.

Παραδοσιακή μυζηθρόπιτα με μέλι

Στο προαύλιο του Συνεταιρισμού Κριτσάς

Πολλά τα χειροποίητα παραδοσιακά προϊόντα
Περνώντας από δρομάκια ξεχασμένα, ανάμεσα σε παλιά σπίτια, ανηφορίζουμε για την επόμενη στάση μας το Μουσείο «Σπάνιων κι ενδημικών φυτών ‘Ροδάνθη’» -από το όνομα της γνωστής Κριτσωτοπούλας, ηρωίδας της περιοχής, που ντύθηκε άντρας και πολέμησε στο πλευρό του καπετάν Καζάνη-. Ο ιδιοκτήτης, Γιώργος Αφορδακός, τόσα χρόνια το εμπλουτίζει και το συντηρεί με προσωπικό κόπο και μεράκι. Μορφή κι ο ίδιος της σύγχρονης ιστορίας της περιοχής –ο καλύτερος κρητικός μαραθωνοδρόμος, όσον αφορά την επίδοση, μέλος επί σειρά ετών της ελληνικής εθνικής ομάδας στίβου και της εθνικής ομάδας ενόπλων δυνάμεων εκπροσωπώντας την ελληνική αστυνομία με πλήθος διεθνών διακρίσεων! Κι όμως ο μεγάλος αυτός αθλητής είναι τόσο απλός και φιλικός άνθρωπος. Μας υποδέχεται με χαρά και μας έχει ετοιμάσει ‘βραστάρι’ από ντόπια βότανα. Στην φιλόξενη βεράντα του με λογιών-λογιών φυτά θα φάμε τις μυζηθρόπιτες με ντόπιο μέλι κι έπειτα θα μας δείξει με μάτια που λάμπουν ορισμένα από τα ξεχωριστά εκθέματά του: απολιθώματα προϊστορικών ζώων και φυτών. Έπειτα θα περάσουμε για μια γρήγορη ξενάγηση στους μικρούς, αλλά προσεγμένους χώρους του Μουσείου, που θέλει κανείς μέρες για να τους εξερευνήσει σε βάθος.


Ακούγοντας τον Γιώργο Αφορδακό στην φιλόξενη βεράντα του

Υφαντά και παραδοσιακές φυτικές βαφές 


Η φιλόξενη βεράντα της 'Ροδάνθης'
Ωστόσο ο καιρός κατεβάζει, αρχίζουμε να κρυώνουμε και πρέπει να αρχίσουμε το περπάτημα, γιατί έχουμε ακόμα δρόμο. Περνάμε λοιπόν μέσα από τα σοκάκια της Κριτσάς με πολλά όμορφα αναπαλαιωμένα κτίρια και φτάνουμε στην παλιά δίκλιτη εκκλησία του Αφέντη Χριστού, όπου σώζονται εντυπωσιακές τοιχογραφίες των αρχών του 12ου αιώνα από τη Δευτέρα Παρουσία, καθώς και μία σπάνια -για εκκλησία- απεικόνιση του κτήτορά της, του ευγενούς Χωνιάτη. Στον περίβολο του ναού υπάρχουν κι αρκετοί τάφοι.

Σοκάκια της Κριτσάς

Καμάρα

Κριτσά

Αφέντης Χριστός

Τοιχογραφία με Δευτέρα Παρουσία

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Το δίλημμα αν πρέπει να ολοκληρώσουμε την προγραμματισμένη πεζοπορία μας ή να τη συντομέψουμε, καθώς η ώρα έχει περάσει και κάποιοι απ’ την πολυμελή ομάδα κουράστηκαν,  ήρθαν να το ξεκαθαρίσουν οι πρώτες σταγόνες της βροχής. Δε μας μένει λοιπόν απ’ το να κόψουμε μέσα απ’ το χωριό και να κατευθυνθούμε στ’ αυτοκίνητα. Η επιλογή αυτή μας φέρνει μπροστά απ’ την Κάτω Βρύση του χωριού κι από τη διάσημη (από τις παλιές κινηματογραφικές ταινίες) και πολύ ιδιαίτερη Παναγία την Κερά. Η εκκλησία αυτή, παλιό μοναστήρι, απ’ τα πιο σημαντικά βυζαντινά μνημεία της Κρήτης, του 13ου -14ου αιώνα, είναι χάρμα οφθαλμών καθώς απλώνεται πολύ στον οριζόντιο άξονα και δίνει μια στιβαρότητα χωρίς ωστόσο να στερείται ομορφιάς. Η χαρά του φωτογράφου! Την εικόνα συμπληρώνουν πανέμορφα μικρά γαλάζια ‘κρινάκια’ του είδους moraea sisyrinchium –όπως με πληροφορεί ο φίλος μας ο Μαρίνος-.  

Κρινάκια moraea sisyrinchium

Παναγία η Κερά
Φτάνουμε στ’ αυτοκίνητά μας, ενώ η βροχή έχει κοπάσει προσωρινά. Με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι παρά  το γεγονός ότι κόψαμε δρόμο έχουμε ήδη διανύσει 18 χιλιόμετρα σε συνολικό χρόνο 6 ωρών (4,5 ώρες χωρίς τις στάσεις)!
Ο αρχηγός, Γιώργος Πόθος. Ευχαριστούμε πολύ!

Ευχαριστούμε πολύ: τον Συνεταιρισμό Γυναικών Κριτσάς, που άνοιξε για το χατίρι μας κυριακάτικα και μας κέρασε ντόπιες λιχουδιές, ώσπου να γίνουν οι μυζηθρόπιτες. Τον Γιώργο τον Αφορδακό για τη φιλοξενία του και την ξεχωριστή τιμή, που μας έκανε, να μοιραστεί τις γνώσεις του μαζί μας, αλλά και για την προσφορά του στον τόπο μας, τόσο σαν αθλητή όσο και σαν φυσιοδίφη. Την Πόπη Μπρόκου, που μας άφησε πλήθος καλούδια, για να κεραστούμε κατά την παραμονή μας στο χωριό. Και πάνω απ’ όλα τον πάντα χαμογελαστό και πρόθυμο να μας εξηγήσει το καθετί αρχηγό μας, τον Γιώργο τον Πόθο.

Ωραία ήταν και σήμερα. Δεν πειράζει που μας διέκοψε η βροχή, την έχει ανάγκη ο τόπος μας.

Η μασκότ μας, ο Μελένιος

ΑΡΧΗΓΟΣ: Γιώργος Πόθος

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣΓιάννης Πάγκαλος, Παναγιώτης Ευδαίμων, Γιώργος Αρναουτάκης, Γεωργία Λαμπράκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Μ. Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος


ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ:

Powered by Wikiloc

Sunday 14 November 2021

Πεζοπορία στο ΜΟΝΟΠΑΤΙ από ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΚΑΘΑΡΟΥ προς ΚΡΙΤΣΑ

 Στο παλιό, λιθόστρωτο μονοπάτι που ενώνει το οροπέδιο Καθαρού με το κεφαλοχώρι της Κριτσάς περπάτησε η ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, την Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2021


Μοιραστήκαμε μια εύκολη πεζοπορία, ακολουθώντας την διαδρομή που για αιώνες έχουν χαράξει τα βήματα των κατοίκων της περιοχής και απολαύσαμε την ξεχωριστή ομορφιά της φύσης.





Νωρίς το πρωί της Κυριακής ξεκινήσαμε για το κοντινό μας οροπέδιο. Ο καιρός ιδανικός για δραστηριότητες στη φύση, με μέτρια θερμοκρασία και ελαφρά συννεφιασμένο ουρανό. Απολαμβάνουμε την διαδρομή όπως οδηγούμε τα αυτοκίνητα μας προς την αφετηρία, με την εκπληκτική θέα προς τον Μεραμπελιώτικο κόλπο και το υπέροχο ορεινό τοπίο, με τους επιβλητικούς πρίνους και τα φυσικά γλυπτά από γκρίζα πέτρα.

Αφήσαμε τα αυτοκίνητα μας πριν από τον οικισμό του ‘Αβδελιακού’ που βρίσκεται στην είσοδο του οροπέδιου και ξεκινάμε την πεζοπορία από την θέση ‘Δάμακας’. Αρχίζουμε περπάτημα από υψόμετρο 1.215μ για να καταλήξουμε μετά από 4,5 ώρες στην Κριτσά, που βρίσκεται σε υψόμετρο 272μ. Καλύπτουμε υψομετρική διαφορά κατάβασης 954μ βαδίζοντας πάνω στο παλιό μονοπάτι, που χρονολογείται από την εποχή των Μινωιτών.



Τις προηγούμενες δεκαετίες ήταν η κύρια οδική αρτηρία, που χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι από και προς το οροπέδιο. Το φανερώνει το καλοφτιαγμένο καλντερίμι που διατηρείται ακόμη σε μεγάλο μήκος, τα πετρόκτιστα, πλευρικά τοιχία στήριξης και κυρίως το πλάτος του μονοπατιού, που σε αρκετά σημεία είναι 3μ. ή για τα δεδομένα της τότε εποχής πλάτος αρκετό για να χωράνε δυο φορτωμένα γαϊδούρια.



Το μονοπάτι έχει μήκος περίπου 9χλμ και είναι ευδιάκριτο και σε αρκετά καλή κατάσταση (είχε επισκευαστεί πριν κάμποσα χρόνια), ιδανικό για πεζοπορία. Διασχίζει το δάσος της Κριτσάς, που είναι κατάφυτο με κυπαρίσσια, πρίνους, ασφένταμους, αζίλακες και αμπελιτσές και στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής η θέα είναι μοναδική.





Ακολουθούμε διαρκώς κατηφορική πορεία με ήπια κλίση. Διασχίζουμε το γνώριμο ορεινό τοπίο, με τους θεόρατους πρίνους και τα ριζωμένα βράχια. Τα χειμωνιάτικα αγριολούλουδα ξεπροβάλουν ανάμεσα από τις πέτρες και εντυπωσιάζουν με την απέριττη ομορφιά τους. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουμε κρόκους και κολχικά. Και φυσικά τα πάντα παρόντα στη περιοχή αιγοπρόβατα, που μας παρακολουθούν με αδιαφορία.  





Το μονοπάτι ξεδιπλώνεται φιδογυριστά μέσα στο δάσος, αν και σε κάποια σημεία ο σύγχρονος αυτοκινητόδρομος το έχει εξαφανίσει. Φτάνουμε στη θέση ‘Αστιβιδωπό’ και κάνουμε σύντομη στάση στον καλαίσθητα διαμορφωμένο χώρο που φιλοξενεί τις υπαίθριες εκδηλώσεις του καλοκαιριού. Συνεχίζουμε κατηφορικά κάτω από τα πανύψηλα δέντρα, ενώ μπροστά μας απλώνεται ο καταπράσινος κάμπος και η θάλασσα στο βάθος.


Σύντομα διακρίνουμε το όμορφο χωριό της Κριτσάς, που αποκαλύπτεται σταδιακά ανάμεσα από δύο βραχώδεις βουνοπλαγιές. ΄Οσο πλησιάζουμε, ξεπροβάλουν και οι δυο γειτονιές του χωριού, που ξεχωρίζει κάτασπρο ανάμεσα στον κάμπο με τα λιόδεντρα. 




Διασχίζουμε την γειτονιά ‘Κουκίστρες’ και περιπλανιόμαστε στα γραφικά δρομάκια του χωριού, που τα τελευταία χρόνια είναι αγαπημένος προορισμός ντόπιων και αλλοδαπών επισκεπτών. Καταλήγουμε στο parking, όπου περιμένουμε τους οδηγούς να επιστρέψουν στο οροπέδιο για να παραλάβουν τα αυτοκίνητα τους, με την ικανοποίηση ότι βαδίσαμε στα χνάρια των Μινωιτών!

ΑΡΧΗΓΟΣ:   Λεωνίδας Κλώντζας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:  Γιάννης Πάγκαλος, Λεωνίδας Κλώντζας

ΒΙΝΤΕΟ:  Γιάννης Πάγκαλος

ΧΑΡΤΗΣ:    Γιάννης Πάγκαλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Ελένη Λάμπρου

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ 

Powered by Wikiloc