Showing posts with label Πλάκα Ελούντας. Show all posts
Showing posts with label Πλάκα Ελούντας. Show all posts

Sunday 5 June 2022

Πεζοπορία ΑΝΩ ΠΙΝΕΣ – ΦΑΡΑΓΓΙ ΧΑΥΓΑ - ΠΛΑΚΑ ΕΛΟΥΝΤΑΣ

Την Κυριακή 5 Ιουνίου 2022 ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου πραγματοποίησε μία κυκλική διαδρομή από Πινές για Πλάκα Ελούντας μέσω του φαραγγιού του Χαυγά. Διαδρομή γνωστή, ξεκούραστη, κοντά στην περιοχή μας.


Ξεκινάμε από Άγιο Νικόλαο με ΙΧ με κατεύθυνση προς Ελούντα κι από κει δυτικά κι ανηφορικά, περνώντας από Άνω Ελούντα, φτάνουμε και παρκάρουμε τ’ αυτοκίνητα μας στις Πάνω Πινές. Εκεί θαυμάζουμε το Μυλοτόπι του οικισμού, δηλαδή τους μύλους σε σειρά στην πλαγιά του λόφου, ένδειξη ότι στο παρελθόν εδώ φυσούσε πολύ κι η κινητήρια δύναμη του αέρα χρησιμοποιούνταν απ’ τους κατοίκους στην άλεση των σιτηρών. Πολλοί μύλοι είναι σε καλή κατάσταση κι αναπαλαιωμένοι. Τα πιτσιρίκια της παρέας, η Μυρτώ κι ο Μανόλης, θυμούνται που έχουν έρθει επίσκεψη με το Δημοτικό σε κάποιον απ’ αυτούς, για να δουν πως δουλεύει και να φτιάξουν το δικό τους ψωμί! 

Ανηφορίζουμε απ’ το χωριό με φαρδύ λιθόστρωτο μονοπάτι, που ένωνε παλιά τα χωριά με Φουρνή, Πλάκα, Ελούντα και άλλα κέντρα της περιοχής. Η ανηφόρα είναι μικρή αλλά απαιτητική, γιατί παρά τον ισχυρό βοριά, η ζέστη μας θυμίζει ότι έχουμε μπει στο καλοκαίρι. Στη συνέχεια παίρνουμε αγροτική οδό, στις άκρες της οποίας έχει ξερολιθιά κι απ’ τις δυο μεριές, σημείο κατατεθέν της περιοχής, αφού τέτοια ‘περιτειχισμένα’ μονοπάτια θα ακολουθήσουμε και στο φαράγγι σε λίγο. Εξάλλου επί Τουρκοκρατίας, το φαράγγι του Χαυγά αποτελούσε την κεντρική αρτηρία σύνδεσης του Άνω Μεραμπέλλου με την Σπιναλόγκα κι έπρεπε να είναι προσεγμένο. Δυστυχώς σήμερα θέλει ένα πολύ γερό καθάρισμα, καθώς έχει καταληφθεί από χαμηλή βλάστηση, αλλά και τα κλαδιά των δέντρων πλέκονται στα μαλλιά και πρέπει συνεχώς να σκύβεις και να προσέχεις.



Κατά τη διάρκεια της διαδρομής ακούω γύρω μου τους περιπατητές να σχολιάζουν, πως κάποτε αυτή η περιοχή ήταν φτωχική, επειδή είχε πολλή πέτρα και καθόλου νερό. Τα προϊόντα της ήταν χαρούπια, που αντέχουν στην ξηρασία κι αλάτι, απ’ τις αλυκές πιο χαμηλά. Πάντως οι παλιότεροι, σκέφτομαι, βρήκαν δουλειά να κάνουν με τις πέτρες, που είχαν σε αφθονία, δημιουργώντας τα εντυπωσιακά αυτά μονοπάτια με την υψηλή περίφραξη κι όσο κατεβαίνουμε στο φαράγγι και τα δέντρα μας σκιάζουν, παρατηρώ ότι πολλά απ’ αυτά είναι όντως χαρουπιές, οι οποίες φέτος μάλιστα φέρουν πολύ καρπό. Δυστυχώς η Αγγελική δίπλα με ενημερώνει ότι έχουν προσβληθεί από αρρώστια, γι’ αυτό πολλά κλαδιά τους είναι ήδη ξερά. Ένα άλλο δέντρο που ευδοκιμεί εδώ είναι βέβαια το πρίνο. Τη μικροβλάστηση τη συμπληρώνουν θυμάρια, αγκαραθιές, ασπάλαθοι (που κάνουν τη ζωή δύσκολη σε όσους ήρθαν με σορτσάκι), όμως την παράσταση κλέβουν αρχικά οι άρτυκες με το δεμένο σαν πασατέμπο καρπό τους να στραφταλίζει στον πρωινό ήλιο και περισσότερο τα γιγάντια ανθισμένα γαϊδουράγκαθα (onopordum) με τα μαβιά άνθη τους, στα οποία βρίσκει κανείς λουφαγμένα ότι ζούδια μπορείς να φανταστείς: έντομα, μέλισσες, σκαθάρια, χοχλιούς, πεταλούδες. Είναι τόσο ψηλά που φτάνουν ως το στήθος μας, δε χρειάζεται καν να σκύψουμε να τα φωτογραφίσουμε. Υπάρχουν ‘δάση’ απ’ αυτά, τα ευνοεί εδώ η περιοχή, καθώς φαίνεται. Οι φίλοι μας, οι Γάλλοι, μας πληροφορούν ότι στη Γαλλία το ταπεινό αυτό είδος είναι υπό προστασία. Μια σύντομη έρευνα στο διαδίκτυο δικαιολογεί την ενέργεια αυτή: το είδος έχει ευρεία φαρμακευτική χρήση τα τελευταία χρόνια!


Πρώτη στάση για ξεκούραση κάτω απ’ τη σκιά των πρίνων σε χώρο με πολλές στρογγυλές πέτρινες ‘δεξαμενές’, καμίνια, μας ενημερώνει ο αρχηγός μας, ο Λεωνίδας, που ξέρει πολύ καλά την περιοχή. Στις περίτεχνες αυτές κατασκευές οι πρόγονοί μας με πολύ κόπο και με ομαδική εργασία παρήγαγαν τον ασβέστη, υλικό απαραίτητο για το επίχρισμα των σπιτιών, αλλά και για την υγιεινή. Η παραγωγή γινόταν το καλοκαίρι, γιατί η φωτιά που άναβαν γύρω απ’ τα καμίνια έπρεπε να σιγοβράζει για καιρό και να μην πέσει βροχή, να τους τη σβήσει και να πάει τζάμπα ο κόπος. Τα καμίνια στηνόταν δίπλα σε μέρη που είχαν πέτρες, αλλά και ξυλεία για την πυρά, ενώ οι εμπλεκόμενοι κοιμόταν τριγύρω κάνοντας βάρδιες, για να μη σβήσει η φωτιά. Διαδικασία που έπαιρνε μέρες!!! Δεύτερη στάση λίγο πιο χαμηλά στο φαράγγι. Εδώ εντυπωσιάζουν τα σπηλιαράκια των βράχων και οι πέτρινοι περίβολοι γύρω τους. Πολύ μικρά για μαντριά πάντως, ποιος ξέρει ποια συγκεκριμένη ανάγκη εξυπηρετούσαν;




Ακολουθώντας την κοίτη του φαραγγιού, περνάμε κάτω απ’ τον οικισμό του Χαυγά και μετά από δύο ώρες πορείας βγαίνουμε λίγο πριν την Πλάκα της Ελούντας, όπου συναντάμε το πρώτο μας σύγχρονο μαντρί. Όσο τουριστική κι αν είναι μια περιοχή οι βοσκοί και τα ζωντανά τους μας θυμίζουν πάντα ότι είμαστε στην Κρήτη. Εδώ λόγω του αέρα δεν θα κατηφορίσουμε στο τουριστικό χωριό για μπάνιο, αλλά θα πάρουμε την ανηφορίτσα για την αφετηρία μας από αγροτικό δρόμο. Η θέα από δω αρχικά στη Σπιναλόγκα και στη συνέχεια στο σχίσμα και το κανάλι της Ελούντας είναι μαγευτική, αν και η ατμόσφαιρα δεν είναι τόσο διαυγής, όσο θα θέλαμε.




Φτάνουμε στις Πινές σε λιγότερο από μια ώρα. Από εδώ άλλοι θα κατευθυνθούν για μια βουτιά στην Ελούντα ή την Πλάκα κι άλλοι προτιμούν την ασφαλή λύση μιας μπυρίτσας. Ο έτερος αρχηγός μας, ο Γιώργος, που κατάγεται απ’ την περιοχή, μας προτείνει το καφενεδάκι της Μάτας στην Άνω Ελούντα. Εδώ θα τσουγκρίσουμε τα ποτήρια μας και μετά από προτροπή της φιλόξενης Ανθούλας θα περιηγηθούμε και στο εσωτερικό του καφενείου να φωτογραφίσουμε τους τοίχους, καλυμμένους από έντυπες παλιές διαφημίσεις μιας άλλης εποχής.


Διασχίσαμε, 16 πεζοπόροι, γύρω στα 7,5 χιλιόμετρα σε 3 περίπου ώρες με υψομετρική διαφορά 250 μέτρα, μια μικρή προπόνηση για μεγαλύτερες πεζοπορίες. Ευχαριστούμε πολύ τους αρχηγούς μας, συμβολικό δίδυμο, το παρελθόν και το μέλλον του Συλλόγου: Λεωνίδα Κλώντζα και Γιώργο Αρναουτάκη

ΑΡΧΗΓΟΣ: Λεωνίδας Κλώντζας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος   

ΧΑΡΤΗΣ: Γιώργος Αρναουτάκης

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Ελένη Λάμπρου 

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ
Powered by Wikiloc

Sunday 9 January 2022

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΚΑΝΑΛΙ ΕΛΟΥΝΤΑΣ - ΠΛΑΚΑ

Από νωρίς το πρωί της Κυριακής 9 Ιανουαρίου 2022 το messenger είχε πάρει φωτιά! Προβληματισμένοι όλοι απ’ τις αναγγελίες για την επιδείνωση του καιρού. Να πάμε; Να μην πάμε; Τελικά πήραμε την απόφαση, αφού ο Γιώργος απ’ την Ελούντα, μας διαβεβαίωσε ότι ο καιρός εκεί ήταν καλός. Μαζευτήκαμε λοιπόν στο κανάλι οκτώ μόλις πεζοπόροι από διάφορα μέρη του νομού, αποφασισμένοι να μην περάσουμε κι αυτήν την Κυριακή στο σπίτι.





Δυστυχώς η βροχή αρχίζει με το που φτάνουμε. Φοράμε τις νιτσεράδες και τ’ αδιάβροχά μας, γελάμε όταν αντικρίζουμε ο ένας τον άλλο τυλιγμένο σαν κρεμμύδι κι εμπρός! Δεν είμαστε ολότελα σίγουροι ότι θα φτάσουμε στον προορισμό μας, αλλά η συννεφιασμένη μέρα είναι μαγική κι ο χειμωνιάτικος κόλπος της Ελούντας ονειρεμένος. 

Το τοπίο ιδανικό για φωτογραφίες. Ο Γιώργος μας κάνει τον ξεναγό: «Αυτοί οι μύλοι δεν είναι συνηθισμένοι, είναι ‘πολυκαιρίτες’, δηλαδή έχουν μηχανισμό περιστροφής πάνω κι εκμεταλλεύονται τον αέρα ό,τι καιρό κι αν κάνει. Από κει είναι οι αλυκές, τα ‘τηγάνια’ όπως τα λέμε εδώ. Κάποτε γνώρισαν μεγάλες δόξες. Ήταν το χρυσωρυχείο της περιοχής. Παρήγαγαν ποσότητα αλατιού ίση με πάνω απ’ το μισό της συνολικής ποσότητας, που χρειαζόταν όλη η Κρήτη. Ελάτε δω να δείτε την ‘βλυχάδα’ (πηγή υφάλμυρου νερού που χύνεται στη θάλασσα). Εδώ έπλυναν τα ρούχα τους παλιά. Υπάρχει και μια άλλη πιο πέρα».




Ακούμε, κοιτάμε, φωτογραφίζουμε, εξερευνούμε. Οι εγκαταλελειμμένες αλυκές αποτελούν σήμερα υγροβιότοπο. Βλέπουμε πλήθος πουλιά. Ένα πεθαμένο στην θάλασσα. Είναι ερωδιός, λέει η Μαρία. Άλλα κάθονται στις λίμνες. Γλάροι πετούν από πάνω μας. Μια ‘χαχαλιά’ όστρακα μαζεύουν απ’ τα ρηχά νερά τα κορίτσια απ’ την Ιεράπετρα. Πιο πέρα μια έκπληξη μας περιμένει. Η θάλασσα έχει ξεβράσει ένα μεγάλο καλαμάρι, ίσαμε 30 εκατοστά, στα ρηχά. Φρεσκοπεθαμένο,  το μελάνι του χύνεται ακόμα, τα δυο του πλοκάμια, αποκομμένα πλέουν παραδίπλα. Κρίμα!

Μ’ αυτά και μ’ αυτά παίρνει ώρα να φτάσουμε στην άλλη άκρη της Ελούντας, μιας τουριστικής κωμόπολης-φάντασμα τους χειμωνιάτικους μήνες κι η βροχή δυναμώνει. Η πραγματική πεζοπορία τώρα αρχίζει. Περνάμε και την άλλη ‘βλυχάδα’ και παίρνουμε το παραλιακό μονοπάτι για τους τουρίστες, δίπλα στον αυτοκινητόδρομο. Αέρας δεν φυσά, η θάλασσα έχει πήξει. Γραφικές βαρκούλες  αραγμένες μέσα στα μικρά κανάλια. Μεγαλύτερα καΐκια, που σίγουρα μεταφέρουν τους τουρίστες στη Σπιναλόγκα το καλοκαίρι, τώρα ξεκουράζονται στις δέστρες τους. Στο βάθος η χερσόνησος της Κολοκύθας καταπράσινη λόγω της εποχής. Ομορφιά!!!







Μια ενδιαφέρουσα συγκυρία  στον οικισμό Τσιφλίκι, όπου στρίψαμε να δούμε το οίκημα που έμενε κάποτε ο ‘τσιφλικάς’. Βγαίνει τυχαία από το διπλανό σπίτι, ο κύριος Γιάννης Βλάσης, που μας συστήνεται ως ο ιδιοκτήτης. Παίρνει λοιπόν τα κλειδιά του και μας ανοίγει να δούμε το κτίριο. Μισοερειπωμένο, φιλοξενεί τα ζώα του: πρόβατα, κατσίκια, πουλερικά. Εντυπωσιακό, διώροφο με εσωτερική αυλή και πολλά κτίσματα κι εξωτερικό ψηλό πέτρινο τοίχο σαν οχυρό. Ήταν η έδρα του Τούρκου διοικητή της περιοχής. Δόθηκε στην ανταλλαγή γαιών σε Μικρασιάτες πρόσφυγες, η κόρη των οποίων παντρεύτηκε με ντόπιο κι απόγονος τους ο κύριος Γιάννης.  Ευχαριστούμε για την αναπάντεχη ξενάγηση και συνεχίζουμε τη διαδρομή μας.


Λίγο πριν την Πλάκα, μάς παρουσιάζεται η Σπιναλόγκα σαν οπτασία στο στένεμα του κόλπου της Ελούντας. Η βροχή όμως όλο και δυναμώνει και δεν μας αφήνει να χαρούμε τόσο πολύ τη θέα. Η παρέα ‘σπάει΄, καθώς οι πιο βιαστικοί ανοίγουν το βήμα να βρουν  καταφύγιο απ’ τη βροχή.  Φτάνουμε στο ‘Café Porta’, το μόνο ανοικτό στην Πλάκα, όπου σε φιλόξενο περιβάλλον, βγάζουμε τα βρεγμένα μπουφάν  κι αφηνόμαστε στην ηδονή της ζεστής σοκολάτας και της θέας της Σπιναλόγκας να αναδύεται μες απ’ τα σύννεφα και τη βροχή.




Στην πρώτη ανάπαυλα του καιρού, παίρνουμε βιαστικά το δρόμο της επιστροφής. Τελικά κάναμε γύρω στα 12 χιλιόμετρα πάνε κι έλα κι ούτε που το καταλάβαμε! Άλλη μια Κυριακή γεμάτη με δυνατές συγκινήσεις και καλή παρέα.

ΑΡΧΗΓΟΣ: Παναγιώτης Ευδαίμων, Γιώργος Αρναουτάκης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος, Παναγιώτης Ευδαίμων 

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη