ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Sunday, 26 May 2024

ΖΗΡΟΣ – ΣΚΑΛΙΑ – ΖΑΚΡΟΣ – ΦΑΡΑΓΓΙ ΝΕΚΡΩΝ

(στη μνήμη της Στέλλας Αΐλαμάκη)

Την Κυριακή 26 Μαΐου 2024 έλαβε χώρα πεζοπορία σε όμορφα και ιστορικά μέρη της ανατολικής πλευράς του νομού μας με τη σύμπραξη του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Λασιθίου και του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου και υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Unesco της Σητείας. Συγκεκριμένα έγινε συρραφή των τριών γεωδιαδρομών του τελευταίου -8, 9 και 10- σε μία μεγάλη διαδρομή, που οδήγησε τους 30 περίπου περιπατητές από το γραφικό ορεινό χωριό της Ζήρου στον παραλιακό οικισμό της Κ. Ζάκρου.

Ομαδική μας στις πηγές της Ζάκρου: σύμπραξη Ε.Ο.Σ.Λασιθίου, Ορειβατικού Αγίου Νικολάου, κάποιων μελών του Φ.ΟΡ.Σ.Σ και φυσικά του Γεωπάρκου Σητείας! Μπράβο σε όλους μας!!!

ΓΕΩΔΙΑΔΡΟΜΗ 9: ΖΗΡΟΣ – ΣΚΑΛΙΑ (6 χλμ – 2 ώρες)

Ξεκινήσαμε περίπου στις 9 η ώρα από τη Ζήρο (ενετική καταγραφή Siro), ορεινό χωριό της επαρχίας Σητείας στα 590 μέτρα, όπου μας περίμενε ο Βαγγέλης Περάκης, ψυχή του Γεωπάρκου και μια ολιγομελής ομάδα από Σητεία. Σύντομη περιήγηση στο χωριό με πρώτη μας δουλειά να επισκεφτούμε τη λιμνούλα με τα νούφαρα και τις πάπιες στην άκρη του, έναν μικρό υδροβιότοπο πολύ σημαντικό για την άνυδρη ανατολική Κρήτη, στον οποίο κάποιος φύτεψε ‘νούφαρα’, ενέργεια που άλλους τους βρίσκει πολύ αντίθετους, καθώς τα λουλούδια αυτά δεν ανήκουν στην χλωρίδα της περιοχής, ωστόσο είναι ένας λόγος που έχει ανεβάσει κατακόρυφα την επισκεψιμότητά της. Με χαρά διαπιστώσαμε ότι οι αρμόδιοι έχουν προσθέσει πρόσφατα εδώ ένα όμορφο παρατηρητήριο για την πανίδα της περιοχής.

Η αγαπημένη μας λιμνούλα με τα νούφαρα στο χωριό της Ζήρου

Θέα της λίμνης από την πίσω μεριά, φαίνονται και οι πάπιες καθώς και το χωριό.

Ανθισμένα αρκετά νούφαρα στη λίμνη.

Στη συνέχεια μέσα από το χωριό πήραμε το μοναδικό ανηφορικό τμήμα του Ε4 της διαδρομής μας με ανάβαση ως τα 750 μέτρα, που μας προσφέρει ωραία θέα του χωριού και του εύφορου οροπεδίου του, καθώς και των σητειακών βουνών στο βάθος. Με την απειλή της βροχής ανά διαστήματα, αλλά χωρίς αυτή να μας επηρεάζει, απολαύσαμε μια όμορφη και δροσερή διαδρομή σε αρκετά γρήγορο ρυθμό ως το μικρό οροπέδιο της Κάνεβας και τέλος τα ιστορικά Σκαλιά στα 660 μέτρα. Εδώ ο Βαγγέλης μας αφηγήθηκε την μαρτυρική θυσία των κατοίκων για την προάσπιση της ελευθερίας τους και την ερήμωση του οικισμού, ο οποίος δεν ξανακατοικήθηκε παρά περιστασιακά από μεμονωμένες οικογένειες. Έξω από το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου βρήκαμε ασφαλές κατάλυμα για το κολατσιό μας. Με χαρά είδαμε ότι στην πηγή κοντά σε αυτό τρέχει ακόμα το νερό. Επισκεφθήκαμε το μνημείο για τους ήρωες Σκαλιώτες κι έπειτα πήραμε ξανά το Ε4 με –κατηφορική- κατεύθυνση προς το κεφαλοχώρι της Ζάκρου.

Παίρνουμε το Ε4 με κατεύθυνση ανηφορική αρχικά

Άποψη του ορεινού χωριού της Σητείας, Ζήρος (Siro στην ενετική καταγραφή του 1583), έδρα του Δήμου Λεύκης. Οφείλει την μη ερήμωσή του στο εύφορο οροπέδιό του, στην γειτνίαση με την μονάδα πολεμικής αεροπορίας και στο γεγονός ότι αποτελεί πέρασμα προς τις ανατολικές ακτές και τον Ξερόκαμπο

Ιδανικός καιρός σήμερα για ορειβασία, χωρίς πολλή ζέστη, με τη βροχή να μας κυνηγάει, αλλά ...να μη μας φτάνει!

Σύντομη στάση - ανάπαυλα κάτω απ' τα κλαριά του μοναχικού δέντρου

Πολύ καλά σηματοδοτημένη από το Γεωπάρκο η διαδρομή

Χαρακτηριστικό τοπίο της διαδρομής

Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στα Σκαλιά

Και το εσωτερικό του

Το μνημείο για τους ήρωες Σκαλιώτες. Κατά την παράδοση τα Σκαλιά (οικισμός με τα σπίτια κολλητά σαν σε φρούριο) ήταν απόρθητο μέρος για τους Τούρκους κατακτητές, που έστειλαν ένοπλο σώμα κρυφά να το κατακτήσουν. Όμως η κίνηση 'καρφώθηκε' στους Σκαλιώτες, που έσφαξαν τους Τούρκους στον ύπνο τους στον Μαύρο Κάμπο. Τότε οι Τούρκοι προσεταιρίστηκαν τον ιερέα της Ζήρου, που κάλεσε στην εκκλησία τους Σκαλιώτες, δήθεν να τους μεταλάβει για την αμαρτία τους. Καθώς άφησαν τα όπλα τους αυτοί έξω, όρμησαν οι κατακτητές και τους έσφαξαν όλους και κατόπιν κατέκαψαν τα ανυπεράσπιστα πια Σκαλιά. Ο οικισμός αναφέρεται στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα ως Scaglia με 162 κατοίκους ενώ στην τουρκική απογραφή του 1881 δεν αναφέρεται πια.

Η πηγή στα Σκαλιά

τρέχει ακόμα νερό

Το Ε4 περνάει από εδώ. Πάνω διακρίνεται ο εγκαταλελειμμένος πέτρινος οικισμός με τους τοίχους των σπιτιών να σχηματίζουν ένα τείχος.

Σκαλιά!!!

Μοναχικό δέντρο κάπου στη διαδρομή

ΓΕΩΔΙΑΔΡΟΜΗ 8: ΣΚΑΛΙΑ – ΖΑΚΡΟΣ (4 χλμ – 1.15’ ώρες)

Με την βροχή να πέφτει, αλλά όχι ανησυχητικά, πήραμε το παλιό μινωικό μονοπάτι –σημερινό Ε4- κατηφορίζοντας προς Ζάκρο περνώντας από το μικρό οροπέδιο του Μαύρου Κάμπου. Αγναντεύοντας τη Ζάκρο από ψηλά έως και τις ακτές της αντιλαμβάνεσαι γιατί οι Μινωίτες επέλεξαν αυτόν τον τόπο για τα θερινά ανάκτορα του βασιλιά τους. Εκτός από τη φυσική ομορφιά, πολλά τα τρεχούμενα νερά σε έναν τόπο με τη χαμηλότερη ίσως βροχόπτωση στο νησί μας. Μεγάλο χωριό, ανθίσταται στην ερήμωση, εύφορος ο κάμπος του, δίοδος προς την τουριστική Κάτω Ζάκρο. Σημαντικές οι εργασίες αναπαλαίωσης εδώ. Μεγάλη κι η προσφορά του Γεωπάρκου. Επισκεφθήκαμε τις πηγές που αποτελούν πόλο έλξης και χώρο για πανηγύρια και περιπλανηθήκαμε στο χωριό με τους αναπαλαιωμένους χώρους του: το ρασοτριβείο, τον φούρνο κ.α. Μικρό, αλλά πολύ ιδιαίτερο είναι και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του. Έχει γίνει πολλή δουλειά εδώ: τεχνητή σπηλιά, γεωλογικά μοντέλα, διαδραστικοί χάρτες και κατασκευές, ιδανικός χώρος επίσκεψης για όλους, αλλά κυρίως για μαθητές. Αν και η ξενάγηση από τον Βαγγέλη ήταν όπως πάντα άψογη, δεν μπορέσαμε να μην θυμηθούμε με συγκίνηση ότι εδώ γνωρίσαμε πρώτη φορά τη Στέλλα την Αΐλαμάκη, που μας ξενάγησε στο χωριό της σε παλιότερη επίσκεψή μας και στη συνέχεια έγινε φίλη και μέλος μας. Ένας εξαίρετος άνθρωπος, που δυστυχώς έφυγε νωρίς!

Στο δρόμο για Ζάκρο

Αχνοφαίνεται η Ζάκρος σιγά-σιγά

Η ομάδα πλησιάζει στο γνωστό κεφαλοχώρι

Ομαδική ξεκούραση στις πηγές της Ζάκρου

Να κι ένας μόνιμος κάτοικος των πηγών

Χώρος αναψυχής δίπλα στην πηγή

Αναπαλαιωμένος παλιός φούρνος στο χωριό.

Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ζάκρου

Όλη η ομάδα στο μουσείο

Η αγαπημένη φίλη, Στέλλα Αΐλαμάκη, που έφυγε νωρίς, ήταν εκείνη που μας πρωτοξενάγησε σε αυτούς εδώ τους χώρους πριν λίγα χρόνια. Ένας αξιαγάπητος άνθρωπος με λαμπερή προσωπικότητα.

ΓΕΩΔΙΑΔΡΟΜΗ 10: ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ (4,5 χλμ, 1.30' ώρα)

Στη συνέχεια μπήκαμε στο Φαράγγι των Νεκρών, γνωστή κι αγαπημένη διαδρομή, με τα εντυπωσιακά τοιχώματα, ψηλά στα οποία έχουν ανασκαφεί τάφοι μινωικής εποχής, και στο γεγονός αυτό οφείλει το όνομά του. Όμορφο μικρό διαμαντάκι πνιγμένο σε βλάστηση με πλατάνια, αγριελιές, αγριοφυστικιές, χαρουπιές, ελυγιές και πικροδάφνες, το οποίο όμως διασχίσαμε «απνευστί», γιατί η βροχή δυνάμωνε κατά διαστήματα. Νερό απλά ακούγαμε σε ορισμένα σημεία, αλλά νερό τρεχούμενο δεν είδαμε δυστυχώς! Στο τέλος του το φαράγγι έχει κι αναρριχητικές πίστες στα κάθετα τοιχώματα του! Στη συνέχεια φτάσαμε κατάκοποι στις όμορφες ακτές του παραθεριστικού οικισμού της Κάτω Ζάκρου, γνωστόν και για τον αρχαιολογικό του χώρο -το 4ο ανάκτορο της Κρήτης!-, όπου ξεκουραστήκαμε επιτέλους.

Φαράγγι των Νεκρών, γεωδιαδρομή 10, ιδανικό τελείωμα μιας όμορφης μέρας

Στις βραχώδεις κάθετες πλευρές του έχουν ανασκαφεί μινωικοί τάφοι, εξ ου και το όνομά του.

Εντυπωσιακά χρωματιστά τοιχώματα

Έχουμε συνδέσει την άφιξη στην Κάτω Ζάκρο με τον γνωστό 'διάδρομο' από κρεβατίνες.

Ήταν μια όμορφη, γεμάτη χρώματα και ποικίλες εικόνες πεζοπορία, που την ευχαριστήθηκαν τα μέλη των δυο συλλόγων στην πρώτη τους κοινή εξόρμηση μετά από καιρό, που ευχόμαστε όλοι να είναι αφετηρία και για άλλες συνεργασίες. Συνολικά περπατήσαμε γύρω στα 20 χιλιόμετρα σε 7 γεμάτες ώρες με τις στάσεις. Ευχαριστούμε θερμά τον αρχηγό, Βαγγέλη Περάκη του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Unesco Σητείας, που παρά τον φόρτο εργασίας του, βρήκε χρόνο να περπατήσει μαζί μας και να μας ξεναγήσει. Πάντα ευχαριστιόμαστε την παρέα του, καθώς ξέρει πάρα πολλές πληροφορίες για όλη την επαρχία Σητείας, που έχει πια ενταχτεί στο Γεωπάρκο και κάνει πολύ καλή κι οργανωμένη δουλειά για την προστασία και την ανάδειξη του τόπου μας. Όμως δεν θα μπορούσαμε να μην αφιερώσουμε αυτή την εξόρμηση στην μνήμη της Στέλλας Αΐλαμάκη, αφού κάθε φορά που θα επισκεπτόμαστε τα μέρη της δεν γίνεται να μην τη θυμόμαστε!