ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ: ΓΥΡΩ ΑΠ’ τους ΕΞΩ ΠΟΤΑΜΟΥΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

Sunday, 7 December 2025

ΓΥΡΩ ΑΠ’ τους ΕΞΩ ΠΟΤΑΜΟΥΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

Μια πεζοπορία με έντονα φυσιολατρικό χαρακτήρα, γύρω απ’ το μαγευτικό χωριό των Έξω Ποτάμων, πραγματοποίησε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου, που δυστυχώς απόλαυσαν μόλις δώδεκα περιπατητές, λόγω του βροχερού καιρού των τελευταίων ημερών.

Ομαδική της ολιγομελούς ομάδας μας στη γέφυρα των Σκουληκάρηδων

Από τους Έξω Ποτάμους στον Ξηροπόταμο

Παρκάρουμε τα αυτοκίνητά μας εννιά η ώρα το πρωί στην έξοδο του οικισμού των Έξω Ποτάμων και παίρνουμε το σοκάκι που ελίσσεται κατηφορικά δίπλα από την εκκλησία, το οποίο μας οδηγεί σε όμορφες γωνιές του σχεδόν έρημου ορεινού χωριού: το παλιό σκολειό, το μισοερειπωμένο «γλυστέρνι», πόρτες μισάνοιχτες, χορταριασμένοι τενεκέδες, ένας σωρός από ξύλα για τις ανάγκες του βαρύ χειμώνα, ένα τηγάνι κρεμασμένο στον τοίχο, καρέκλες στη σειρά περιμένουν –μάταια- να συναχθεί πάλι μια αποσπερίδα…. Πιο κάτω μια κουφάλα δέντρου χτισμένη με τοιχίο εκτελούσε ως φαίνεται χρέη ντουλαπιού κι ένα ξεχασμένο αλώνι. Μόνο σημάδι ζωής ένα κοπάδι αιγοπρόβατα, που φεύγει στο πέρασμα μας! Το όμορφο καλντερίμι μας οδηγεί στη θέση «Γούβες» και στο εκκλησάκι της Παναγίας. Εδώ γύρω μαθαίνουμε από άρθρο της Ελένης Βασιλάκη, που περπάτησε την ίδια μέρα στην ίδια περιοχή με την ομάδα του Πεζοπορικού Ηρακλείου, ήταν το παλιό χωριό, που ο θρύλος θέλει να εγκαταλείφθηκε τον 16^ο αιώνα μετά από επιδημία πανούκλας (ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ)!

Εκκίνηση το πρωί απ' την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού των Έξω Ποτάμων, το εξωτερικό θερμόμετρό της το μεσημέρι που γυρίσαμε έγραφε 11ο C. Το χωρίο βρίσκεται στην επαρχιακή οδό Νεάπολης - οροπεδίου Λασιθίου και σε υψόμετρο 850 μ

Όμορφα αλλά δυστυχώς εγκαταλελειμμένα στενά

τα πρόβατα έχουν κάνει κατάληψη του χώρου στην περιοχή. ΚΑΤΩ: εικόνες από τον άκρως φθινοπωρινό Ξηροπόταμο, ο οποίος εκβάλλει στην πόλη του Αγίου Νικολάου

Ξηροπόταμος με φόντο τα φθινοπωρινά φύλλα του κρητικού ασφένδαμου

Από τον Ξηροπόταμο στη βασιλική στράτα και το «Kronio trail»

Από εδώ θα πάρουμε τον χείμαρρο Ξηροπόταμο (που εκβάλλει στην πόλη του Αγίου Νικολάου!) πατώντας θάμνους αντωναΐδας (καλοκοιμιθιάς), που μοσκομυρίζουν, κάτω από πουρνάρια, αζίλακες, χρωματιστούς ασφενδάμους, που μας απλώνουν χρωματιστά χαλιά από κοκκινωπά φύλλα ως τη γέφυρα των Σκουληκάρηδων. Εδώ θα κάνουμε στάση για προσφάι κάτω από έναν λαμπρό ήλιο και στη συνέχεια θα ανηφορίσουμε από το στιβαρό καλντερίμι της «βασιλικής» στράτας. Πλατύ είναι αυτό και πλακόστρωτο με τοιχία να το υποστηρίζουν σε πολλά σημεία του, μερικές φορές και υπερυψωμένα σαν φράκτες κι απ’ τις δυο πλευρές του. Φαίνεται πως ονομάστηκε έτσι λόγω του μεγέθους και της σημασίας του. Αυτές οι κατασκευές ήταν μάλλον ενετικές, όμως πιθανότατα «πατούσαν» σε παλαιότερα αρχαία μονοπάτια. Εννοείται ότι ανακατασκευές γίνονταν και στα νεότερα χρόνια σε σημεία που χαλούσαν. Τα περάσματα αυτά εγκαταλείφθηκαν τελικά με τους αμαξωτούς δρόμους κι αφέθηκαν να χορταριάζουν! Κάποια απ’ αυτά ευτυχώς αναδείχθηκαν τα τελευταία χρόνια λόγω του ορειβατικού τουρισμού. Το συγκεκριμένο το ακολουθούμε ως τα όρια του οροπεδίου Λασιθίου κι έπειτα στρίβουμε δεξιά στο καλά σηματοδοτημένο μονοπάτι των αγώνων ορεινού τρεξίματος «Kronio trail» που οδηγεί προς τη Σελένα.

Γεφύρι των Σκουληκάρηδων ενταγμένο στη βασιλική στράτα με 'χαλί' από φύλλα ασφένδαμου

Η ομάδα ξεκουράζεται στο γεφύρι

Από το γεφύρι ξεκινά η βασιλική στράτα (κάτω)

Η βασιλική στράτα οδηγεί ως το οροπέδιο Λασιθίου, ωστόσο εμείς την αφήσαμε και κόψαμε δεξιά. Μπορέσαμε ωστόσο και ατενίσαμε φευγαλέα το οροπέδιο με τις λιμνοδεξαμενές του και τις κορφές της Δίκτης πίσω του

Απ' την πλευρά που πήραμε ,παράλληλα με το μονοπάτι του Κρόνιου trail, δεσπόζει ο ορεινός όγκος της Σελένας

Καλά σηματοδοτημένο και καθαρισμένο το μονοπάτι του Κρόνιου trail

Επιστροφή με συνοδεία βροχής

Θα το αφήσουμε κι αυτό σε κάποιο σημείο και ακολουθώντας χωματόδρομους γεμάτους τρικοκκιές (αντρικοκκιές στα κρητικά) ή αλλιώς κράταιγα με τα κόκκινα μικρά φρουτάκια, που πολλοί έκοψαν σήμερα για ντεκόρ χριστουγεννιάτικο κι άλλοι γιατί ξέρουν την αξία τους ως βότανα, να τα βάζουν στο τσάι τους. Κάποιοι άλλοι πεινασμένοι για να τα μασουλούν την ώρα της κατάβασης. Πιο πέρα μαζέψαμε και αγριοκάστανα, αλλού καρύδια, φιρίκια αλλά και άγρια αχλάδια και βέβαια πιστοί στο «όποιος κάθεται μαργώνει κι όποιος πορπατεί μαζώνει» συλλέξαμε και τα πρώτα άγρια χόρτα και μανιτάρια της χρονιάς, καθώς αυτός εδώ ο ευλογημένος τόπος λόγω βροχών και θερμοκρασίας προηγείται σε όλα από τα ανεμοδαρμένα και τσουρουφλιασμένα απ’ τον ήλιο και την αρμύρα παράλια.

Χαμόστρωμα από αγριοκάστανα

Τρικοκιές ή κράταιγο με τα χαρακτηριστικά κόκκινα φρουτάκια, που θεωρούνται φάρμακο για την ρύθμιση της πίεσης και την καλή υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος

Φάνηκαν και τα χωριά κάτω

Τα χαρακτηριστικά φύλλα του κρητικού ασφένδαμου. ΚΑΤΩ: Χαλί από βελανίδια, κρόκοι ανάμεσα στις προβατσουλιές, κάποιες εικόνες της ημέρας

Με τις βροχές βγήκαν και τα μανιτάρια (εδώ pleurotous eringii, αγκαθίτες)

Ε ανάμεσα σ’ όλα αυτά θα μας πιάσει κι η βροχή, ευλογημένη ας είναι, πολύ την περιμέναμε και χαρούμενοι την υποδεχτήκαμε και μυρίσαμε τα αρώματα της βρεγμένης γης, καθώς πλησιάζαμε προς τη Ρουσαπιδιά. Εδώ αποφασίσαμε λόγω των συνθηκών να συνεχίσουμε από την άσφαλτο.

Τοπίο στη βροχή

Γεμάτες οι στέρνες στους Έξω Ποτάμους

Φτάνοντας στους Έξω Ποτάμους συμπληρώσαμε τελικά τα 14,5 χλμ με 450μ. υψομετρική διαφορά γεμάτοι όμορφες εικόνες και αρώματα της φύσης. Η συνέχεια γράφτηκε στη ζεστή αγκαλιά του καφενέ του χωριού, καθώς το θερμόμετρο έξω έγραφε 11^ο C. Ευχαριστούμε πολύ την αρχηγό μας, Σοφία Σιδηροπούλου, -αλλά και τον φίλο ορειβάτη, Γιώργο Ανδρουλάκη, που έχει ανακαλύψει αυτές διαδρομές κι όλοι εμείς, όπως λέει κι η αρχηγός, "στ’ αχνάρια του πατάμε". Και στην άλλη με το καλό!