Στο οροπέδιο Καθαρού, στις χιονισμένες πλαγιές της Δίκτης, πεζοπόρησε η ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου. Σε ένα πραγματικά αλπικό τοπίο, με τις πλαγιές σκεπασμένες από ένα παχύ στρώμα χιονιού, μοιραστήκαμε μια 5ωρη κυκλική διαδρομή με αφετηρία τη θέση "Κοπράκι" στο οροπέδιο Καθαρού.
Το Οροπέδιο Καθαρού βρίσκεται στην
οροσειρά της Δίκτης, σε υψόμετρο 1150 μέτρων, 16
χλμ δυτικά της Κριτσάς. Είναι ένα πανέμορφο οροπέδιο, με ξεχωριστό μικροκλίμα,
ιδιαίτερη χλωρίδα και πανίδα και αποτελεί σημαντικό πεδίο έρευνας για ιστορικούς
και παλαιοντολόγους. Στη καρδιά του οροπέδιου, στη θέση «Διγενή» ή «Ανάσκαμμα»,
έχουν βρεθεί απολιθώματα από σχεδόν πλήρεις σκελετούς ζώων. Περίπου 540.000
χρόνια πριν, νάνοι ιπποπόταμοι και ελέφαντες, σκαρφάλωναν τους καλοκαιρινούς μήνες
στο οροπέδιο για να δροσιστούν στις εποχιακές λίμνες της περιοχής! Από τους απολιθωμένους
σκελετούς των ζώων (που είχαν προσαρμόσει το μέγεθος του σώματος τους στο περιβάλλον)
προκύπτουν σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με το είδος και χαρακτηριστικά των ζώων
που έζησαν στο νησί πριν από χιλιάδες αιώνες.
Και ενώ οι ανασκαφές συνεχίζονται, σήμερα το πιο εξωτικό θηλαστικό που μπορείς να συναντήσεις στο Καθαρό είναι κάποιο ζωηρό κατσίκι ανεβασμένο στην κορφή ενός πανύψηλου πρίνου... ΄Ομως και χωρίς ιπποπόταμους, το οροπέδιο του Καθαρού παραμένει από τα πιο εντυπωσιακά της Κρήτης: χιονοσκέπαστο ή καταπράσινο (ανάλογα με την εποχή), με τις ψηλότερες κορφές των Λασιθιώτικων βουνών, (Λάζαρος 2.085 μ και Σπαθί 2148 μ), να δεσπόζουν επιβλητικές και περήφανες, αποζημιώνει τον επισκέπτη με εικόνες σπάνιας ομορφιάς. Πολλοί επισκέπτες ανηφορίζουν όλες τις εποχές του χρόνου προς το Καθαρό, είτε για να απολαύσουν τις χιονισμένες πλαγιές της Δίκτης, είτε τη δροσιά τους καλοκαιρινούς μήνες (η θερμοκρασία είναι πάντα αρκετούς βαθμούς χαμηλότερη απ' ότι στα πεδινά), ή σπιτικιές νοστιμιές στις οικογενειακές παραδοσιακές ταβέρνες.
Και ενώ οι ανασκαφές συνεχίζονται, σήμερα το πιο εξωτικό θηλαστικό που μπορείς να συναντήσεις στο Καθαρό είναι κάποιο ζωηρό κατσίκι ανεβασμένο στην κορφή ενός πανύψηλου πρίνου... ΄Ομως και χωρίς ιπποπόταμους, το οροπέδιο του Καθαρού παραμένει από τα πιο εντυπωσιακά της Κρήτης: χιονοσκέπαστο ή καταπράσινο (ανάλογα με την εποχή), με τις ψηλότερες κορφές των Λασιθιώτικων βουνών, (Λάζαρος 2.085 μ και Σπαθί 2148 μ), να δεσπόζουν επιβλητικές και περήφανες, αποζημιώνει τον επισκέπτη με εικόνες σπάνιας ομορφιάς. Πολλοί επισκέπτες ανηφορίζουν όλες τις εποχές του χρόνου προς το Καθαρό, είτε για να απολαύσουν τις χιονισμένες πλαγιές της Δίκτης, είτε τη δροσιά τους καλοκαιρινούς μήνες (η θερμοκρασία είναι πάντα αρκετούς βαθμούς χαμηλότερη απ' ότι στα πεδινά), ή σπιτικιές νοστιμιές στις οικογενειακές παραδοσιακές ταβέρνες.
Kατοικείται από ελάχιστους μόνιμους κατοίκους, αν και
υπάρχουν αρκετές αγροικίες (μαγατζέδες), καθώς και γεωργικές καλλιέργειες (ξακουστά
για τη νοστιμιά τους τα σταφύλια, μήλα και πατάτες). Το καθεστώς ιδιοκτησίας
γης στο οροπέδιο είναι ιδιαίτερο και αποτυπώνεται σε οθωμανικά φιρμάνια και διενέξεις
που χρονολογούνται από την περίοδο της τουρκοκρατίας/ενετοκρατίας. Θεωρείται
κοινοτικό κτήμα που ανήκει στο κοινοτικό διαμέρισμα της Κριτσάς και δικαίωμα
κατοικίας ή καλλιέργειας (όχι όμως ιδιοκτησίας) έχουν μόνο οι Κριτσώτες.
Τα νερά του οροπεδίου μεταφέρονται μέσω του φαραγγιού
του Χαυγά στο οροπέδιο Λασιθίου στην καταβόθρα του ‘Χώνου’ και καταλήγουν στο
φράγμα του Αποσελέμη. Τα κύρια ορειβατικά μονοπάτια που φτάνουν στο Καθαρό
είναι το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 από το Οροπέδιο Λασιθίου, το Ε4 από το Σελάκανο
και το παλιό κανλντερίμι από την Κριτσά, που χρονολογείται από τους Μινωικούς
χρόνους.
Με λαμπερό χειμωνιάτικο ήλιο αναχωρήσαμε από τον ΄Αγιο Νικόλαο και ανηφορίσαμε προς το κοντινό μας οροπέδιο, απολαμβάνοντας την εκπληκτική θέα προς την πόλη, τον κόλπο του Μιραμπέλλου, μέχρι το Καλό Χωριό και τον ορεινό όγκο της Θρυπτής. Επιβλητικό και το ορεινό τοπίο που διασχίζουμε στη διάρκεια της διαδρομής, με δενδρώδεις πρίνους να ξεφυτρώνουν αγέρωχα και πεισματικά ανάμεσα από ανοιχτόχρωμα γκρίζα βράχια, σμιλεμένοι από τους δυνατούς βοριάδες.
Με τα αυτοκίνητα διασχίσαμε τον μικρό οικισμό 'Αβδελιακό' στο οροπέδιο και από διασταυρούμενους αγροτικούς δρόμους κατευθυνθήκαμε δυτικά στη μέσα του πλευρά, μέχρι τη θέση 'Κοπράκι' σε υψόμετρο 1090μ. Μετά από σύντομη πεζοπορία σε χωματόδρομο, διασχίσαμε το ποτάμι του Καθαρού, που με φιδογυριστή πορεία μεταφέρει τα βροχόνερα στο κοντινό οροπέδιο Λασιθίου και κατευθυνθήκαμε προς τους 'Πόρους'.
Σύντομα βρεθήκαμε να περπατάμε σ' ένα κάτασπρο τοπίο, με μεγάλες ποσότητες από τριζάτο χιόνι να αστράφτει εκτυφλωτικά κάτω από τις φωτεινές ακτίνες του ήλιου. Οι γνώριμες μας βουνοπλαγιές έχουν μεταμορφωθεί σε υπέροχες χιονο-πίστες που σε προ(σ)καλούν για ...τσουλήθρα. Τα πάντα είναι σκεπασμένα από το χιόνι και μόνο οι θεόρατοι πρίνοι ορθώνονται φουντωτοί και καταπράσινοι αψηφώντας την παγωνιά. 
Η ποσότητα και ποιότητα του χιονιού είναι πρωτόγνωρες και ακόμη και οι πιο παλιοί πεζοπόροι της ομάδας, που έχουν επισκεφθεί την περιοχή πάμπολλες φορές, εντυπωσιάζονται. Περπατάμε στο κρυμμένο κάτω από το χιόνι μονοπάτι όπως πάνω σε ακριβό χαλί, με τα πόδια μας να βουλιάζουν μόλις 2-3 εκατοστά,όσο ακριβώς χρειάζεται για σταθερό και ασφαλές βήμα.
Συνεχίζουμε με απότομη ανηφορική πορεία μέχρι την ερειπωμένη μάντρα του Μπρόκου, όπου κάνουμε σύντομο διάλειμμα για χαλάρωση και για να χορτάσουμε την φρεσκάδα του χιονιού. Η πεζοπορία μας συνεχίζεται με κατεύθυνση την κορυφή Μεριούσα, όμως 150μ πριν την κορυφή αναγκαζόμαστε να αλλάξουμε πορεία, καθώς η ποιότητα του χιονιού είναι στο σημείο αυτό διαφορετική. Το χιόνι είναι παγωμένο και ολισθηρό και η πλαγιά που πρέπει να ανηφορίσουμε εξαιρετικά απότομη και επικίνδυνη. Αναγκαστικά αλλάζουμε πορεία και στρίβουμε δεξιά ανεβαίνοντας στο διπλανό ύψωμα.
Η πανοραμική θέα από την κορυφή (1376μ) μας αποζημιώνει για την ανηφορική πορεία: αντικρίζουμε το πιο γνωστό και μεγαλύτερο οροπέδιο του Λασιθίου, καταπράσινο, με σκόρπια τα μικρά κάτασπρα χωριά του και την καταγάλανη υδατοδεξαμενή και το οροπέδιο του Λιμνάκαρου περιτριγυρισμένο από χιονοσκέπαστες βουνοκορφές. Από ένα σημείο μάλιστα μπορείς να διακρίνεις και το οροπέδιο του Καθαρού, αντικρίζεις δηλαδή ταυτόχρονα και τα τρία Λασιθιώτικα οροπέδια, φωλιασμένα ανάμεσα στα βουνά της Δίκτης.
Απολαμβάνουμε το πάλλευκο χιόνι που φαντάζει ακόμη πιο παραμυθένιο κάτω από τον σκουρογάλανο ουρανό, ενώ οι μαύρες σκιές των δέντρων μοιάζουν ακόμη πιο σκοτεινές καθώς απλώνονται πάνω του. Φυλακίζουμε στη μνήμη μας όμορφες εικόνες από -τα ασυνήθιστα για την περιοχή μας- χιονισμένα τοπία και παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής στην αφετηρία από διαφορετικό μονοπάτι.
ΑΡΧΗΓΟΣ: Τάσος Τσινάρης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Γιάννης Πάγκαλος, Παναγιώτης Ευδαίμων
ΒΙΝΤΕΟ: Γιάννης Πάγκαλος
ΧΑΡΤΗΣ: Γιάννης Πάγκαλος
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Ελένη Λάμπρου
ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ
Powered by Wikiloc
