ΣΤΙΣ ΥΠΩΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΚΤΗΣ

 Περπατώντας στη σκιά των γιγάντων της Δίκτης

Με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πεζοπορία έκλεισε ο Σεπτέμβριος 2025 για τον Ορειβατικό Σύλλογο Αγίου Νικολάου. Συγκεκριμένα την Κυριακή (28-9-25) περπάτησε στις υπώρειες της Δίκτης στην σκιά των γιγάντων Σπαθιού (2.148μ) και Λαζάρου (2.085 μ) κι έχοντας θέα στα τρία οροπέδια που απλώνονται στην βάση της οροσειράς: Καθαρού, Λασιθίου και Λιμνάκαρου.

Η μάντρα των Λουράκηδων - Φανουργιάκηδων από τον Άγιο Γεώργιο κοντά στη Λεκανίδα . Είναι από τις λίγες μάντρες στη μαδάρα που στέκει στεγασμένη. (πηγή: Βασίλης Μανταρίτης)

Στους Πυργιώνες του Σπαθιού!

Η ανακοίνωση ότι πρόκειται για πεζοπορία για πεπειραμένους, λόγω κυρίως του πετρώδους τερέν της, κράτησε αρκετούς μακριά και συνολικά 13 πεζοπόροι ξεκίνησαν το πρωί της Κυριακής ακολουθώντας με τα ιδιωτικά ΙΧ τον φιδογυριστό δρόμο ως τον οικισμό Αβδελιάκο στο Καθαρό. Κι από κει στον σκονισμένο χωματόδρομο ως την περιοχή Λάκκο της Ώχρας, στη θέση «Γωνιά» (1.211 μ.), απ’ όπου ξεκινά η πορεία μας.

Ανάβαση από το δασωμένο ρέμα της Λεκανίδας στα ριζά του Λάζζαρου (πηγή όπου είχαν προσαρμόσει μια λεκανίδα που τους βοηθούσε για να παίρνουν νερό για τις ανάγκες τους) εξ ου κ το όνομα της περιοχής) Πηγή: Μανταρίτης Βασίλης

Αρχίζουμε λοιπόν την ανηφόρα κατά τις εννιά το πρωί ακολουθώντας την κοίτη στο ρέμα της Λεκανίδας στα ριζά των κορφών, που απαιτεί σκαρφάλωμα και με χέρια πολλές φορές, αλλά μας οδηγεί πιο ομαλά ψηλότερα. Αν κι έχουμε εξοπλισμό για χαμηλή θερμοκρασία: αντιανεμικό, άνορακ, σκούφους, γάντια, η μέρα είναι ενοχλητικά ζεστή ειδικά εδώ χαμηλά στην απάνεμη κοίτη. Ευτυχώς όταν βγαίνουμε στα πλαϊνά δροσίζει κάπως το βοριαδάκι. Εδώ η θέα στα γύρω βουνά: Σελένα και Τσίβη (βόρεια), Σπαθί και Λάζαρος (νότια) είναι καθηλωτική, όπως και στο οροπέδιο Καθαρού, απ’ το οποίο ξεκινήσαμε. Σημεία ενδιαφέροντος, που αποτέλεσαν στάσεις ξεκούρασης για την ομάδα τα δύο μητάτα της διαδρομής, του Φανουργιάκη και του Κρασανοσάββα (ανακαλύψαμε κι άλλο ένα βόρεια της κοίτης κατεβαίνοντας. Εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα μικρά στιβαρά χτισμένα με την γύρω πέτρα σπιτάκια φιλοξενούσαν κάποτε οικογένειες εδώ, τόσο μακριά από τις κατοικημένες περιοχές. Σχεδόν το καθένα είχε μία περιφραγμένη μικρή στάνη για τα αιγοπρόβατα.

Έξω από το ρέμα της Λεκανίδας, ανάβαση σε πετρώδες τερέν με λίγα θάμνα και αγκάθια

Θέα στο οροπέδιο Καθαρού, απ' όπου ξεκινήσαμε

Η μάντρα των Λουρακηδων - Φανουργιακηδων από τον Άγιο Γεώργιο κοντά στη Λεκανιδα,  από τις λίγες μάντρες στη μαδάρα που στέκει στεγασμένη. (πηγή Βασίλης Μανταρίτης)

Πίσω απ’ το δεύτερο μιτάτο του Σάββα Κρασανάκη στη θέση Άσπρο Σελί (1.788 μ.), ίσια κάτω απ’ το Σπαθί, υψώνεται  εντυπωσιακός σχηματισμός πλαγιάς σαν φυσικό οχυρό από πλακώδεις βράχους, που προσφέρουν θέα στα δύο εύφορα και συγκοινωνούντα οροπέδια Λασιθίου και Λιμνάκαρου. «Πυργιώνες» του Σπαθιού, τα λένε εύστοχα οι ντόπιοι, έτσι όπως υψώνονται κάθετα πάνω σαν πύργοι. Εκεί στην άκρη του γκρεμού ανακαλύψαμε μικρό στρογγυλό πετρόκτιστο κτίσμα, που χωράει μετά βίας 2-3 ανθρώπους καθιστούς. Κι επειδή δεν φαίνεται να εξυπηρετεί άλλο λόγο υποθέσαμε ότι πρόκειται για πιθανή θέση βάρδιας, δηλαδή εποπτείας του δρόμου προς τα πλούσια οροπέδια. Ο φίλος Γιώργος Ανδρουλάκης, πιστεύει ωστόσο ότι πρόκειται για κούμο, δηλαδη μικρό μαντρί, που έφραζαν τα νεογέννητα αρνιά, για να μην τους επιτεθούν τα όρνια. Ποιος ξέρει; Πόσες ιστορίες κρύβουν αυτά τα απόκρημνα σήμερα και ξεχασμένα μέρη; Πιο πέρα απ’ το σημείο αυτό ξεκινά μονοπάτι, που φαίνεται να τραβερσάρει την οροσειρά. Πάλι κατά τον Γιώργο ήταν πέρασμα των Κριτωτών και Ταπιανών που έμεναν στο Καθαρό για τις πηγές στο σελί του Αβαρσάμη και το Αγριμόνερο και πάει στον Άγιο Γεώργιο. Από εκεί ανέβαιναν και στον Αφέντη ανήμερα της εορτής του.

Μιτάτο του Σάββα Κρασανάκη κοντά στους Πυργώνες του Σπαθιού, σχεδόν δίπλα στον γκρεμό

Το Άσπρο Σελλί και το μιτάτο του Κρασανοσάββα από το μονοπάτι που τραβερσάρει το Σπαθί

Το Σπαθί απ' το μιτάτο

Θέα στο οροπέδιο Λασιθίου από τους Πυργώνες του Σπαθιού

Μικρό κτίσμα στην κόψη του γκρεμού, φυλάκιο για επόπτευση των ορεινών δρόμων ή κούμος για τα νεογέννητα αρνάκια;

Το οροπέδιο του Λιμνάκαρου απ' τους Πυργιώνες

Πυργιώνες, βράχια κάθετα σαν οχυρό πάνω απ' το οροπέδιο του Λιμνάκαρου. Πάνω αριστερά διακρίνεται απότομο μονοπάτι που τραβερσάρει το Σπαθί κι αποτελούσε δίοδο των κατοίκων του Καθαρού προς Λιμνάκαρο και τις πηγές των ορέων ή προς τον Αφέντη την ημέρα της εορτής του. 

Εδώ κάνουμε στάση θαυμάζοντας τη θέα, όμως ο βοριάς αρχίζει να ξυρίζει, οπότε αφήνουμε το ξάγναντο κι επιστρέφουμε πίσω. Αυτή τη φορά κινούμαστε παράλληλα στην κοίτη και περνάμε από δασωμένες λαγκαδιές με πρίνα και κρητικούς ασφένδαμους (που ακόμα δεν άλλαξαν στο κοκκινωπό φθινοπωρινό χρώμα τους). Στη χαμηλή βλάστηση επικρατούν τα αγκάθια, που στραφταλίζουν όμορφα με το χρυσαφί τους χρώμα κάτω απ’ τις δυνατές αχτίνες του ήλιου και σε μερικά απ’ αυτά εκεί που νομίζεις ότι είναι ξερά, ξεπετάγονται και κάποια φρέσκα λουλουδάκια, σημάδι ότι η ξερή άνυδρη καλοκαιρινή φύση έχει αρχίσει να παίρνει πάλι τα πάνω της σιγά-σιγά.

Κατάβαση απ' το πετρώδες τοπίο, το οποίο πιο χαμηλά έδωσε τη θέση του σε δάσος με πρίνα κι ασφένδαμους

Αγκάθια τα επικρατέστερα φυτά της εποχής

Εντυπωσιακά πάντως καθώς ξεπετάγονται τα φρέσκα λουλουδάκια τους

Στην ταβέρνα του Στερεού στο Αβδελιάκο

Φτάνουμε στα σκονισμένα αυτοκίνητά μας μετά από 6 ώρες ελεύθερης πορείας με τις στάσεις, αφού έχουμε διανύσει 9 χλμ περίπου με 630 μ. υψομετρική διαφορά, παραζαλισμένοι από τον ήλιο και τον αέρα. Διασχίζουμε ξανά το εύφορο οροπέδιο με τις μηλιές και τις αχλαδιές φορτωμένες με τους νόστιμους καρπούς τους. Μια στάση στην φημισμένη ταβέρνα του Στερεού στον Αβδελιάκο για μπίρα και φαγητό είναι επιβεβλημένη. Ευχαριστούμε τον αρχηγό μας, Γιάννη Βούλγαρη, στην πρώτη του  διαδρομή με τον Σύλλογο κι επίσης τον Γιώργο Ανδρουλάκη και Μανδαρίτη Βασίλη, δεινούς γνώστες της περιοχής, για την συμβολή τους στην ταυτοποίηση των θέσεων, τα τοπωνύμια και τις συνήθειες των προγόνων μας!

Ο αρχηγός, Γιάννης Βούλγαρης, με φόντο το Καθαρό. Ευχαριστούμε!!!

ΑΡΧΗΓΟΣ: Γιάννης Βούλγαρης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Βαγγέλης Τσιχλής, Μαρία Μετζογιαννάκη, 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Μαρία Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: --------------

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ : 

Γιάννης Βούλγαρης

Powered by Wikiloc

ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ (8ο Sitia Geopark Trail)

Κατάφερε επιτέλους φέτος ο Ορειβατικός Αγίου Νικολάου παρέα με τον Φυσιολατρικό Ορειβατικό Σύλλογο Σητείας να συμμετάσχει στη μεγάλη «γιορτή» του πάντα φιλόξενου για εμάς Παγκόσμιου Γεωπάρκου Unesco της Σητείας, στο 8^ο Sitia Geopark Trail, που έλαβε χώρα στις 21 Σεπτεμβρίου 2025 στο ανατολικότερο σημείο του νομού μας, στην Κάτω Ζάκρο.

Ομαδική μας στην είσοδο του φαραγγιού!

Παρά το γεγονός ότι  η απόσταση που χωρίζει την περιοχή από τον Άγιο Νικόλαο  είναι μεγάλη -δυο ώρες οδήγηση κι άλλες τόσες πίσω- μαζευτήκαμε συνολικά γύρω στους 25 πεζοπόρους! Είναι «πιασάρικο» το φαράγγι, μου λέει ο Γιάννης, και πραγματικά πολλοί από εμάς παραδέχτηκαν ότι το άκουγαν τόσα χρόνια, αλλά δεν είχαν καταφέρει να το επισκεφτούν. Ελπίζω η πεζοπορία και γενικότερα το event να τους αποζημίωσε!

Επίσημα η πεζοπορία του Γεωπάρκου ξεκινούσε 8.30 το πρωί από την πλατεία της Άνω Ζάκρου, παράλληλα με την εκκίνηση των αθλητών ορεινού τρεξίματος των 26 χλμ από τη Ζήρο, έτσι ώστε να μην παρακωλύουν οι πεζοπόροι τους δρομείς, ωστόσο εμείς λόγω του ότι ερχόμασταν από μακριά, ξεκινήσαμε λίγο πιο αργά στις 9.30. Εθελοντές του Γεωπάρκου με τα κίτρινα μπλουζάκια τους μας περίμεναν στην πλατεία, να μας εξυπηρετήσουν σε ό,τι χρειαζόμασταν και δεν έφυγαν πριν βεβαιωθούν ότι όλα πάνε καλά!  Η αλήθεια είναι ότι και πολλή βοήθεια δε χρειαζόμασταν: Σημάδια φρεσκοβαμμένα μας καθοδηγούν στα στενά του χωριού και πινακίδες μας ενημερώνουν συνεχώς για τα χιλιόμετρα που υπολείπονται. Έχει γίνει καλή δουλειά εδώ!

Το κεφαλοχώρι της Άνω Ζάκρου, χώρος εκκίνησης της πεζοπορίας. Με 1000 μόνιμους κατοίκους, που ζουν κυρίως από τη γεωργία (οι πλούσιες πηγές νερού βοηθούν πολύ την παραγωγή) και τον τουρισμό (λόγω σύνδεσης με Κάτω Ζάκρο). Ενδιαφέρον και το ίδιο το χωριό για περιδιάβαση λόγω των πολλών αναπαλαιωμένων χώρων του. Δυστυχώς αυτή τη φορά δεν είχαμε αρκετό χρόνο...

Όταν περπατάς σε μέρη, όπου γίνονται αγώνες δρόμου, υπάρχει πάντα καλή σηματοδότηση! έτσι κι εδώ η οργανωτική επιτροπή κι οι εθελοντές έκαναν καλή δουλειά! 

Πολλές κι οι πινακίδες, που θυμίζουν ότι βρίσκεσαι σε χώρους του 8ου Sitia Geopark Trail.

Το φαράγγι είναι μικρό, αλλά πολύ όμορφο, με τα πορφυρά του τοιχώματα, καταπράσινο με πλατάνια, χαρουπιές, αγριοσυκιές, πικροδάφνες κι ανθισμένες λυγαριές και στην αρχή του είδαμε με έκπληξη ότι τρέχει ακόμα λίγο νερό παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε στο τέλος της ξηρικής περιόδου. Ακολουθούμε τους «δρόμους» του νερού, παράλληλα με παλιούς καταπότες και σωλήνες. Στα πρανή του ανοίγονται ποικίλες  σπηλαιώσεις, σμιλεμένες  από το συνεχές σφυροκόπημα του αέρα  και την αέναη ροή του νερού. Αυτή τη φορά είχαμε τον χρόνο να ανέβουμε σε κάποιες απ’ αυτές, άντρο των κατσικιών, όπως αποδείχτηκε. Εξάλλου το όνομά του το οφείλει στην ταφή επιφανών Μινωιτών σε κάποια απόκρημνα σπήλαια του!

Στο καταπράσινο φαράγγι ακολουθώντας μονοπάτι παράλληλα με τους αγωγούς νερού, παρέα με τα όρνια, τα κατσίκια και ..τους δρομείς των 26 χλμ

Στα πορφυρά τοιχώματα του φαραγγιού σχηματίζονται σπήλαια, σε πολλά απ' τα οποία έχουν ανασκαφεί ταφές Μινωιτών, στις οποίες οφείλει το όνομα του το φαράγγι!!!

Σκαρφαλώσαμε σε κάποιες απ' αυτές!

Ενώ οι υπόλοιποι της ομάδας μας χαζεύουν απ' την κοίτη

Καταφύγιο των κατσικιών και των όρνιων

Σήμερα λόγω της ημέρας μεγάλη κινητικότητα επικρατεί: πάγκοι εθελοντών με δυνατή μουσική, παρέες τουριστών που ανεβοκατεβαίνουν, οι πιο αργές παρέες του Φ.ΟΡ.Σ.Σ. που προηγείται, και βέβαια οι αθλητές, που μας προσπερνούν τρέχοντας. Κατά διαστήματα η οπισθοφυλακή μας δίνει το σύνθημα «Άκρηηη!» και τότε ξέρουμε ότι δρομείς πλησιάζουν. Τους αφήνουμε λοιπόν χώρο και τους ενθαρρύνουμε να συνεχίσουν την προσπάθειά τους ως τον τερματισμό. Η ιδέα και μόνο ότι αυτοί οι άνθρωποι έτρεξαν 26 χλμ ενώ εμείς ασθμαίνουμε στα έξι που αντιστοιχούν στο φαράγγι μας οδηγεί να ξεσπάμε σε αυθόρμητα δυνατά χειροκρότηματα! Άξιοι!!

Φτάνοντας στην έξοδο του φαραγγιού στην Κάτω Ζάκρο ατενίζουμε τη θάλασσα, ήπια σήμερα κατ’ εξαίρεση, λες και μας προσκαλεί σε ένα απ’ τα τελευταία αποχαιρετιστήρια μπάνια της σεζόν. Όμως πρώτα ακολουθώντας τα σημάδια θα βρεθούμε στην είσοδο του ανοικτού σήμερα αρχαιολογικού χώρου. Εδώ πλήθος κόσμου έχει μαζευτεί: εθελοντές, αθλητές, μικροί και μεγάλοι,  συγγενείς και φίλοι, καθώς και όλοι οι περιπατητές. Περνάμε την πύλη τερματισμού, κλέβοντας λίγη δόξα απ’ τους δρομείς, δίνουμε ένα σύντομο χαιρετισμό στο μικρόφωνο, ευχαριστούμε τους διοργανωτές, συγχαίρουμε τους νικητές, παρακολουθούμε τους αγώνες των μικρών, που είναι σε εξέλιξη, και τις τελετές βράβευσης κι έπειτα μας μένει λίγος χρόνος για τα αρχαία, φαγητό ή καφεδάκι, ένα δροσερό μπάνιο. Πως φεύγει η ώρα με όλα αυτά! Στις τρεις ακριβώς λεωφορείο των διοργανωτών, που τα έχουν προβλέψει όλα, θα πάρουν όσους δε βολεύτηκαν με αυτοκίνητα συγγενών και φίλων πίσω στην Άνω Ζάκρο, απ’ όπου θα αρχίσει η διαδικασία της επιστροφής.

Η "πύλη" τερματισμού του 8ου Sitia Geopark Trail

Πολύς κόσμος περιμένει στην είσοδο του Αρχαιολογικού Χώρου

Το ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου, το 4ο σε μέγεθος της μινωικής Κρήτης, πύλη εισόδου προϊόντων από την Ανατολή, κτίστηκε τον 1900πΧ, καταστράφηκε το 1600πΧ και ξανακαταστράφηκε το 1450πΧ. Καρδιά του ανακτόρου ήταν η μεγάλη κεντρική αυλή, από όπου ξεκινούσε ένας δρόμος για το λιμάνι. Στις πτέρυγες γύρω από την αυλή υπήρχαν τα μαγειρεία, τα εργαστήρια, οι αποθήκες, το θησαυροφυλάκιο, το αρχείο, δεξαμενή καθαρμών, φωταγωγοί, αίθουσα συμποσίων, τα βασιλικά διαμερίσματα και μια μεγάλη δεξαμενή που έμοιαζε με σιντριβάνι. Γύρω από το παλάτι υπήρχαν σπίτια με πολλά δωμάτια, πιθανόν βοηθητικά προς το ανάκτορο, ενώ μέσα σε αυτό στις αρχαίες δεξαμενές, γεμάτες με νερό ζουν εδώ και χρόνια πλήθος χελώνες! Ανασκάφηκε από τον Νικόλαο Πλάτωνα το 1961. (πηγή: Cretan beaches)

Η εκκίνηση του αγώνα 3 χλμ των μικρών!

Παραλία Κάτω Ζάκρου, σήμερα απάνεμη

Μικρή η διαδρομή σήμερα, αλλά μεγάλης ομορφιάς και σημασίας, γεμάτη κοινωνική ζωή και νέες γνωριμίες, έμεινε σίγουρα αξέχαστη σε όλους τους συμμετέχοντες. Ευχαριστούμε πολύ τον Βαγγέλη Περάκη, ψυχή του Γεωπάρκου, και όλους τους ιθύνοντες και τους ακούραστους εθελοντές τους, τους συνοδοιπόρους μας του Φ.ΟΡ.Σ.Σ.. Συγχαρητήρια και σε όλους τους αθλητές, μεγάλους και μικρούς. Ήταν μια καταπληκτική διοργάνωση!

Αρχηγός της αποστολής η γραμματέας του Συλλόγου, Μαρία Μετζογιαννάκη, με τον νικητή του ορεινού δρόμου 26 χλμ, Μανώλη Συλλιγνάκη και τον υπεύθυνο του Γεωπάρκου Σητείας, Βαγγέλη Περάκη

Ορειβατικός Αγίου Νικολάου! Σταθερά στα μεγάλα γεγονότα της περιοχής μας!

ΑΡΧΗΓΟΣ: Μαρία Μετζογιαννάκη, 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:  Μαρία Μετζογιαννάκη, 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Μαρία Μετζογιαννάκη

ΒΙΝΤΕΟ: --------------

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ : 

Αργύρης Σφενδουράκης