ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ: Άσπρο Σελλί Δίκτης

Sunday, 28 September 2025

ΣΤΙΣ ΥΠΩΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΚΤΗΣ

Περπατώντας στη σκιά των γιγάντων της Δίκτης

Με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πεζοπορία έκλεισε ο Σεπτέμβριος 2025 για τον Ορειβατικό Σύλλογο Αγίου Νικολάου. Συγκεκριμένα την Κυριακή (28-9-25) περπάτησε στις υπώρειες της Δίκτης στην σκιά των γιγάντων Σπαθιού (2.148μ) και Λαζάρου (2.085 μ) κι έχοντας θέα στα τρία οροπέδια που απλώνονται στην βάση της οροσειράς: Καθαρού, Λασιθίου και Λιμνάκαρου.

Η μάντρα των Λουράκηδων - Φανουργιάκηδων από τον Άγιο Γεώργιο κοντά στη Λεκανίδα . Είναι από τις λίγες μάντρες στη μαδάρα που στέκει στεγασμένη. (πηγή: Βασίλης Μανταρίτης)

Στους Πυργιώνες του Σπαθιού!

Η ανακοίνωση ότι πρόκειται για πεζοπορία για πεπειραμένους, λόγω κυρίως του πετρώδους τερέν της, κράτησε αρκετούς μακριά και συνολικά 13 πεζοπόροι ξεκίνησαν το πρωί της Κυριακής ακολουθώντας με τα ιδιωτικά ΙΧ τον φιδογυριστό δρόμο ως τον οικισμό Αβδελιάκο στο Καθαρό. Κι από κει στον σκονισμένο χωματόδρομο ως την περιοχή Λάκκο της Ώχρας, στη θέση «Γωνιά» (1.211 μ.), απ’ όπου ξεκινά η πορεία μας.

Ανάβαση από το δασωμένο ρέμα της Λεκανίδας στα ριζά του Λάζζαρου (πηγή όπου είχαν προσαρμόσει μια λεκανίδα που τους βοηθούσε για να παίρνουν νερό για τις ανάγκες τους) εξ ου κ το όνομα της περιοχής) Πηγή: Μανταρίτης Βασίλης

Αρχίζουμε λοιπόν την ανηφόρα κατά τις εννιά το πρωί ακολουθώντας την κοίτη στο ρέμα της Λεκανίδας στα ριζά των κορφών, που απαιτεί σκαρφάλωμα και με χέρια πολλές φορές, αλλά μας οδηγεί πιο ομαλά ψηλότερα. Αν κι έχουμε εξοπλισμό για χαμηλή θερμοκρασία: αντιανεμικό, άνορακ, σκούφους, γάντια, η μέρα είναι ενοχλητικά ζεστή ειδικά εδώ χαμηλά στην απάνεμη κοίτη. Ευτυχώς όταν βγαίνουμε στα πλαϊνά δροσίζει κάπως το βοριαδάκι. Εδώ η θέα στα γύρω βουνά: Σελένα και Τσίβη (βόρεια), Σπαθί και Λάζαρος (νότια) είναι καθηλωτική, όπως και στο οροπέδιο Καθαρού, απ’ το οποίο ξεκινήσαμε. Σημεία ενδιαφέροντος, που αποτέλεσαν στάσεις ξεκούρασης για την ομάδα τα δύο μητάτα της διαδρομής, του Φανουργιάκη και του Κρασανοσάββα (ανακαλύψαμε κι άλλο ένα βόρεια της κοίτης κατεβαίνοντας. Εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα μικρά στιβαρά χτισμένα με την γύρω πέτρα σπιτάκια φιλοξενούσαν κάποτε οικογένειες εδώ, τόσο μακριά από τις κατοικημένες περιοχές. Σχεδόν το καθένα είχε μία περιφραγμένη μικρή στάνη για τα αιγοπρόβατα.

Έξω από το ρέμα της Λεκανίδας, ανάβαση σε πετρώδες τερέν με λίγα θάμνα και αγκάθια

Θέα στο οροπέδιο Καθαρού, απ' όπου ξεκινήσαμε

Η μάντρα των Λουρακηδων - Φανουργιακηδων από τον Άγιο Γεώργιο κοντά στη Λεκανιδα, από τις λίγες μάντρες στη μαδάρα που στέκει στεγασμένη. (πηγή Βασίλης Μανταρίτης)

Πίσω απ’ το δεύτερο μιτάτο του Σάββα Κρασανάκη στη θέση Άσπρο Σελί (1.788 μ.), ίσια κάτω απ’ το Σπαθί, υψώνεται εντυπωσιακός σχηματισμός πλαγιάς σαν φυσικό οχυρό από πλακώδεις βράχους, που προσφέρουν θέα στα δύο εύφορα και συγκοινωνούντα οροπέδια Λασιθίου και Λιμνάκαρου. «Πυργιώνες» του Σπαθιού, τα λένε εύστοχα οι ντόπιοι, έτσι όπως υψώνονται κάθετα πάνω σαν πύργοι. Εκεί στην άκρη του γκρεμού ανακαλύψαμε μικρό στρογγυλό πετρόκτιστο κτίσμα, που χωράει μετά βίας 2-3 ανθρώπους καθιστούς. Κι επειδή δεν φαίνεται να εξυπηρετεί άλλο λόγο υποθέσαμε ότι πρόκειται για πιθανή θέση βάρδιας, δηλαδή εποπτείας του δρόμου προς τα πλούσια οροπέδια. Ο φίλος Γιώργος Ανδρουλάκης, πιστεύει ωστόσο ότι πρόκειται για κούμο, δηλαδη μικρό μαντρί, που έφραζαν τα νεογέννητα αρνιά, για να μην τους επιτεθούν τα όρνια. Ποιος ξέρει; Πόσες ιστορίες κρύβουν αυτά τα απόκρημνα σήμερα και ξεχασμένα μέρη; Πιο πέρα απ’ το σημείο αυτό ξεκινά μονοπάτι, που φαίνεται να τραβερσάρει την οροσειρά. Πάλι κατά τον Γιώργο ήταν πέρασμα των Κριτωτών και Ταπιανών που έμεναν στο Καθαρό για τις πηγές στο σελί του Αβαρσάμη και το Αγριμόνερο και πάει στον Άγιο Γεώργιο. Από εκεί ανέβαιναν και στον Αφέντη ανήμερα της εορτής του.

Μιτάτο του Σάββα Κρασανάκη κοντά στους Πυργώνες του Σπαθιού, σχεδόν δίπλα στον γκρεμό

Το Άσπρο Σελλί και το μιτάτο του Κρασανοσάββα από το μονοπάτι που τραβερσάρει το Σπαθί

Το Σπαθί απ' το μιτάτο

Θέα στο οροπέδιο Λασιθίου από τους Πυργώνες του Σπαθιού

Μικρό κτίσμα στην κόψη του γκρεμού, φυλάκιο για επόπτευση των ορεινών δρόμων ή κούμος για τα νεογέννητα αρνάκια;

Το οροπέδιο του Λιμνάκαρου απ' τους Πυργιώνες

Πυργιώνες, βράχια κάθετα σαν οχυρό πάνω απ' το οροπέδιο του Λιμνάκαρου. Πάνω αριστερά διακρίνεται απότομο μονοπάτι που τραβερσάρει το Σπαθί κι αποτελούσε δίοδο των κατοίκων του Καθαρού προς Λιμνάκαρο και τις πηγές των ορέων ή προς τον Αφέντη την ημέρα της εορτής του.

Εδώ κάνουμε στάση θαυμάζοντας τη θέα, όμως ο βοριάς αρχίζει να ξυρίζει, οπότε αφήνουμε το ξάγναντο κι επιστρέφουμε πίσω. Αυτή τη φορά κινούμαστε παράλληλα στην κοίτη και περνάμε από δασωμένες λαγκαδιές με πρίνα και κρητικούς ασφένδαμους (που ακόμα δεν άλλαξαν στο κοκκινωπό φθινοπωρινό χρώμα τους). Στη χαμηλή βλάστηση επικρατούν τα αγκάθια, που στραφταλίζουν όμορφα με το χρυσαφί τους χρώμα κάτω απ’ τις δυνατές αχτίνες του ήλιου και σε μερικά απ’ αυτά εκεί που νομίζεις ότι είναι ξερά, ξεπετάγονται και κάποια φρέσκα λουλουδάκια, σημάδι ότι η ξερή άνυδρη καλοκαιρινή φύση έχει αρχίσει να παίρνει πάλι τα πάνω της σιγά-σιγά.

Κατάβαση απ' το πετρώδες τοπίο, το οποίο πιο χαμηλά έδωσε τη θέση του σε δάσος με πρίνα κι ασφένδαμους

Αγκάθια τα επικρατέστερα φυτά της εποχής

Εντυπωσιακά πάντως καθώς ξεπετάγονται τα φρέσκα λουλουδάκια τους

Στην ταβέρνα του Στερεού στο Αβδελιάκο

Φτάνουμε στα σκονισμένα αυτοκίνητά μας μετά από 6 ώρες ελεύθερης πορείας με τις στάσεις, αφού έχουμε διανύσει 9 χλμ περίπου με 630 μ. υψομετρική διαφορά, παραζαλισμένοι από τον ήλιο και τον αέρα. Διασχίζουμε ξανά το εύφορο οροπέδιο με τις μηλιές και τις αχλαδιές φορτωμένες με τους νόστιμους καρπούς τους. Μια στάση στην φημισμένη ταβέρνα του Στερεού στον Αβδελιάκο για μπίρα και φαγητό είναι επιβεβλημένη. Ευχαριστούμε τον αρχηγό μας, Γιάννη Βούλγαρη, στην πρώτη του διαδρομή με τον Σύλλογο κι επίσης τον Γιώργο Ανδρουλάκη και Μανδαρίτη Βασίλη, δεινούς γνώστες της περιοχής, για την συμβολή τους στην ταυτοποίηση των θέσεων, τα τοπωνύμια και τις συνήθειες των προγόνων μας!