ΠΛΑΚΑ ΕΛΟΥΝΤΑΣ – ΒΡΟΥΧΑΣ – ΜΥΡΩΝΙΚΗΤΑΣ – ΑΦΟΡΕΣΜΕΝΟΣ

Μια απολαυστική πεζοπορία στο ΒΔ άκρο του νομού μας πραγματοποίησε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου την Κυριακή 5 Οκτωβρίου από την γραφική Πλάκα Ελούντας απέναντι από τη Σπιναλόγκα ως την κοινότητα του Βρουχά, τον εγκαταλελειμμένο οικισμό του Μυρωνικήτα, το Φάρο του Αφορεσμένου και το παρακείμενο αιολικό πάρκο του Αγίου Ιωάννη και πάλι πίσω! Συνολικά 17 χλμ με ωραία εναλλαγή τοπίων και 28 αποφασισμένους πεζοπόρους!

Ομαδική μας στην μεγάλη πηγάδα κάτω απ' τον Μυρωνικήτα με φόντο τις ακτές και το αιολικό πάρκο!

Ξεκινάμε απ’ το μισοάδειο παρκινγκ της παραλίας της Πλάκας κατά τις 9 η ώρα το πρωί κι ακολουθώντας χωματόδρομους, ασφαλτόδρομους, κατσικόδρομους και παλιά καλντερίμια θα ανέβουμε τα 270 μέτρα περίπου υψομετρικής που μας χωρίζουν από το ψηλότερο σημείο κοντά στο χωριό «Βρουχάς». Το  μέρος φημίζεται για τους ανεμόμυλους καθώς μαστιγώνεται από τους δυνατούς ανέμους, όμως σήμερα ο καιρός μας κάνει το χατίρι: λίγο αεράκι για δροσιά, που κι ένα συννεφάκι για σκιά, ιδανικό σκηνικό για πεζοπορία! Το γραφικό καφενεδάκι  του χωριού είναι φίσκα με κόσμο λόγω Κυριακής μετά την εκκλησία και μας δελεάζει προς στιγμήν!

Ωραία θέα, καθώς ανεβαίνουμε στον κόρφο της Ελούντας!

Βρουχάς, παραδοσιακό χωριό 17 χλμ από Άγιο Νικόλαο και 18 από Νεάπολη. Το όνομά του προέρχεται μάλλον απ' τη λέξη "βρούχος" δλδ μούγκρισμα, πιθανόν απ' το θόρυβο του συνεχώς δυνατού αέρα στην περιοχή, γι' αυτό εξάλλου κι υπάρχουν εδώ πολλοί μύλοι

Έξοδος απ' τον Βρουχά και ΚΑΤΩ: ένας παλιός μύλος στον δρόμο μας (ένας απ' τους πολλούς που έχει η περιοχή)

Με βαριά καρδιά ξεκολλάμε απ’ τον Βρουχά και συνεχίζουμε καθοδική πορεία. Περνάμε από κουφάρια ανεμόμυλων, παλιές δεξαμενές και αγροικίες, μια μεγάλη πηγάδα συλλογής νερού, γεμάτη με χρυσόψαρα  και κάνουμε την πρώτη στάση στον φροντισμένο περίβολο της εκκλησίας της Ανάληψης  του σχεδόν έρημου οικισμού του Μυρωνικήτα. Από εδώ  ακολουθούμε παλιό καλντερίμι, που περνά από ένα πλάτωμα με πάρα πολλές μεγάλες και βαθιές πετρόκτιστες πηγάδες. Εξηγώ στους αλλοδαπούς φίλους μας τη χρήση τους στο παρελθόν και τη σημασία τους στη συλλογή νερού της βροχής σε ένα από τα πιο ξερικά, πετρώδη κι άνυδρα μέρη της Κρήτης. Δεν ξέρω αν κατάλαβαν την αξία του νερού για μας, αφού σε αυτούς δεν έλειψε ποτέ, όμως σίγουρα εντυπωσιαστήκαν από τις μνημειώδεις αυτές κατασκευές!

Χαζεύοντας τη μνημειώδη πηγάδα στον Μυρωνικήτα

Και τα χρυσόψαρά της

Θέσεις για να στέκονται οι στάμνες!!!

Πλατεία Μυρωνικήτα έξω απ' το εκκλησάκι της Ανάληψης, που γιορτάζει μια φορά το χρόνο (21 Μαΐου) μαζεύοντας κόσμο από τα γύρω χωριά

Φεύγοντας απ' τον οικισμό μέσω παλιού καλντεριμιού

Όμορφες παλιές αγροικίες

Ολόκληρη η ομαδική μας πάνω απ' τη μνημειώδη πηγάδα!

Κι άλλη πηγάδα πιο κει

Κατηφορίζουμε κι άλλο  από ‘κατσικομονοπάτια’, ώσπου βρίσκουμε τον αγροτικό παραλιακό δρόμο, που περνάει από την παραλία ‘Μεγάλη Πατσάβρα’ και τη γειτονική ‘Ξεπαπαδιά’ με το εκκλησάκι του Αγίου Διονυσίου να λάμπει κάτω απ’ τον μεσημεριανό ήλιο. Εντυπωσιαζόμαστε από τους βραχώδεις σχηματισμούς και τους μικρούς κόλπους με τα τυρκουάζ νερά, που τα χαίρονται μόνο κάποιοι μοναχικοί ψαράδες. Το ψάρι πρέπει να είναι άφθονο εδώ με τόσες σπηλιές, ξέρες και βράχους! «Κοίτα εκεί ένα κοπάδι, μάλλον είναι κέφαλοι», μου δείχνει η Τερέζα, που αν και μένει στο Τέξας, έζησε πολλά χρόνια της ζωής της εδώ, δίπλα στους ντόπιους ψαράδες. Πραγματικά καμιά δεκαριά μεγάλα ψάρια φαίνονται από ψηλά να τσιμπολογάνε κάτι!!!

ΠΑΝΩ: Κατηφορίζοντας στις βόρειες έρημες ακτές ΚΑΤΩ: Απομονωμένες μακριά από τα τουριστικά κέντρα, τόσο όμορφες μα συνήθως πολύ άγριες. Σήμερα μια ασυνήθιστα απάνεμη μέρα με ήρεμα γαλανά νερά! Εδώ η Μεγάλη Πατσάβρα!

Μονοπάτι που περνά πάνω απ' τις απόκρημνες ακτές οδηγεί στον φάρο

Εκκλησάκι Αγίου Διονυσίου στην παραλία Ξεπαπαδιά

Το εκκλησάκι από μακριά με το ιστιοπλοϊκό που βγήκε βόλτα στα γαλανά νερά

Ακτή Ξεπαπαδιά με μικρό οικισμό και το εκκλησάκι

Περπατώντας παράλληλα με τις ακτές κι ατενίζοντας το γαλάζιο πέλαγος θα φτάσουμε κάποτε και στα ερείπια του φάρου του Αφορεσμένου, μέρος που επισκεπτόμαστε συχνά και κάθε φορά δεν αμελούμε να κάνουμε έκκληση στις αρχές να δουν σοβαρά την αναστήλωση του μοναδικού αυτού μνημείου, που ανεγέρθηκε το 1864 από τη Γαλλική Εταιρία Φάρων, για να οδηγεί τα καράβια με ασφάλεια στον κόλπο του Μεραμπέλλου μακριά από τη μόνιμα φουρτουνιασμένη θάλασσα, που αποτέλεσε και μέρος του θρύλου για το πώς πήρε το όνομά της η περιοχή. 

Οδεύοντας προς τον φάρο μέσα από όμορφα πετρώδη περάσματα

Η ομάδα ξεκουράζεται στην σκιά των βράχων. Αν και φθινοπωρινός ο καιρός ,τέτοια ώρα εξακολουθεί να κάνει πολλή ζέστη κι εδώ σκιά δεν έχει! Στο βάθος φαίνεται ήδη ο Φάρος του Αφορεσμένου αριστερά και στην κορφή του λόφου τα απομεινάρια από την ενετική βάρδια.

Στην τελική ευθεία για τον Φάρο απ' το στενό μονοπάτι

Το κουφάρι του Φάρου,  που ανεγέρθηκε το 1864 από τη Γαλλική Εταιρία Φάρων,

 αργοπεθαίνει σιγά-σιγά χωρίς να νοιάζεται κανείς για την αναστήλωσή του! Κρίμα!

Η ΒΔ πλευρά του

Γραφική παραλία Χωματίστρα δίπλα στον φάρο. Η παράδοση θέλει να πεθαίνει εν πλω και να θάβεται εδώ ο Καϊάφας, ο Εβραίος αρχιερέας, που καταδίκασε τον Χριστό. Η γη όμως δεν ήθελε να τον δεχτεί και τον ξέθαβε συνεχώς, ώσπου μαζεύτηκε πλήθος κόσμου και πλάκωσε τη σωρό του διώκτη του Χριστού με μεγάλες πέτρες. Έτσι η περιοχή ονομάστηκε ‘τόπος του αφορεσμένου’, η δε θάλασσα δεν ηρέμησε ξανά. Ακόμα και τα καράβια απέφευγαν να περάσουν από κοντά κι έκαναν ολόκληρο γύρο. Θρύλος που σκοπό έχει προφανώς να δικαιολογήσει το άγριο κι επικίνδυνο ακρωτήρι και να αποτρέψει τους ναυτικούς να το πλησιάζουν.

Γυρνάμε μετά λίγο πίσω και παίρνουμε το ανηφορικό μονοπάτι, που μας φέρνει στο αιολικό πάρκο. Μια σύντομη στάση ανασύνταξης εδώ στοιβαγμένοι όλοι στην πίσω σκιερή μεριά της μικρής κάτασπρης εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη, μιας κι είναι ντάλα μεσημέρι κι ο ήλιος βαράει..

Ανασύνταξη της ομάδας πριν την κατηφόρα στο μικρό κάτασπρο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη στη μέση του αιολικού πάρκου

Παίρνοντας αριστερά μας τον χωματόδρομο για την Πλάκα Ελούντας

Από εδώ θα πάρουμε –πρώτη φορά- τον παλιό χωματόδρομο που θα μας επιστρέψει πίσω στην αφετηρία από τη βόρεια πλευρά. Διαδρομή φανταστική με την Σπιναλόγκα απέναντι μας καθ’ όλη τη διάρκειά. Κι όταν πλέον φτάνουμε στην Πλάκα μια βουτιά στα δροσερά νερά -βάλσαμο στα καταπονημένα μέλη μας- με θέα το «Νησί των …καταραμένων» θα μας θυμίσει για πολλοστή φορά σε τι ευλογημένο τόπο ζούμε!

Ο οποίος μας προσφέρει συνέχεια θέα στον κόρφο της Ελούντας και τη Σπιναλόγκα από όλες τις πλευρές της

Η Σπιναλόγκα ή Καλυδών, οχυρώθηκε με ιδιαίτερη επιμέλεια από τους Ενετούς, οι οποίοι κατέστρεψαν μέρος της χερσονήσου και δημιούργησαν το νησί. Λόγω της τοποθεσίας του το νησί ήταν ήδη οχυρωμένο από την αρχαιότητα προκειμένου να προστατευθεί η είσοδος στο λιμάνι της αρχαίας πόλης Ολούς. Lέγεται αποδόθηκε στα λατινικά ως spina lunga (σπίνα λούνγκα), που σημαίνει «μακρύ αγκάθι», λόγω του στενόμακρου σχήματος της νησίδας. Τον Ιούνιο του 1715, οι Οθωμανοί πολιορκούν τη Σπιναλόγκα με δύναμη 6.000 ανδρών. Το υπερασπίζονται 160 Βενετοί στρατιώτες και χαΐνηδες, αλλά μάταια. Μετά την παράδοση της Σπιναλόγκας στους Τούρκους, εκατοντάδες από τους αιχμαλώτους χριστιανούς μεταφέρθηκαν στην Κρήτη και πουλήθηκαν ως δούλοι. Με την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας (1898–1913) και μέσα στο πνεύμα του νεωτερικού κράτους, που επέβαλλε την απομόνωση των ασθενών από τον «υγιή» πληθυσμό, αποφασίστηκε το 1903 ο υποχρεωτικός εγκλεισμός όλων των λεπρών της Κρήτης στη νησίδα της Σπιναλόγκας. Η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης βασίστηκε στην ύπαρξη εγκαταλειμμένων οθωμανικών κατοικιών, αλλά και στη σκοπιμότητα εκκαθάρισης της περιοχής από τον εναπομείναντα μουσουλμανικό πληθυσμό. Οι πρώτοι ασθενείς μεταφέρθηκαν στη Σπιναλόγκα το 1904. Η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στο νησί ξεκινά όταν οι ίδιοι οι ασθενείς ιδρύουν την «Αδελφότητα Ασθενών Σπιναλόγκας Άγιος Παντελεήμων». Από το 1952, το ελληνικό κράτος σχεδιάζει τη σταδιακή κατάργηση των λεπροκομείων και τη δημιουργία κεντρικού θεραπευτηρίου στην Αθήνα. Το 1957, οι τελευταίοι περίπου τριάντα ασθενείς μεταφέρονται στον Αντιλεπρικό Σταθμό του Νοσοκομείου Λοιμωδών Νόσων Αγία Βαρβάρα στην Αθήνα και το Λεπροκομείο της Σπιναλόγκας κλείνει οριστικά. Το 2010 προβλήθηκε απ' το Mega η επιτυχημένη σειρά "Το νησί" βασισμένη στο ομώνυμο best seller της Victoria Hislop. Τα δύο αυτά εμβληματικά έργα έφεραν πολλούς επισκέπτες στην περιοχή, που έκτοτε έχει αναπτυχθεί πολύ τουριστικά! (πηγή Βικιπαίδεια)

Λιγότερο γνωστές, όμως εξίσου σημαντικές οι σπηλιές της περιοχής με τοιχίο στην έξοδο, δείγμα ότι κάποτε χρησιμοποιούνταν πιθανόν για κτηνοτροφικούς σκοπούς!

Παραλία Πλάκας Ελούντας: κάνοντας μπάνιο με θέα τη Σπιναλόγκα!

Proepero Autumnale, μια μικροσκοπική ομορφιά της εποχής

Μια μεγάλη πεζοπορία 17 χλμ σήμερα με συνολική υψομετρική διαφορά γύρω στα 550-600 μέτρα και με πολύ όμορφα τοπία, χορταστική θα έλεγα! Ευχαριστούμε πολύ τον αρχηγό μας, Γιάννη Καλλιβρετάκη για τον όλο σχεδιασμό της. Ο Οκτώβριος μόλις ξεκίνησε δυναμικά και η ορειβατική σεζόν αρχίζει να απογειώνεται!!!

Ευχαριστούμε τον αρχηγό, Γιάννη Καλλιβρετάκη, απ' τις ήρεμες δυνάμεις του Ορειβατικού, πάντα έτοιμος να βοηθήσει όπου τον χρειαστούμε!

ΑΡΧΗΓΟΣ: Γιάννης Καλλιβρετάκης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Καλλιβρετάκης, Μαρία Μετζογιαννάκη, Δέσποινα Σαμπροβολάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Μαρία Μετζογιαννάκη

Πεζοπορία ΑΝΩ ΠΙΝΕΣ – ΦΑΡΑΓΓΙ ΧΑΥΓΑ - ΠΛΑΚΑ ΕΛΟΥΝΤΑΣ

Την Κυριακή 5 Ιουνίου 2022 ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου πραγματοποίησε μία κυκλική διαδρομή από Πινές για Πλάκα Ελούντας μέσω του φαραγγιού του Χαυγά. Διαδρομή γνωστή, ξεκούραστη, κοντά στην περιοχή μας.

Ξεκινάμε από Άγιο Νικόλαο με ΙΧ με κατεύθυνση προς Ελούντα κι από κει δυτικά κι ανηφορικά, περνώντας από Άνω Ελούντα, φτάνουμε και παρκάρουμε τ’ αυτοκίνητα μας στις Πάνω Πινές. Εκεί θαυμάζουμε το Μυλοτόπι του οικισμού, δηλαδή τους μύλους σε σειρά στην πλαγιά του λόφου, ένδειξη ότι στο παρελθόν εδώ φυσούσε πολύ κι η κινητήρια δύναμη του αέρα χρησιμοποιούνταν απ’ τους κατοίκους στην άλεση των σιτηρών. Πολλοί μύλοι είναι σε καλή κατάσταση κι αναπαλαιωμένοι. Τα πιτσιρίκια της παρέας, η Μυρτώ κι ο Μανόλης, θυμούνται που έχουν έρθει επίσκεψη με το Δημοτικό σε κάποιον απ’ αυτούς, για να δουν πως δουλεύει και να φτιάξουν το δικό τους ψωμί! 

Ανηφορίζουμε απ’ το χωριό με φαρδύ λιθόστρωτο μονοπάτι, που ένωνε παλιά τα χωριά με Φουρνή, Πλάκα, Ελούντα και άλλα κέντρα της περιοχής. Η ανηφόρα είναι μικρή αλλά απαιτητική, γιατί παρά τον ισχυρό βοριά, η ζέστη μας θυμίζει ότι έχουμε μπει στο καλοκαίρι. Στη συνέχεια παίρνουμε αγροτική οδό, στις άκρες της οποίας έχει ξερολιθιά κι απ’ τις δυο μεριές, σημείο κατατεθέν της περιοχής, αφού τέτοια ‘περιτειχισμένα’ μονοπάτια θα ακολουθήσουμε και στο φαράγγι σε λίγο. Εξάλλου επί Τουρκοκρατίας, το φαράγγι του Χαυγά αποτελούσε την κεντρική αρτηρία σύνδεσης του Άνω Μεραμπέλλου με την Σπιναλόγκα κι έπρεπε να είναι προσεγμένο. Δυστυχώς σήμερα θέλει ένα πολύ γερό καθάρισμα, καθώς έχει καταληφθεί από χαμηλή βλάστηση, αλλά και τα κλαδιά των δέντρων πλέκονται στα μαλλιά και πρέπει συνεχώς να σκύβεις και να προσέχεις.

Κατά τη διάρκεια της διαδρομής ακούω γύρω μου τους περιπατητές να σχολιάζουν, πως κάποτε αυτή η περιοχή ήταν φτωχική, επειδή είχε πολλή πέτρα και καθόλου νερό. Τα προϊόντα της ήταν χαρούπια, που αντέχουν στην ξηρασία κι αλάτι, απ’ τις αλυκές πιο χαμηλά. Πάντως οι παλιότεροι, σκέφτομαι, βρήκαν δουλειά να κάνουν με τις πέτρες, που είχαν σε αφθονία, δημιουργώντας τα εντυπωσιακά αυτά μονοπάτια με την υψηλή περίφραξη κι όσο κατεβαίνουμε στο φαράγγι και τα δέντρα μας σκιάζουν, παρατηρώ ότι πολλά απ’ αυτά είναι όντως χαρουπιές, οι οποίες φέτος μάλιστα φέρουν πολύ καρπό. Δυστυχώς η Αγγελική δίπλα με ενημερώνει ότι έχουν προσβληθεί από αρρώστια, γι’ αυτό πολλά κλαδιά τους είναι ήδη ξερά. Ένα άλλο δέντρο που ευδοκιμεί εδώ είναι βέβαια το πρίνο. Τη μικροβλάστηση τη συμπληρώνουν θυμάρια, αγκαραθιές, ασπάλαθοι (που κάνουν τη ζωή δύσκολη σε όσους ήρθαν με σορτσάκι), όμως την παράσταση κλέβουν αρχικά οι άρτυκες με το δεμένο σαν πασατέμπο καρπό τους να στραφταλίζει στον πρωινό ήλιο και περισσότερο τα γιγάντια ανθισμένα γαϊδουράγκαθα (onopordum) με τα μαβιά άνθη τους, στα οποία βρίσκει κανείς λουφαγμένα ότι ζούδια μπορείς να φανταστείς: έντομα, μέλισσες, σκαθάρια, χοχλιούς, πεταλούδες. Είναι τόσο ψηλά που φτάνουν ως το στήθος μας, δε χρειάζεται καν να σκύψουμε να τα φωτογραφίσουμε. Υπάρχουν ‘δάση’ απ’ αυτά, τα ευνοεί εδώ η περιοχή, καθώς φαίνεται. Οι φίλοι μας, οι Γάλλοι, μας πληροφορούν ότι στη Γαλλία το ταπεινό αυτό είδος είναι υπό προστασία. Μια σύντομη έρευνα στο διαδίκτυο δικαιολογεί την ενέργεια αυτή: το είδος έχει ευρεία φαρμακευτική χρήση τα τελευταία χρόνια!

Πρώτη στάση για ξεκούραση κάτω απ’ τη σκιά των πρίνων σε χώρο με πολλές στρογγυλές πέτρινες ‘δεξαμενές’, καμίνια, μας ενημερώνει ο αρχηγός μας, ο Λεωνίδας, που ξέρει πολύ καλά την περιοχή. Στις περίτεχνες αυτές κατασκευές οι πρόγονοί μας με πολύ κόπο και με ομαδική εργασία παρήγαγαν τον ασβέστη, υλικό απαραίτητο για το επίχρισμα των σπιτιών, αλλά και για την υγιεινή. Η παραγωγή γινόταν το καλοκαίρι, γιατί η φωτιά που άναβαν γύρω απ’ τα καμίνια έπρεπε να σιγοβράζει για καιρό και να μην πέσει βροχή, να τους τη σβήσει και να πάει τζάμπα ο κόπος. Τα καμίνια στηνόταν δίπλα σε μέρη που είχαν πέτρες, αλλά και ξυλεία για την πυρά, ενώ οι εμπλεκόμενοι κοιμόταν τριγύρω κάνοντας βάρδιες, για να μη σβήσει η φωτιά. Διαδικασία που έπαιρνε μέρες!!! Δεύτερη στάση λίγο πιο χαμηλά στο φαράγγι. Εδώ εντυπωσιάζουν τα σπηλιαράκια των βράχων και οι πέτρινοι περίβολοι γύρω τους. Πολύ μικρά για μαντριά πάντως, ποιος ξέρει ποια συγκεκριμένη ανάγκη εξυπηρετούσαν;

Ακολουθώντας την κοίτη του φαραγγιού, περνάμε κάτω απ’ τον οικισμό του Χαυγά και μετά από δύο ώρες πορείας βγαίνουμε λίγο πριν την Πλάκα της Ελούντας, όπου συναντάμε το πρώτο μας σύγχρονο μαντρί. Όσο τουριστική κι αν είναι μια περιοχή οι βοσκοί και τα ζωντανά τους μας θυμίζουν πάντα ότι είμαστε στην Κρήτη. Εδώ λόγω του αέρα δεν θα κατηφορίσουμε στο τουριστικό χωριό για μπάνιο, αλλά θα πάρουμε την ανηφορίτσα για την αφετηρία μας από αγροτικό δρόμο. Η θέα από δω αρχικά στη Σπιναλόγκα και στη συνέχεια στο σχίσμα και το κανάλι της Ελούντας είναι μαγευτική, αν και η ατμόσφαιρα δεν είναι τόσο διαυγής, όσο θα θέλαμε.

Φτάνουμε στις Πινές σε λιγότερο από μια ώρα. Από εδώ άλλοι θα κατευθυνθούν για μια βουτιά στην Ελούντα ή την Πλάκα κι άλλοι προτιμούν την ασφαλή λύση μιας μπυρίτσας. Ο έτερος αρχηγός μας, ο Γιώργος, που κατάγεται απ’ την περιοχή, μας προτείνει το καφενεδάκι της Μάτας στην Άνω Ελούντα. Εδώ θα τσουγκρίσουμε τα ποτήρια μας και μετά από προτροπή της φιλόξενης Ανθούλας θα περιηγηθούμε και στο εσωτερικό του καφενείου να φωτογραφίσουμε τους τοίχους, καλυμμένους από έντυπες παλιές διαφημίσεις μιας άλλης εποχής.

Διασχίσαμε, 16 πεζοπόροι, γύρω στα 7,5 χιλιόμετρα σε 3 περίπου ώρες με υψομετρική διαφορά 250 μέτρα, μια μικρή προπόνηση για μεγαλύτερες πεζοπορίες. Ευχαριστούμε πολύ τους αρχηγούς μας, συμβολικό δίδυμο, το παρελθόν και το μέλλον του Συλλόγου: Λεωνίδα Κλώντζα και Γιώργο Αρναουτάκη. 

ΑΡΧΗΓΟΣ: Λεωνίδας Κλώντζας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος   

ΧΑΡΤΗΣ: Γιώργος Αρναουτάκης

ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μαρία Μετζογιαννάκη 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ: Ελένη Λάμπρου 

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Powered by Wikiloc