ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ: ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΟΥΔΟΥΜΗ

Monday, 23 September 2019

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΟΥΔΟΥΜΗ - ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΝΟΚΑΡΑΣ

Στις άγνωστες ομορφιές της Κρήτης, στο εντυπωσιακό φαράγγι Κουδουμή και στο γραφικό οροπέδιο της Μονοκαράς, περπάτησε η ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, την Κυριακή 22 Σεπτέμβρη 2019.

ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΟΥΔΟΥΜΗ

Το φαράγγι του Κουδουμή ή φαράγγι Τρουλωτής βρίσκεται περίπου 27χλμ δυτικά της Σητείας, ανάμεσα στα χωριά Τουρλωτή και Σφάκα. Ξεκινά την φιδογυριστή πορεία του στα Λασιθιώτικα βουνά (όρος Ορνό) από το οροπέδιο της Μονοκαράς και το ρέμα του εκβάλει στην παραλία Μαύρο Σελί στην περιοχή του Μόχλους. Το μήκος του είναι 3χλμ περίπου και τα κάθετα τοιχώματα του υπερβαίνουν τα 150μ.

Εντυπωσιακή η γεωλογία του φαραγγιού, καθώς τα πετρώματα του ανήκουν στα βαθύτερα πετρώματα της Κρήτης, τους λεγόμενους πλακώδεις ασβεστόλιθους, που λόγω τεκτονικών μετακινήσεων σήμερα τα βρίσκουμε στις μεγαλύτερες κορυφές του νησιού. Συχνή η παρουσία μεγάλου αριθμού από αρπακτικά όρνια, που φωλιάζουν στα απόκρημνα βράχια. Τα πρανή και η κοίτη του φαραγγιού είναι κατάφυτα από πουρνάρια (πρίνους), που έχουν μέγεθος θάμνου ή έχουν αναπτυχθεί σε πανύψηλα δένδρα, ενώ ευδοκιμούν και πολλά αρωματικά φυτά, μερικά ενδημικά της περιοχής.

Σμιλεμένο με το πέρασμα των αιώνων, μαγεύει τον περιπατητή με τις αντιθέσεις του: στενό στην αρχή, πλαταίνει στη συνέχεια με την κοίτη του να μοιάζει με βοτσαλωτή παραλία γεμάτη μικρές πέτρες, ενώ στενεύει κατόπιν και γίνεται σχεδόν απροσπέλαστο με επιβλητικούς ογκώδεις βράχους!

Η πεζοπορία μας ξεκίνησε κοντά από το χωριό Σφάκα. Κατεβήκαμε στο ρέμα του ομώνυμου ποταμού και με ανηφορική πορεία (για να καλύψουμε την υψομετρική διαφορά μέχρι το οροπέδιο) ξεκινάμε τη διάσχιση του φαραγγιού. Αρχικά τα σκεπασμένα με αρωματικούς θάμνους πρανή βρίσκονται σε απόσταση περίπου 20μ, όμως όσο προχωράμε 'ανοίγουν', το ύψος και η απόσταση ανάμεσα τους διαρκώς μεγαλώνει. Η κοίτη απλώνεται σε μεγάλο πλάτος, στρωμένη με στρογγυλεμένες πέτρες από τη ροή του χείμαρρου ενώ τα τοιχώματα γίνονται όλο και πιο εντυπωσιακά με αλλόκοτες οριζόντιες πτυχώσεις που έχουν σχηματιστεί από πετρώματα διαφορετικής σύστασης και απόχρωσης.

Ακολουθούμε το στενό ‘κατσικομονοπάτι’ που έχουν χαράξει τα ζώα της περιοχής. ΄Οσο ανεβαίνουμε πληθαίνουν οι πέτρες στην κοίτη, που έχουν μεταφερθεί από το νερό του χειμάρρου που τρέχει με ορμή. Mετά τα πρώτα χίλια μέτρα, το φαράγγι σχεδόν 'κλείνει' από ογκώδεις βραχώδεις σχηματισμούς, στους οποίους πρέπει να σκαρφαλώσουμε για να προχωρήσουμε. Πολλές φορές συναντάμε πανύψηλους βράχους με παράλληλες πλάκες οι οποίες δημιουργούν φυσικά πέτρινα 'σκαλοπάτια', που εύκολα ανεβαίνουμε. Αρκετά συχνά όμως την πορεία μας διακόπτουν δυσθεώρητοι βράχοι που μοιάζουν με κάθετα τείχη που πρέπει να κατακτήσουμε. Η ομάδα πρέπει κυριολεκτικά να υποστηρίξει τα μέλη της, καθώς για να αναρριχηθούμε πάνω στους κάθετους βράχους χρειάζεται ο ένας να βοηθά, να τραβά και να στηρίζει τον άλλο.

Τελικά η ομάδα αποδεικνύεται γρήγορη και ευέλικτη καθώς γρήγορα διαβαίνουμε τα δύσκολα σημεία. Βοηθά και ο υπέροχος φθινοπωρινός καιρός, με τον ελαφρά συννεφιασμένο ουρανό να μας χαρίζει θερμοκρασία ιδανική για σωματική άσκηση. Απολαμβάνουμε την ανάβαση με την αδρεναλίνη να ανεβαίνει, καθώς όσο προχωράμε τα βράχια πυκνώνουν και οι ακτίνες του ήλιου με δυσκολία διαπερνούν την πυκνή βλάστηση και τους πέτρινους όγκους για να φτάσουν μέχρι την κοίτη. Περνάμε δίπλα από σκοτεινές σπηλιές και στενά 'τούνελ' που έχουν δημιουργηθεί από αλλεπάλληλες κατολισθήσεις τεράστιων βράχων, με την άγρια ομορφιά του τοπίου να μας μαγεύει.

Μετά από ανάβαση περίπου 2,5 ωρών, βγαίνουμε από το φαράγγι στο ...φως και βρισκόμαστε σε ένα διαφορετικό τοπίο, με την έντονη βλάστηση να κυριαρχεί, και τα μυρωδάτα φρύγανα να σκορπούν στην ατμόσφαιρα τα αρώματα τους. Φτάνουμε στη βορειοανατολική πλευρά του οροπεδίου της Μονοκαράς, με τους πρώτους 'μαγατζέδες' με τα κλειστά παραθυρόφυλλα να μας καλωσορίζουν.

ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΝΟΚΑΡΑΣ

Το μικρό οροπέδιο της Μονοκαράς βρίσκεται στο όρος Ορνό, σε υψόμετρο περίπου 750μ. Η πρόσβαση γίνεται από τα χωριά της Τουρλωτής και της Σφάκας. Στο οροπέδιο υπάρχει ο γραφικός ναός του Τιμίου Σταυρού και πολλοί μαγατζέδες, δηλαδή σπιτάκια στα οποία διαμένουν τους θερινούς μήνες όσοι απασχολούνται στις μικρές καλλιέργειες από αμπέλια, μηλιές, αχλαδιές και καρυδιές. Από το μικρό αυτό οροπέδιο ξεκινούν τα φαράγγια του Τσιγκούνη, του Κουδουμή και το ρέμα του Κοινοπόταμου.

Λίγο μετά την έξοδο από το φαράγγι συναντούμε τον κ Μετζογιαννάκη με το φορτηγό του φορτωμένο με τα ξακουστά για την νοστιμιά τους μήλα του οροπεδίου. Σαν γνήσιος απόγονος του Ξένιου Δία, μας φιλεύει απλόχερα λαχταριστά αχλάδια και μήλα.

Το μικρό στενόμακρο οροπέδιο παραμένει καταπράσινο, αν και έχει χάσει λίγη από τη φρεσκάδα του μετά τις ζέστες του καλοκαιριού. Είναι κατάφυτο από αμπέλια, μηλιές, αχλαδιές και καρυδιές (πιθανά από τις καρυδιές/καρές να προέρχεται και το όνομα του). Ιδιαίτερα εντυπωσιάζουν 4-5 μεγάλα πηγάδια, πετρόκτιστα με γεροκτισμένα σκαλοπάτια που οδηγούν μέχρι τον πυθμένα, εξαιρετικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που αντέχει στο χρόνο.

Εξακολουθούν να καθρεφτίζουν στα ατάραχα νερά τους τον ουρανό, χρόνια και χρόνια, παρόλο που η χρήση τους άλλαξε, καθώς άλλαξαν και οι συνθήκες βιοπορισμού των ανθρώπων, που σιγά-σιγά εγκατέλειψαν το καρπερό οροπέδιο, αναζητώντας μιά πιο εύκολη ζωή στα πεδινά...

Κάνουμε την καθιερωμένη στάση για ρακή στο μετόχι της κ. Κλειώ Γιακουμάκη, απαντώντας στο φιλόξενο κάλεσμα της κρητικιάς οικοδέσποινας. Απολαμβάνουμε την ξεχωριστή νοστιμιά που έχουν τα κεράσματα ‘από καρδιάς’ και με ανανεωμένη διάθεση κατευθυνόμαστε προς το μικρό ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού.

Παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής, ακολουθώντας παλιό μονοπάτι και χωματόδρομους. Αντικρίζουμε το Μόχλος απλωμένο μπροστά στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, που αστράφτει με όλες τις αποχρώσεις του μπλε. Το μικρό νησάκι που βρίσκεται απέναντι από τον οικισμό, εντυπωσιάζει στεφανωμένο από τους κάτασπρους αφρούς των κυμάτων. ¨Οσο προχωράμε ξεχωρίζουμε τα πανέμορφα Στειακά χωριά: τη Σφάκα, μια χούφτα άσπρα σπιτάκια στη μέση του σκουροπράσινου κάμπου, με το ύψωμα του Προφήτη Ηλία με το μεγάλο ξωκλήσι να δεσπόζει από πάνω, την Τρουλωτή και Μυρσίνη που περήφανη αγναντεύει το πέλαγος. Ο κόλπος του Μεραμπέλλου αστράφτει κάτω από τον λαμπερό ήλιο, το ορυχείο γύψου ξεχωρίζει με την αλλόκοτη ασπράδα του και το μικροσκοπικό νησάκι της Ψείρα, που 'πλέει' στο μυχό του κόλπου μαγνητίζει το βλέμμα.

Με 14.692 βήματα περιπλανηθήκαμε σε μιά ακόμη όμορφη, αν και άγνωστη περιοχή του νησιού μας. Επιστρέψαμε στην αφετηρία μετά από 5 ώρες έχοντας διανύσει 10,66χλμ και καλύψει υψομετρική διαφορά 553μ.